0787 Dictee maandag 16 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (71) √

Dictee - dictees [0787]

Ditjes en datjes (71)

A. Raar, dat naast ADHD ook adhd mag (van GB althans). Dat is alleen te ontdekken via het online-GB. Als je daar op 'details zichtbaar maken' klikt, komt er een verklarende toelichting dat adhd niet fout is …

B. In Leiderdorp hadden ze net als vorig jaar een 'Van Kootendictee'. Naast het opschrijven van het dictee, moest je daarna de spel- en grammaticafouten omcirkelen. In Den Haag was het zelfs zo dol dat je eerst een woord om bepaalde redenen fout moest opschrijven en het daarna als fout moest omcirkelen: de idiotie ten top! In Den Haag waren ze al na een jaar bekeerd, in Leiderdorp kwamen ze ten tweeden male met deze nouveauté. Het was daar een invuldictee, en dan gaat het wel iets beter. Vorig jaar was ik op de gang van zaken nauwelijks geprepareerd. Nu ging het aanzienlijk beter …

C. Ik hoop dat ze hier volgend jaar echt mee stoppen: maak van spellingkwesties gewoon invulwoorden: 1) gebruik maken --- > gebruikmaken, plaatsvind --- > plaatsvindt en 3) meerkamp carrière --- > meerkampcarrière. Voor het overige is de combinatie van een dictee met een taalquiz m.i. erg ongelukkig, waarom ook nog grammaticaopgaven als: 1) kunnen --- > kan, 2) een route dat --- > die, 3) met --- > naar hartenlust en 4) geëquipeerd op --- > voor.

D. In deze laatste categorie ontstaat altijd discussie of dit en dat dan ook niet fout is. Pregnant voorbeeld: op apegapen finishen. Volgens de rekkelijke juryvoorzitter kon dat best, een precieze collega zou dat beslist afkeuren: zowel GB als VD vermelden dat apegapen 'alleen' in de verbinding 'op apegapen liggen' gebruikt mag worden.

E. In het dictee kwam 'budgetoverschrijdend' voor. Moet dat niet los? Neen! Het ww. 'overschrijden' 2 in VD heeft als betekenis: over (iets) heen schrijden, zodat men aan de overkant ervan komt. Daar sub lemma: ook – in de vorm van het tegenwoordig deelwoord – in samenstellingen als de volgende, waarin het eerste lid datgene noemt waarvan de grenzen worden overschreden: brancheoverschrijdend, etc. …

F. Naar mijn bescheiden mening zat er ook nog een foutje in het dictee: hockeydames zouden 'eropuit zijn' om hun titel te prolongeren. Echter, zowel GB als VD geeft bij 'eropuit zijn' als betekenis 'op stap zijn'. Om weer te geven dat je iets als doel hebt, is 'erop uit zijn' correct. Het nieuwe papieren GB geeft de beide betekenissen – met toelichting. Overigens raar: de vorm 'erop uit zijn' is elektronisch niet te traceren [2020: beide wel!] (net zoals je 'apegapen' niet kunt vinden; wel binnen de Leidraad - 2020 wel: op apegapen liggen!). Had de oude VD op sommige plaatsen (koppensnellen, bedacht) nog 'eropuit zijn' in die betekenis, dat is nu aangepast tot 'erop uit zijn'! Dat was dus in het dictee de enig juiste schrijfwijze! Een plaats in (ook de oude) VD, waar het altijd al goed was, is het lemma 'acquisitief'.
De auteur heeft inmiddels de fout erkend.