Dictee – dictees [3161]
Het Groot Leusdens Dictee 2023 (auteurs: José Huurdeman en Yvonne Oeben)
Toelichting en commentaar in het blauw. De titel behoorde niet bij het dictee. Het dictee telde maar liefst 568 woorden, en dan nog exclusief een paar alinea’s, die lopende het dictee wegens tijdgebrek geschrapt zijn, inclusief dus wellicht pakweg 650. Dat is veel te veel. Een normaal (meeschrijf)dictee telt zo’n 300 woorden, een invuldictee met 50, 80 of 100 invulwoorden kan op zich veel langer zijn. Het nakijken was nu een te grote klus, waarbij ‘slechte’ deelnemers maar gedeeltelijk werden gecorrigeerd. Maar ook die mindere goden hebben inschrijfgeld betaald en daarmee recht op volledige correctie (:-)).
Nog een tip: dictee kort bespreken of alternatief: diapresentatie op groot scherm (na de laatste zin terug naar de eerste, etc.) – tijdens de pauze voor de liefhebbers ...
De uitslag was: Rein 9 fouten, Jeroen 10, Yvonne Pullens 10,5 – een onbekende kwestie waarover de jury het kennelijk niet eens kon worden is dan maar half goed/half fout gerekend …, René 11 fouten.
Opbrengst voor goede doel Taalschool Voila 9000 euro: klasse! En ook (extra) nog het nodige voor leeftenten van aardbevingsslachtoffers.
De 9 fouten van Rein worden in het dictee met rood behandeld (Romeinse cijfers).
1. U, als consciëntieus [zorgvuldig] participant [deelnemer] van [evt. aan, in] het eerste (I dat had ik zo: onterechte fout *) Groot Leusdens Dictee, wordt verondersteld bekend te zijn met het wapenfeit dat de Frankische nederzetting Lisiduna Anno [fout in het dictee, moet ‘anno’ zijn, de afkorting is wel A.D.!) Domini 777 (II gehoorprobleem: later opgeschreven, ik meende 1777 gehoord te hebben) door Karel de Grote werd geschonken aan de Sint Maartenskerk (III, **) in Utrecht.
* M.i. moet Het (zie titel) alleen met een hoofdletter wegens ‘begin zin’, in lopende tekst ‘het’ en dus ook ‘het eerste’. Vgl. Het/het GDNT en in lopende tekst ‘het veertiende – 14e – GDNT etc.
** Lastig probleem: volgens de spellingregels anno nu zeker met het streepje dat ik had, de oude en originele naam is vaak zonder streepje. Overigens vind ik op internet alleen Sint-Maartenskerk in Utrecht. Kan dus moeilijk foutgerekend – vgl. goedrekenen – worden.
2. Het bericht werd mogelijkerwijs per ordonnans [koerier] op een przewalskipaard [uit het eerste GDNT ooit – genoemd naar een Russische militair] overgebracht.
3. 1200 [Twaalfhonderd] jaar nadien werd deze gebeurtenis herdacht tijdens de feestweek (IV F – maar op internet overal f!) Leusden 1200, al werden de festiviteiten abrupt [plotseling] en voortijdig beëindigd door het verscheiden [overlijden] van de burgemeester.
4. De huidige gemeente Leusden bestaat nochtans pas sinds 1969, het jaar waarin de gemeenten Stoutenburg * en Leusden fuseerden.
* Verwarrend: 4 Stoutenburg, 16 Stoutenborgh en 20 Stoutenburg.
5. Na deze prolegomena [inleidende opmerkingen, voorstudie] volgt nu een recapitulatie [korte samenvatting aan het eind] van de verdere loop van de historie van Leusden.
6. De kerk in Oud-Leusden was eeuwenlang de enige kerk voor de hele periferie [rand, omgeving], inclusief Amersfoort.
7. In 1828 werd, met gebruikmaking van bouwmateriaal van de oude, een nieuwe kerk gebouwd, de huidige Dorpskerk [eigennaam].
8. Na de Reformatie [specifiek die van de 16e eeuw, NL --- > hoofdletter] bleef een deel van de priesters, recalcitrant [weerspannig, tegendraads] als zij waren, trouw aan de clerus [de r.-k. geestelijkheid].
9. Zij gingen voor in eucharistievieringen [met brood en wijn] die plaatsvonden in boerenhoeven.
10. Deze incrementele [geleidelijk verdergaande] ontwikkeling is van invloed geweest op het ontstaan van de beide rooms-katholieke kerkdorpen Achterveld en Hamersveld.
11. Rond het jaar 1000 koos bisschop Ansfried [V bij mijn studie alleen Ansfridus(huis) tegengekomen, maar oké: Ansfridus = Ansfried – ik had Ansfrid] een twaalf meter hoog rivierduin (uit) om een monnikenklooster te stichten; dit klooster vormt de basis van Huize De Heiligenberg [eigennaam, zo bij HKL op internet, ‘de’ lijkt denkbaar].
12.
Keizer Karel V [uitspraak: vijf of de vijfde]
was in 1536
mede-eigenaar van de reeds in 1334 genoemde (Den)
‘Treke aan de Beke’ [mijn tekortkomingen
hierin werden gepardonneerd – kennelijk bekende wandelroute in
Leusden, internet], het latere Huize Den Treek [eigennaam].
13. Willem Hendrik de Beaufort kocht de hoeve in 1807 en dat was het begin van het ontstaan van het huidige, bijna 2200 hectare grote, familielandgoed.
14 Een van zijn nazaten stichtte Landgoed De Boom [eigennaam internet] en liet in 1879 een landhuis bouwen.
15. Het landgoed met al zijn pachtboerderijen is door Annie de Beaufort, de laatste telg van de familie, geconverteerd [veranderen, omzetten] naar een stichting, bekend als Stichting De Boom [eigennaam, Stichting hoort daar kennelijk bij, anders: stichting].
16. Walter van Amersfoort vestigde zich in 1259 in de nog in aanbouw zijnde ‘Stoutenborgh’ [VI Rein: ch] [zie eerder, dit moeilijk te vinden op internet, wel bv. Stoutenberch], wat trotse burcht betekent.
17 De bisschop van Utrecht mocht het kasteel gebruiken om er zijn krijgsknechten te legeren en verleende quid pro quo [voor wat hoort wat] in datzelfde jaar stadsrechten aan Amersfoort.
18. Tot aan zijn executie in 1619 was de bekende staatsman Johan van Oldenbarnevelt de eigenaar.
19. Twee eeuwen later, in 1862, liet Johannes Luden [VII gehoorkwestie, ik verstond Huden] een buitenissig [excentriek, bizar] neogotisch [de neogotiek is een bouwstijl] paleis bouwen.
20. Zijn dochter sloopte dit etablissement [geheel van gebouwen en terreinen, ook: (horeca)onderneming] om in 1888 elders op het landgoed een heerlijkheid te laten bouwen dat [indien landgoed, die, indien heerlijkheid] heden ten dage (vandaag de dag) in de volksmond de archaïsche [betrekking hebbend op een zeer oud tijdperk] naam Kasteel Stoutenburg [eigennaam] draagt.
21. Een eveneens gerenommeerd [vermaard, beroemd] heerschap in onze gemeente was Benjamin Cohen, een prominente [vooraanstaande] en vermogende tabakshandelaar en bankier die in 1777 rondom boerderij [internet ook: hofstede] De Busaert [eigennaam, Rein VIII/IX Bussaart – m.i. ten onrechte 2 fouten in één woord] 51 hectare grond aankocht.
22. Alle grond werd primordiaal [oorspronkelijk] geschikt gemaakt voor de tabaksteelt.
23. Cohen liet een tabaksschuur bouwen van honderd meter lang, ’t Spul [eigennaam] genoemd.
24. Tijdens deze epoque [gedenkwaardig tijdperk] was er een gigantisch [reusachtig, ontzaglijk] emplooi [werk] op de plantages en in de tabaksschuren in Hamersveld.
25. Na de teloorgang van de tabaksteelt bleef (er) nog twintig meter van de schuur intact [compleet, onaangeroerd].
26. Wegens de kramakkelige [kramakkelachtig, kramikkig, kramakkig, gammel] staat werd de laatste tabaksschuur van Leusden in 1978 geamoveerd [verwijderd, gesloopt].
27. De naoorlogse periode kenmerkt zich door wederopbouw, opkomende prosperiteit [voorspoed, bloei], secularisatie [verwereldlijking van geestelijke zaken] en expansiedrift [uitbreidingsdrang].
28. De eerste boerderij die reeds in 1958 werd gesloopt ten behoeve van de extensie [uitbreiding bv. van een dorp] was boerderij, herberg en rechthuis De Swartesteegh [mijn eendaagse studie van de historie van Leusden loonde! – ook de naam van café resp. snackbar].
29. In 2027 bestaat Leusden 1250 jaar. Kunnen we ervan uitgaan dat onze gemeente dan opnieuw wordt ondergedompeld in een feestweek? Wordt u een van de initiators [initiatiefnemers]? De essayisten [essay = verhaal over bv. een wetenschappelijk onderwerp] van dit epistel [tekst] hopen op een affirmatieve [bevestigend, positief] respons [reactie, antwoord].
Overzicht 9 fouten Rein
I ‘eerste’ was gewoon goed – onterechte fout
II 1777 i.p.v. 777 – jammer van de gehoorproblemen
Wijsheid achteraf is nooit zo moeilijk, maar met Leusden 1200 (jaar) in het midden van het dictee, was 1777 aan het begin van het dictee niet zo logisch, 777 wel!
III Sint-Maartenskerk mét koppelteken – valt over te twisten
IV Feest i.p.v. feest – echte fout, al kon je dat niet weten
V Ansfrid i.p.v. Ansfried – echte fout, in mijn hoofd zat Ansfridehuis i.p.v. Ansfridushuis
VI Stoutenborch i.p.v. Stoutenborgh – echte fout
VII Huden i.p.v. Luden – jammer van die gehoorkwestie
VIII/IX De Bussaart i.p.v. De Busaert – 2 fouten in één woord is niet gebruikelijk
En één fout extra: quid pro pro i.p.v. quid pro quo – had waarschijnlijk ook met het gehoor te maken, maar achteraf ken ik die Latijnse uitdrukking natuurlijk wel! Deze fout was niet opgemerkt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten