Dictee – dictees [2334]
Oefendictee 565 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (292)
1.
Wat is delcredere [borg
staan van een commissionair]? Hij
is nogal
op-de-borst-klopperig. Wie een zeer hoofd of hoofdzeer
heeft, lijdt aan tinea capitis (favus
= huidziekte behaarde deel: kletskop).
Nutteloze kennis: een zeestekelbaars heeft 15 doornen. Een voorbeeld
van een warme zeestroom is de warme Golfstroom, van de koude de
Labradorstroom. Een ander woord voor zee-ui is zeeajuin. Een reie
(niet meer in VD)
is een zeeweegbree. Ik verlang naar de ziltte
(het zilte)
van de zee. Bolus is (ook)
terra sigillata. Sfragistiek is zegelkunde. De Zegelwet is in 1972
vervallen. Bij het rijden op 's heren wegen genoot hij 's Heren
zegen. Het zegenrijke leger, ook
zegerijk trouwens, bracht na de
zegepraal een zegeoffer.
Een zeikhein is een zeiklijster [zeurkous].
Zeilderen is kiskassen of keilen [steentjes
op water laten 'stuiteren']. Een
zeil- en roeivereniging is net zoiets als een roei- en
zeilvereniging. Prolamine in mais [BE:
maïs] heet ook wel zeïne. Een
wellerisme is een zeispreuk [apologisch
spreekwoord]. Welk predicaat
geeft je moeder aan deze predikant? Een osteocyt is een beencel.
I.p.v. Cobra zou CoBrA
wel zo aardig zijn ... [niet
in wdb.].
2. Een zekere bivakmuts is genoemd naar de plaats Balaklava op de Krim. Het krimmer is trouwens een tamelijk sterke en kostbare grijze bontsoort. Een pas de géant is een reuzenstap of een vrijgeleidebrief. Wil je menthol [hoofdbestanddeel pepermuntolie] en crème de menthe [pepermuntlikeur] meebrengen? Dit kun je wel een mega-evenement noemen. Ik vind het gênant dat jouw genante [m.: genan, genant] 'Pompeji' niet correct kan schrijven. De fletse [flauwe] en mediocre wijn blonk uit in mediocriteit [middelmatigheid]. De u-weet-wel is weer in het land. Of is het de je-weet-wel? De vrijgezelle dame [vrijgezellendame] ging naar het vrijgezellenfeest. We kennen laagtij of eb, hoog- en doodtij. Wat gebeurt er op een procrustesbed [ledematen uitrekken of afhakken]? Ik hou van Japanse lekkernijen: sake [saa-kee](drank, ook: saki – saa-kie, geen mv.), seitan (vleesvervanger) en wasabi (hete groene mierikswortelpasta). Wat is de munteenheid van Trinidad? De Oost-Caribische dollar (XCD). Er is in dit geval geen passend adjectief! Honden en katers couperen [castreren] is gemeen, zelfs met een gladde coupeertang.
3. In (Charles) Dickens' David Copperfield tref je copperfieldiaanse toestanden aan (maar niet meer in VD). Voor coupplegers, coupéreizigers en (ijs)coupeconsumenten hebben we: après coup (achteraf beschouwd), champagnecoupe, contrecoup [tegenslag, terugstoot], coupagewijn wordt gecoupeerd [versneden], coupés zijn vaak bezet, dit pak is van goede coupe, van goede snit, coups de force zijn gewelddaden, coups de foudres [of] verliefdheden als blikseminslagen, coups de fouet zweepslagen, coups de grâce genadeslagen, coups de main overrompelingen [verrassingen], 'hun coups d'essai zijn coups de maître' betekent: 'hun proefstukken zijn meesterstukken', coups d'états [of] zijn staatsgrepen, coups de théâtres [of] houden een ommekeer in, coups d'oeil zijn oogopslagen, een coupe-file is een voorrangskaart [mv. coupe-files], bij het kaarten roepen ze soms: 'coupez!' (neem – kaarten – af), de coupeuse heeft een coupe soleil [mv. coupes soleils – of], de film had een coupure [weglating], de aandelen noteren ex coupon [zonder coupon], ik mag die spectacles coupés [+] wel. De 'coupe de pédale' [pedaaltred] heeft geen mv.
4.
In cottages ornés
[+]
moet je niet opkijken van cottagecheese oftewel hüttenkäse. Een
cothurnengang houdt hoogdravendheid in.
Coyotegehuil komt van prairiewolven. Wil
je in een coupé roken of een coupé niet-roken? Zo'n vraag wordt
in Zuid-Oost-Azië, het zuiden van Oost-Azië, nog wel gesteld.
Lepeltjesheide wordt ook cranberry genoemd. Het toetje werd op
gecrêpt papier geserveerd voor de negroïde man met gekrept
[gekroesd]
haar. De ene creep [engerd,
griezel] is nog creepyer dan de
andere. De seksmaniak was nog sexyer dan zijn kompaan, die crémant
[licht mousserende
wijn] dronk. 'Sacredieu' is een
verkorting van 'sacre-nom-de-Dieu'. Incredibile dictu [het
klinkt ongelooflijk, ongelofelijk],
maar toch is het echt waar! Alle credits waren voor Puffie
(niet in wdb. –
internet keeshond, chowchow,
of sleepbootje dat allerlei avonturen beleeft).
Hij werd gediscrediteerd, in diskrediet gebracht. In de kelder liggen
nog confits [kohn-fie
– in ganzenvet ingemaakt vlees].
Bij conflicthantering hanteert men conflicten. Bij consacreren (zo
volgens RKK
– radio en tv,
Rooms-katholiek
Kerkgenootschap;
ook: consecreren) hoort
consecratie [geen
a].
5. Geneeskrachtige stroop is conserf (mv.: conserven). In Brabant gold van oudsher een zeker costumenrecht [costume = gewoonte]. De Hollanders bestelden hun jakobsschelpen, de Vlamingen hun coquilles Saint-Jacques. Met cruzeiro's kun je niet meer betalen: Brazilië, thans real – BRL, met crusado's (crusaten – Portugal en Spanje) al lang niet meer. Hoe je dat cryptestelsel (GB, VD via crypte + n/s; beide: crypt + en) binnenkomt, stond versleuteld in een gecrypte [ww. crypten] boodschap. Het was Cruijff zelf die met 'hun hebben' voor een cruijffiaans cruijffeffect zorgde. De kynoloog [hondenkenner] was kind aan huis in de (het) cynodroom [hondenrenbaan]. De cummerbund (VD, GB ook: cummerband) [brede, om de heupen geslagen band bij avondkleding] is uit India overgewaaid. Op grafiekenpapier tekende hij onvervaard de wiskundige curveschaar (mv. n/s) [krommenschaar].
6. Deze taal- en schriftsoorten kennen we zoal: het kanji (Japans), het Urdu (dialect van het Hindi), het syllabeschrift (zoals Sanskriet), het Siamees, S.S. (Sacra Scriptura, de Heilige Schrift – H.S., de Bijbel), het pinyin (overzetten van Chinese karakters naar Latijns schrift), het Oudantwerps, het ogam (Oudiers alfabet), nieuwgotisch schrift (minuskelschrift), minuscuul schrift, minoïsch schrift (behorend tot de voor-Griekse beschaving – vorst Minos), runenschrift [tekens], rondschrift [Frans schrift], rentjongschrift (Sumatra), monnikenschrift, lontar- of palmbladhandschrift, lapidair [schrift op grafzerken], leischrift van een medium, kortschrift (tachygrafie), kerkschrift (textuur), kanselarijschrift [brieven pauselijke kanselarij], Koefisch schrift (decoratief Arabisch schoonschrift), insulair schrift (Engeland), guirlandeschrift [van onderen ronde verbindingen], hiërogliefenschrift (GB ook: hiëroglyfenschrift – beeldschrift) of eenvoudiger: hiëratisch schrift [vereenvoudigde hiëroglyfen – ook: ie], ideografisch of beeldschrift en glagolitisch schrift, het oudste Kerkslavische schrift.
7.
Verder: cyrillisch schrift (door
de Russen, de meeste volkeren van het GOS [gohs],
de Bulgaren en de Serven gebruikt),
consonantenschrift (schrift
met uitsluitend medeklinkers, bijvoorbeeld het Hebreeuws),
de belijdenisgeschriften, Berberschrift (Tifinagh),
blindenschrift (braille,
reliëfschrift voor blinden), die
passage is
buiten-Schriftuurlijk, demotisch schrift (cursieve
schrift waarin het Oudegyptisch is gesteld),
goed- [schuldbekentenis]
en kwijtschrift [kwitantie],
smoutschrift voor smoutwerk [standaarddrukwerk
in herhaalde, ongewone lettertypes],
steil- [letters in
rechte stand] of schuinschrift en
een Academisch Proefschrift,
op gezag van de rector magnificus in het openbaar te verdedigen (op
de titel
van dissertaties, verder gewoon: academisch
proefschrift).
Onder aegide [bescherming]
van onze hermandad [politie]
werden ze weggeleid. Het
Servo-Kroatisch is van voor 1991. Je hebt
Kerklatijn en potjeslatijn. Erop volgend werden de daaropvolgende
[dov.]
perikopen [Bijbelgedeelte]
behandeld. De periscoop [kijkbuis
onderzeeër] moest gerepareerd
worden. Danse(s)
macabres zijn dodendansen.
8. De darcy (D), eenheid van permeabiliteit [doorlatendheid], is genoemd naar Darcy. Het daniellelement [galvanisch, 1,1 volt (V)] en de Dáil (Éireann) [Ierse kamer van afgevaardigden] zie je niet dagelijks in de krant staan. We zullen hem eens flink à faire [geducht onder handen] nemen. De jeune premier [aankomend talent] kwam voort uit de jeunesse dorée [jeugd uit gegoede kringen] en zat heel vroeger op een crècheje. Dit bedrijf is fournisseur de la Cour [hofleverancier], vooral van tenniscourts. Wilde hij haar weer cour [oe] (het hof) maken? Het vehikel doorstond de crashtest glansrijk. Hij droeg schoenen van crêperubber. Wat is de woordsoort van 'crêpen' [ww., znw. crêpe]? Crin [krèhñ] is paardenhaar, niet te verwarren met crin végétal [vezels dwergpalm als vulmiddel]. Ze gebruikt vaak crêpe de Chine [licht zijden crêpeachtig weefsel]. Is cyaanamide een cyanide? Antwoord: nee. Mjammie, crêpe georgette [weefsel, enk.] of een paar crêpes suzette [flensje met likeur, ook: crêpe suzettes], crème fouettée [slagroom, geen mv.], crème-brûlée-ijs of crème de menthe [pepermuntlikeur]: dat is genieten! Een fouetté is een verlengde pirouette. Craqueleren is craquelé [barstjes] vertonen. Cubebe is staartpeper en cryomeren is lijken invriezen. Laf hoor, van die cryptocommunist [komt niet voor opvattingen uit]!
9.
Gyrotractie wordt geleverd door een generator [met
vliegwiel]. De spreuk 'ken uzelf'
(ken uzelve)
is de vertaling van de Griekse leuze 'gnōthi
seauton', opschrift van het Isisbeeld in Oud-Egypte en van de tempel
te Delphi [als titel/opschrift met
hoofdletter!]. Hij denkt dat ie [dat-ie]
God zelf is. Daar heb je weer zo'n selffulfilling prophecy [positieve
voorspelling van iets]. Het
seltserwater (selterswater)
is mineraalwater van de Leonhardiquelle in Grosskarben (Hessen).
Is er echt een Seltsjoekse overheersing geweest in China? Een
semainier is een zevendagenkast. Een semicolon is een kommapunt
(puntkomma).
Bij de Maleis-Javaanse sembah (platte
handen tegen elkaar) moet ik
altijd aan het ooit zelfgehoorde Nepalese 'namasté'
(Wikipedia)
denken. Hij vindt zichzelf een semi-intellectueel. Hoe werkt
auto-infectie [van
ene plaats lichaam naar andere plaats]?
Vallen wij ten prooi aan zelfislamisering? Zelfkazende boeren hebben
meestal zelfinktende stempels. Een pyrofoor is een zelfontbrander. De
trainer onderschat het zelforganiserend vermogen van zijn team.
10.
Die werknemers mogen zelfroosteren. Zij is een zelftevreden vrouw.
Hij is een zelfverklaarde hobbywetenschapper. Een neologisme:
zelfvervullende voorspelling [selffulfilling
prophecy]. Een van de apostelen
was Simon de Zeloot. Gebruik voortaan liever maar zemen handschoenen.
De term 'Zend-Avesta' komt uit het Oudperzisch. Waarom heet de
missionarishouding zo [geen
idee]? Hij zont (maar
zeker niet
op een zekere golflengte). Die
verzorgt radio- en
televisie-uitzendingen. Wat doe je in zendo's
[ruimte voor
zenmeditatie]? Zenegroen is geen
kleur [maar een
plantengeslacht]. Zazen
[zenboeddhistische
zitmeditatie] en kinhin
[zenboeddhistische
loopmeditatie] doe je in een
karesansui
[kaa-rèh-sahn-soe-wie]
(zentuin).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten