3144 Dictee dinsdag 14-02-2023 (2) – dictee Oefendictee februari 2023 (1)

Dictee – dictees [3144]

Oefendictee februari 2023 (1)

1. Ze moeten een tandje bijzetten, bijschakelen of (BE) bijsteken (denk aan de wielersport). Die ezel, daar kun je dat schilderij bij zetten. De heerser werd in een praalgraf bijgezet. Je hebt nog niets bijgeleerd! Flink verouderd: Neerlands bloed dat door de aâren stroomt … Mooi, die aloë’s! Komen die uit Malmö’s contreien? Wat is het verschil tussen amahs [ah] en ama’s [aa]? Gebruikt de goudsmid een ank om ankhweergaven/s te maken? De vroegere zeekat, de sepia, de tienarmige (10-armige) inktvis, kan zwemmen. Tria juncta in uno: drie in één (VD, beter: een). Ik heb (honderd in cijfers!) 100-duizend euro gewonnen in de loterij. In zijn bisht keek hij aandachtig naar de bisjpaal.

2. Die mercuriusstaf past hem goed. Met cavolo nero bedoel je palmkool. Een company kort je af met Cy. Cyaan is een kleur, maar ook een gas: (CN)₂. Op *iya [VD – GB verder niks]: kaffiya (arafatsjaal), krobiya (zoetwatervis), mashrabiya (houten rooster tegen invallend zonlicht), ouguiya (munt Mauretanië – MRO) en zawiya (islamitisch klooster). Verder [VD] op *ya: aya’s (Koranvers), basya's (assistent van de dorpskapitein), cattleya (VD-Wiki – geslacht van orchideeën – mv), chaitya’s (stoepa), cherimoya’s (custardappel), chikungunya (mv – tropische virusziekte), Daya’s (Dajaks, Dajakkers, bewoner binnenland Borneo), hoya’s (wasbloem), jambalaya (mv – eenpansgerecht), Maya (godin, ook volk, Maya, leden ervan: Maya's), MYA (auto’s: Myanmar).

3. Verder: papaya (papaye – biezen ligmat, een papaja is een meloenboom, die geeft boommeloenen) en Tigrinya (taal Eritrea). In GB nog: banya (Spaans, banjo) en bruya (verward, chaotisch). Een chimeid is een mooi meisje. Een chime [tsjajm] is een klokkenspel. Wist je dat cornucopiae en cornua copiae allebei ‘hoorn des overvloeds’ [groen: mv] betekenen? De yard wordt met yd afgekort. Let op: americain = filet americain, mal américain = dysthymie en stock américain = dump. Op Tonga in de Grote Oceaan spreken ze Tongaans. Het Tsonga is een Bantoetaal in Zuid-Afrika. Een tonka(boom) is van het geslacht (Linnaeus:) Dipteryx. Hij is eclogedichter [ee] of eclogendichter [uh]. Waar blijft mijn theetje? Waar is jatrophaolie goed voor?

4. Mysofobie is infectievrees, misofonie is geluidshaat [znw., bnw. misofoon – vgl. misofonielijder], een neurologische aandoening en smet- of aanrakingsvrees is rypofobie, vgl. smetvrez(er)ig, rypofoob. Met miso*: [VD] miso = Japanse pasta (misosoep), misoogst, misoffer, misogamie (afkeer huwelijk, znw., bnw. misogaam), misogynie (vrouwenhaat, znw., bnw. misogyn – mannenhaat: androgynie), misopedie (afkeer van kinderen), misotheïsme (ziekelijke afkeer van God) en misoordelen. GB verder niks. Met myso*: [VD] alleen die mysofobie [zie boven]. GB: niks. Met kho wordt [NL] kort hoger onderwijs bedoeld. KHID is het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie [BE]. De koebba bekroont de koepelmoskee. Berlijns, Pruisisch blauw.

5. Update oVD geconstateerd 05-02-2023: aantal trefwoorden nu 394.186 (was 393.963). Een vadouvan is een oosterse kruidenmix. Heb jij weleens tgv (niet in wdb., tijdelijk geheugenverlies, ook: train à grande vitesse, merknaam: TGV – vgl. hst en hsl) gehad? Ik wel. De maand februari heeft febr. en feb. [beide voluit voorlezen] als afkortingen, bij ‘mei’ geldt zoiets niet! Lashschip komt van: lighter aboard ship. De manzanilla(boom), mancenielje of dolboom (uit de wolfsmelkfamilie) staat bekend om zijn giftig(e) melksap. Ook zekere Spaanse sherry is/heet manzanilla. Mag ik twee moelleuxtjes van u? Hypermetropie (verziendheid) en myopie (bijziendheid) zijn antoniemen. Het nife is nikkelijzer (Ni 28, Fe 26).

6. Een obo is een oil bulk ore carrier, tanker voor het vervoer van ruwe olie, bulkgoederen of erts. Dat zijn synoniemen: super-G's en
super-giants. De penshonado vertrok van de Nederlandse Antillen naar Europa. Het verrichten van sisyfusarbeid is Sisyphi saxum versare. Een cocu, cornard of hoorndrager is een bedrogen echtgenoot, vgl. cocufiëren. Cuckolden is vreemdgaan met toestemming of zelfs aanmoediging van de partner. Een vreemdganger is een overspelige. Een scheit kan aardig wat schijt produceren. Weet jij wat icosatetraëenzuur (*) is? Ik niet! Maar vooruit: * = arachidonzuur = het 5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier dubbele bindingen de cisconfiguratie hebben. Let op: sanguinisch (volbloedig) en consanguiniteit.

7. In su(c)cum et sanguinem = tot een deel van iemand geworden/gemaakt. Het jus sanguinus = juridisch: het recht op burgerschap op grond van het afstammingsbeginsel [ouders --- > kind]. Antoniem: jus soli = idem op grond van het territorialiteitsbeginsel [grondgebied]. Het persoonlijkheidsbeginsel gaat uit van de nationaliteit. Een IED is (militair) een improvised explosive device = bermbom. Dat is een petitio principii (cirkelredenering, schijngrond, begging the question). Een axolotl is een Mexicaanse salamander die de larvenvorm behoudt (Ambystoma mexicanum). Trombose is een kwestie van bloedstolsels, voorbeeld: DVT, diepveneuze trombose, reistrombose of economyclass- of toeristenklassensyndroom.

8. Het is ook nog vliegtuigtrombose en overigens is de flegmasie of het kraambeen ook een vorm van trombose. Hier volgen de meerkampen: biatlon en duatlon (2), triatlon (3), pentatlon (5), heptatlon (7) en decatlon (10). Verder: racketlon of racketvierkamp – wedstrijd in vier racketsporten, nl. badminton, squash, tafeltennis en tennis, skiatlon (langlaufen, half klassieke stijl, half vrij) en spartatlon (hardlopen, Athene – Sparta, 246 km). Is het ijs de sullebaan (glijbaan) van het leven? Dat is geen sikkepitje waard! Een enter heet ook een eenwinter, een twenter is een paard of koe van twee jaar oud en een twinter is regionaal een driejarige koe die haar tweede kalf krijgt. Een twexit duidt aan dat iemand (tijdelijk) stopt met twitteren. Ze kochten een gouwe ouwe.