2373 Dictee vrijdag 03-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (320)

Dictee – dictees [2373]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 537 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (320)

1. Madames – mv. – (VD ook mv. mesdames) hebben meer stijl dan madammen (madams). De madame-jeanette [mv. s] is een soort van Spaanse peper. Trou-madame is een zeker spel met 13 ivoren balletjes. Hij is zwaargewond. Waar kennen we Justus van Effen van? Juist: De Hollandsche Spectator! Kies maar uit het hedendaagse en vroegere onderwijs in Nederland (en benoem de schooltypen voluit): llo [lager landbouwonderwijs], lls [lagere landbouwschool] , lltes [lagere landbouwtechnologische school] , llto [lager land- en tuinbouwonderwijs], lltus [lagere land- en tuinbouwschool], lmo [lager middenstandsonderwijs], lno [lager nautisch onderwijs, lager nijverheidsonderwijs – SR] en lo [lager onderwijs]. We gaan raketten afschieten: antiraketraket, maan- en Marsraket, euroraket (middellangeafstandsraket in Europa), exocetraket (zijderups-), ionenraket, katjoesjaraket, langeafstandsraket, moeras- (winterkers) en lookraket (look-zonder-look), MX-raket, polarisraket (genoemd naar de Poolster), de gewone en de wilde raket [plant: rucola], raketting (zit aan de mast), scudraket en de zand- [kruisbloemige] en zeeraket [idem]. Vroeger werd er (BE) algemeen met de raket [= racket] geraket
[guh-raa-kèht] [zeker balspel]. Uitscheuren is ook verder open gaan (verder opengaan). De minstbedeelden zijn minder bedeeld dan de minderbedeelden. Een minoriet is een minderbroeder.

2. De modus operandi is de wijze van behandelen, de modus vivendi is de manier van leven (als compromis). Mazzeltof [Joods: geluk gewenst], jonge echtgenoten! Kun je mbalax (swingende muziekstijl Senegal – woord komt uit het Wolof) op een mbira (duimpiano, kafferpiano, kalimba – woord komt uit het Shona, een Bantoetaal) vertolken? Geen idee. Kun je hafiz [haa-fies] [kent Koran uit het hoofd] zijn zonder op een medresse [islamitische juridisch-theologische hogeschool] te zijn klaargestoomd? De uitdrukking 'mèden agan' betekent: niets te veel, geen excessen (ne quid nimis). Zijn deze schnitzels gemeeld (verwar ze niet met snitsels = pijpen kinabast)? Hij gaat regelmatig naar de meniste kerk (menistenkerk). Op de braderie nam ik een merguez [worstje] en vlijde me daarna neer op de méridienne [sofa voor de middagslaap (empirestijl)]. Een ménagère kan een huishoudster zijn. En die kan dus ook deel uitmaken van een ménage à trois [samenleving drie personen]. Na de malagueña [dans] is het goed malaga(wijn) drinken, genoemd naar de plaats Málaga. Argentijnse gaucho's [nomadische veehoeder] dansen de malambo [dans]. Doe er maar een jazzlickje [muzikaal loopje] bovenop. Cowpertoren: windverhitter.

3. Onder internetcowboys [stunt met aanbiedingen] zijn veel lonesome cowboys [eenzelvig mens, teruggetrokken]. Zou de
McDonald's-organisatie al dat werk aankunnen? Ik wil graag een manicurebehandeling. Aanhangers van Mani [Perzische sekte], manicheeërs, kunnen ook geld tegoed hebben [manen, schuldeiser]. Ik heb geen bloeddoorlopen ogen, maar zie wel mouches volantes (muscae volitantes – zwarte vlekjes). Dead balls tref je aan bij golf [vlak bij hole] en het (de) dropshot onder andere bij tennis. Stel, je was op Jupiter, dan kon je in de maneschijn(?) van zijn manenstelsel (vergelijk: koninginnenrit) lopen. De tennisster verzilverde haar setpunt (setpoint) met een eblouissant [schitterend, betoverend], goëtisch [betoverend], ravissant [verrukkelijk, betoverend] en glamoureus [met veel glamour] aceje. Haar tegenstandster probeerde daarvoor al een crossbal, maar die mislukte. Een crosssectorale visie overstijgt de aparte economische sectoren. Hij croste met zijn fietsje door de tuin (als in een crosscountry). Groupies trekken met 'hun' groep mee. Ik hoorde par renommée [bij geruchte] dat ze iemand stuurden met een op te houden renommee [goede naam].

4. Panettone (met gekonfijte vruchten) eet je rond Kerstmis, een casinobrood (casino (Italiaans): huisje) elke dag en focaccia is een platte Italiaanse broodsoort van deeg waarin olijfolie verwerkt is. In een openluchtzwembad (open zwembad) kun je in de openlucht zwemmen en het openhaardvuur brandde in de open haard. Een opendeurdag is een open dag. Met een openhuwelijksrelatie (een open huwelijk) kun je heel goed een openhuisfeest (met een open huis) geven. Met een open mind ben je open-minded. Open source is een soort verkorting van opensourcesoftware. Hij was op-en-top [geheel en al, volkomen] het heertje. De openingsact was spetterend. Een openbuikbehandeling is nogal ingrijpend. Bij een openhartoperatie is er sprake van een open hart en is (tijdelijk) een kunsthart nodig. Een openschaalcollecte is met open schalen (een open schaal). Een tallyman is een openluchtboekhouder. Een open brief komt van een openbriefschrijver.

5. Lomp is de benaming voor verschillende soorten van zoetwater- en zeevissen, met name voor de puitaal. Mosselduitjes zijn zoutwaterinfusoriën. Een lamantijn (manatee) is een rondstaartige zeekoe. Rond een zandwinningsput wordt een slibdeken aangebracht. In een steppemeer zit zout water. Mandaus [koppensnellerszwaard van de Dajaks] leveren nog wel( )eens een schedel af. Zij managede het bedrijf alleen. De managing director was erg nauw bij de managementbuy-out [management neemt aandelen over] betrokken. De malthusianist [geboortebeperking] had een Maltezer leeuwtje, een maltezer (= maltezerhond). De windhoos trof de manihots
[maa-nie-hoos] (= o.a. maniok). Zie je die Manxman en Manxe met haar manxkat mankgaan (mank lopen)?

6. Er is nu geen man overboord, maar anders wordt de man(-)over(-)boordprocedure gevolgd. Het oud-CDA-Statenlid was de weg even kwijt. Een mannesmannbuis is naadloos gewalst. Hoe gaat manuldruk [oe] (zeker drukprocedé)? Na het schieten van de margay [gevlekt katachtig roofdier] dronken we een margaux, een bekende medoc [wijn]. Het marfansyndroom [groeistoornis] geeft een rank lichaamstype. Tisja Beav [Tiesjebof] is de joodse vastendag ter herinnering aan de verwoesting van de tempel. De maanwatcher had een Mariabeeld en afbeeldingen van maria (mv.! – maankraters, maanzeeën) op zijn bureau staan. Als marketingmanager, nu nog junior manager, mag je marketingmissers maken. Markoesa's zijn maracuja's [passievrucht]. Alle mannelijke marineattachés en ook de andere marineattachees bezochten de jaarlijkse bijeenkomst; thema: mariene biologie. Het gedemarqueerde terrein was op de kaart gemarkeerd. Tot de maranta [plantengeslacht, geen mv.] behoort de tiengebodenplant. Dit bedrijf markette, vermarktte, dit product nu beter.

7. Welke personen zijn er als executeurs-testamentair aangewezen? Hoe breek je 'dronkaard' en 'veinzaard' af [dron-kaard, vein-zaard]? Ze had minnenijd vanwege het minnenloon van haar zus. Moge ik uwe lordschap (oVD ook: zijne lordschap) verzoeken met de andere milords [eig.: titel van een lord] en die kleine lord [verwend kind, boek De kleine Lord] in de milord [rijtuig] plaats te nemen. De ijzeren kanselier was Bismarck en Lord Kanselier is de hoogste rechterlijke ambtenaar in Engeland. Het Tweede Kamerlid opereerde als Lord Wanhoop [onhandig, schutterig, weet geen raad]. Milocorn is sorghum (gierst). Miliaire tuberculose (vliegende tering) is gerstekorrelachtig. Miliciens vond je in milities. Miliën vind je als gerstekorrels in het gelaat, mielies onder de doringboom (bij Sarie Marijs). Het restaurant voerde een Michelinster; een michelinmannetje draagt geen Jodenster. Ik behoor tot de crystalmeth- en heavymetalliefhebbers. Heb jij nog metallieken [Oostenrijkse effecten]? Er zijn veel halfbloeden: mesties (VD ook: metis, mv.: mestiezen en metissen), caboclo (blanke en indiaan),
Indo-Europeaan (indo), mulat(tin) [zwarte x blanke] en sinjo (ook: njo – Indië: jongeheer van Europese afkomst).

8. De kaapwijn (Kaapse wijn) komt uit de Zuid-Afrikaanse Kaapprovincie; Kaapwolken [sterrenstelsels] komen dat trouwens niet. Kaapverdiërs komen uit Kaapverdië. In VD is 'moma' nu omgedoopt tot 'morna' [licht melancholische Kaapverdische muziekstijl]! Worden monierbalken [moo/ohn-jee] nog veel gebruikt [van gewapend beton]? Is Wilders echt een soort capo [hoofd van een maffiafamilie]? We refereerden aan de maffia. Noem enkele non-ferrometalen. Van Dale schrijft shiitakes [uh] als shiitake's [ee] (VD en GB nu alle twee). Hoeveel shillinkjes [shilling] [Engeland] gaan er in een shilingi [=Tanzaniaanse shilling]? Ze mocht kiezen tussen een ei- en een kleimasker. Bekende mascotjes [oh] (mascottetjes) zijn Flipje en Robijntje. Zo'n masalaatje [specerijenmengsel] bevat specerijen. Martinikanen komen van Martinique. Ze is zo lelijk als een martekootje (ook: i) [aap]. Hij had marron [kastanjebruin] haar. Is dit de populairwetenschappelijke weergave van Marx' theorie? Een voorbeeld van een marque [merk] is het plimsollmerk [marqué: verrader en marquee: op beeldscherm]. Op marode gaan is gaan pierewaaien!

9. De matrozen droegen matelotjes [oo] [ronde strooien hoed]. De uitroep 'mate' [ee] van de scheidsrechter onderbreekt een judowedstrijd. Er liepen drie mastiffs [Engelse doggen] rond. De mauritiushennep (aloëhennep) komt van Mauritius. Ze droeg een mauve [een zachte, met geel gemengde paarse kleur hebbend] robe [damesjapon]. Die mecano's zoon speelt nog met een meccanodoosje. Hij zei dat, welteverstaan, in niet mis te verstane bewoordingen. Deze jood volgt de medressenopleiding [ook madrassa: islamitische juridisch-theologische hogeschool]. Toen in 1840 de trein pas reed, gingen de koeien meerennen. Zou je meewillen naar de dierentuin? Het zijn de benen, die niet meer meewillen. Het zijn, meer bepaald [bepaaldelijk], de meest gebruikte treinen die vaak uitvallen. Meesttijds kan hij het zelf af. Voor toeristen is Mekka een mekka. Kun je hier een perifrase [omschrijving] van geven? De Bijbelse figuur Samson (ook: Simson) was de Joodse Hercules. Voor een herculeswerk [reuzenwerk] heb je herculische [als van Hercules] kracht nodig. De nereïden zijn niet altijd de dochters van Nereus [ook: familie van roofwormen]. Is het harthout [kernhout] van een boom het hardst?

10. Hij had hartstikke en hart(s)grondig een hekel aan dat hardvochtige gedrag. De hardnekkigheid van de hartkwaal verbaasde ons. Wat is haar innigste hartenwens? Welke hart- en vaatziekten ken je zoal? Hartelozen moeten wel hartenjagen! Het hart bonkte hem hard in de keel. Het gaat daar hard tegen hard. Is dit een correcte alinea-indeling? Pekinezen spreken Chinees, pekinezen [hond] niet. 'Beijing' (niet in VD) heet ook 'Peking'. Het bone china is serviesgoed van fijne kwaliteit porselein. Chinalak is japanlak(!). Chinatalk [ah – vet van de talkboom, Chinese was] gaat niet over praatjes. Een deus ex machina [komt uit de lucht vallen en maakt aan een verwarde toestand een eind] heeft niets van China, net zoals de echinacea [zonnehoed] en Indochina [schiereiland tussen de Golf van Bengalen en de Zuid-Chinese Zee: Laos, Cambodja, Thailand en Vietnam] dat niet hebben.