Dictee – dictees [3151]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 002, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (855)
Q, een weinig gefrequenteerde letter
1. Gebruikt u vaak een q'tje of zelfs meerdere q's? Dan bent u een exemptie (uitzondering; in kerkelijke sfeer: onttrokken zijn). We kennen de majuskel, de bovenkast- of hoofdletter Q en de minuskel, de onderkast- of kleine letter q.
2. Er zijn heel wat lettersoorten, waarin de q duidelijk genoteerd kan woorden: non-plus-ultra, sint-elizabethsletter, garamond (ook: garmond), galjard (ook: gaillard), romeinletter en chocoladeletter.
3. Of schrijft u vaak qualitate qua – q.q. dus – de letter q? Hebt u dan wellicht een of andere qualitate-quafunctie [q.q.-functie]? Dan bent u vast de redacteur van het/Het Groene Boekje, de Woordenlijst Nederlandse Taal [geen afko, wel WNT = Woordenboek der Nederlandsche Taal]. Daarin beslaat de letter q maar één pagina, met woorden als quaestrix (penningmeesteres), queeste (zoektocht), quisling (collaborateur), quasimodo (zeer lelijk, zeer misvormd – m.n. mannelijk – persoon) en het land Qatar, geen maag-darmcatarre dus.
4. De kiese, quasiauthentieke aanhanger van het querulantisme (blijven strijden tegen vermeend onrecht), een soort ware donquichot (hersenschimmen najagen) op een rossinant [in navolging van de historische Don Quichot – el caballero de la triste figura, de ridder van de droevige figuur – met zijn (slechte) paard = rossinant, knol] Rocinante, geliefde Dulcinea, schildknaap Sancho Panza) at quiche (taart) – dat was slecht voor zijn kiezen – en moest die donquichotterie bekopen met cariës (tandbederf).
5. De dauphine had voor de dauphin een Schotse kilt gequilt. De sisyfusarbeid die ze daarbij verrichtte, is genoemd naar Sisyphus. Na het dansen van de merengue genoten zij van een cappuccinootje met daarbij meringue [gebakje van schuimdeeg – alfabet!]. Verder dansten zij de Weense wals, de écossaise – een Schotse dans [contradans, Schotse drie], de polka-mazurka, de ländler, de lapdance, de paso doble en de passacaglia (ook: passacaille).
6. Een echt q-woord, geleerd uit het a-b-boek, het abecedarium, en dus eigenlijk een abc'tje is quarté. Dat is Belgisch-Nederlands voor een weddenschap op vier paarden. Maar een quartet is een piek in een spectrum [chemie, natuurkunde, dat is niet de leer van het nastaren!], dus geen kwartetspel of een vocaal kwartet. Quarto ligt er dichtbij en betekent 'ten vierde'. Maar dat is dan weer iets anders dan kwarto, het boekformaat (met qto. als afkorting – toe maar!).
7. In de fitnessstudio zat een quarterback die jehova was, een Jehova's getuige dus. Hij verzorgde als conferencier, samen met zijn amant de coeur [geliefde], zijn dulcinea, zijn mokkel in haar deux-piècesje als conferencière hilarische conferences en ook conferenties voor het volk, het vulgus, het geteisem, het falderappes, het gajes, het gespuis. De volksmond is de vox populi.
8. Een kwestieuze kwestie, een question brûlante, vormen bijvoorbeeld ook korset en corselet. Daarnaast is er de kwant, de vrolijke snuiter en de quant, een fysisch begrip met als synoniem kwantum. Kwantumkorting is weer iets anders, net als quant-à-moi: wat mij betreft.
9. Ben jij het, die gelaedeerd [laederen = schaden, benadelen, verwonden] wordt, doordat je fiancé [m/v onbekend dan de m-vorm!] niet op haar qui-vive was (dat laatste is een het-woord trouwens)? De biljarter had al wel een biljard keer de acquitstoot verricht en stond nu met zijn keu klaar in de queue om wellicht weer carotte te spelen of een piqueetje, verkleinwoord van piqué met als meervoud piqués, te maken. Hij sloeg dus zeker geen piketpaaltje!
10. Een dictee over de letter q is misschien wat saai. Daarom nog enkele andere smaken: polyvalente [meer dan één waarde of werking bezittend] poliklinieken, ruggespraak die ontstaat via ruggengraat en ruggenmerg, weifelende twijfelaars (geen meerdere lits-jumeauxs dus – zonder s al twee bedden!), in trance [vervoering, verrukking] een worst in tranches [snee, plak, moot] snijden, een doorsnee-Hamburger die een doorsneehamburger nuttigt, op de A-kant van de plaat een lied over akant of acanthus [plant], de mecano's [mecanicien] zoon had een meccanodoos, sceptisch [geneigd tot twijfel] zijn over een antiseptisch [ontsteking voorkomend, bederfwerend] product, zijn maîtresse maitriseren [de meester spelen over], vol met grillen heeft hij het vlees op de grill gegrild, de kynoloog [hondenkenner] in het cynodroom [hondenrenbaan] had veel pecunia of pecuniën [geld] – hij betaalde trouwens met Engelse shillingen en Oostenrijkse schillingen – en … volgens Van Dale mogen quizzen en kwissen allebei [van GB nu ook – 2021]. "'k Wist 't allemaal al", hoor ik u zeggen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten