Dictee – dictees [2352]
Oefendictee 552 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (305)
1. We zouden ernaartoe gaan. Spakenburg, we moesten daarnaartoe [daar moesten we naartoe]. Het [Franse] woord 'chaise' is bij ons tot 'sjees' [rijtuig met kap; ook: boel veel: een hele sjees kinderen] verbasterd. Dit verslag is verbatim et literatim [woordelijk en letterlijk]. Dat redengevende vonnis was reden gevend tot verbazing. Verbeeld u, stelt u zichzelf voor [stel u voor], dat u koning was. De ijzerharde vent keek naar de verbena, de ijzerhard [ook ijzerkruid; plant, d, grond; ijzerhart = boom, t, lucht]. Wie Beulemans Frans spreekt, doet aan verbeulemansen [verfransen, taalkundig verbasteren]. Hij is een verbeuze [woordenrijk, wijdlopig] spreker (met veel verbiage – omhaal van woorden, gewauwel, woordenvloed). Een spin verbi gratia (verbi causa = bijvoorbeeld) heeft acht poten. Predikanten zijn verbi divini ministri (V.D.M.'s, bedienaren des Goddelijken Woords, van Gods Woord). Blouwen [boerenvuur maken = armen over de borst tegen het lijf om te warmen] dient om verblauwen [blauw worden van de kou] te voorkomen. Het kan me geen ene moer verblotekonten [het zal me een rotzorg zijn]. Hij maakte het verbo et exemplo [door woord en voorbeeld] duidelijk. We kennen het verbond der genade en de arke des verbonds; overigens is (zijn) het Oude en Nieuwe Verbond het enige richtsnoer bij ons handelen. Hij was slechts een verbotenus amicus, een vriend in naam.
2. Het verbrekingshof [BE, vero] is het Hof van Cassatie. Het mutuum is het verbruikleen. De verbrusseling heeft een Vlaams en een Europees aspect. Wat zijn de verbuigingen van mensa? Antwoord: mensa's en mensae. In de taalkunde is flexie hetzelfde als inflectie [verbuiging]. De overheid verbureaucratiseerde steeds verder. Vercadmiummen is cadmeren of cadmiëren. Het Germaanse joelfeest is ten dele verchristelijkt tot kerstfeest. Vercooksen is tot cokes verwerken. De zitting werd geajourneerd [uitgesteld, verdaagd]. Verdeel en heers, divide et impera. Die vindt u verderop, verder op deze allee [laan]. Een top-downbenadering vindt top-down plaats in plaats van bottom-up. We houden ons strikt aan het verdict [uitspraak, uitslag van een jury]. Tenaciteit is vasthoudendheid. Het GB duidt tendensen tegenwoordig net zo aan als VD [mv.: s/z]. Als er slaapplaatsen te kort zijn, wijst dat op een slaapplaatsentekort. Wat je nog van me tegoed hebt, moet je helaas nog even tegoed houden.
3. Met terra mater wordt Moeder Aarde bedoeld. Een sûreté [suur-tee] de corps is een vrijgeleide. Kun je een suprematie [oppermacht] supprimeren [onderdrukken]? Synergie: een plus een is drie. Syncytia zijn massa's samengesmolten cellen. Sommige Sydneyers rijden op sydniërs [paard]. Swing en slice zijn (ook) golftermen. Voorbeelden van veel tableaus zijn diverse tableaux vivants [+] [uitbeelding schilderij met levende personen] en meerdere tableaux de la troupe [lijst met spelers/orkestleden]. Waar vindt men nog tables d'hôte [open tafel, tegen betaling]? De veldwerker werd sur-le-champ [op staande voet] ontslagen. Hou eens op met dat getai-chi. Welke sport beoefent zij, tae-bo of tai chi [tae-boën, tai-chiën]? Het THC-gehalte is de hoeveelheid tetrahydrocannabinol. Mensenhaters zijn timons. Tiffany is een zekere glaskunststijl. De wetgeving van Solon verordonneerde een timocratie [vermogen geeft recht op een stem in het staatsbestuur]. Bij een absence (petit mal) ben je even weg. Daarna hopelijk toch: terug van weggeweest! Dit is een ruit van thermopane [ee]. Een teruggavenbiljet [jongeren = Tj] is een speciaal soort van aangiftebiljet.
4. Hier hanteren ze de verfijndste [geen d uitspreken] manieren. De blablafiguur speelde op zijn wahwahgitaar [elektrisch, met pedaal]. De rabbi draagt een talmoed [= boekje, niet de inhoud] op zak. De tallyklerk heeft getallyd [turven bij laden en lossen schip]. Bij taliewerk moet je taliën [takelen]. Volgens GB is takitaki het Sranan(g)(tongo). Het takkewijf droeg een takkenbos. Tegen een grijsaard zeg je toch ook niet 'taktak' [aansporing tot beter en sneller] ? Op een luchthaven zie je veel tarmacs [platforms]. Mag ik ondertekenen met 't.à.t.' [tout à toi]? Een tartuffe is een huichelaar. En het diminutief (Latijn: deminutivum) daarvan is? En wie kan adequaat uitleggen dat die 'andere' mogelijke vorm absoluut niet correct is? M.a.w. naar gelang de uitspraak schrijf je tartuufje [Leidraad, TH, GB] of ook tartuffetje [als de sjwa wordt uitgesproken, schrijf ik dat zo. Wie houdt me tegen?]. Tarpaulin [oo] is een juteweefsel [GB/VD ook juten weefsel, VD ook: jute weefsel]. Tapu’s [oe] zijn Surinaamse amuletten. Je zult er wel tegen opzien, het tegemoetzien van die afwijzing. Tefilin zijn gebedsriemen bij de israëlieten. De ons te binnen geschoten onbetaalde rekening zullen we wel te boven komen. De teboekstelling van zekere feiten is altijd belangrijk, n'importe quoi [doet er niet toe wat]. Ze willen ons tegemoetkomen, zullen we hen tegemoetgaan [VD aaneen – niet zo in VD of Leidraad]? Een teetotaller [ie] is een geheelonthouder.
5. Tant pis, het zij zo. Tant mieux, zoveel te beter. De automatische tijdmelding werd 'Tante Cor' genoemd. Die zin is gewoon een tantebetje. Na het teaën dacht ik: die heeft me behoorlijk geteased [geprikkeld, verleid]. Taylorisatie [arbeidsprestatie maximaliseren] vindt vooral in de fabriek plaats. Kijk, daar spelen ze tchoukbal [soort handbal]! Een tektiet is een glasachtige steen. De pluimage is het geveert [vero: gevederte]. Op Prinsjesdag is er een verenigde vergadering van de Staten-Generaal. Elkaar verdringen is overtalrijk aanwezig zijn. De bloemen zijn verflenst [verlept, verwelkt]. Verfolie(!) is geen folie, verfoliën heeft daar wel mee van doen. De Tweede Kamer is 's lands vergaderzaal. Wat betekent vergauwelozen? Antwoord: veronachtzamen.
6. De militair – hij droeg patjes [achtergrond baretgesp of ander onderscheidingsteken] – stond pat bij het schaken. Phishing is – als dit lukt – een gemene vorm van computervredebreuk [in pc hengelen naar wachtwoorden etc.]. Je moet je handen niet vuilmaken en je mag niet vuilbekken. Een vuilspuiter wil vuil spuiten en een vuilophaler zal vuil ophalen. Hanneke moet morgen bij de ouderensociëteit koffie schenken. Vooraf is het koffiezetten en erna koffiedrinken. Die oudjes zijn still going strong [nog steeds krachtig, in volle fleur]. Olijfolie kan (extra) vergine (vierge = max. 2% vrij zuur) zijn. Verglaassel is glazuur. De vergode held wuifde terug. Zijn gedrag werd ten onrechte vergoelijkt [goedgepraat]. Deze vergratisering (! gratis worden) betreft het streekvervoer. Een vergrotingswoord is een augmentatief. De media hebben haar uitlatingen vergroofd (ook: vergrofd). Vergépapier heeft vergures [waterlijnen]. De schoenmaker verhalvezoolt mijn schoenen. De prijzen werden verharddraafd. Hij toonde zijn verharde hart. Hij was verheergewaad (ww.), rara [bij leen of erfenis]. De verheide paal [verkeerd geheid] moest eruit. Verder is verheien ook nog uitdampen (uitdrogen; van weilanden bv.).
7. Bedoel je het palatum durum [harde gehemelte] of molle dito [zachte]? De doodbidder heeft oma verhennekleed [het lijkkleed aandoen]. De Verhoging van het Kruis is de Kruisverheffing [14 september 628]. Verhonderdvoudigen is centupleren. Verhoorning is ichtyosis of keratose. Een verhuiswagen is vaak gecapitonneerd [vanbinnen bekleed]. Dat had je veritatis ergo [ter wille van de waarheid] weleens (GB ook: weleens) mogen zeggen. Vérités de Monsieur de la Palisse zijn waarheden als een koe (lapalissades). Verjus is sap van onrijpe druiven. Op een verkeerbord speel je het triktrak-, het verkeersspel. Tercio(‘s): Spaans infanterieregiment (Tachtigjarige Oorlog).
8.
Gezocht op '*one': 30 kilometerzone (dertigkilometerzone,
30km-zone), abalone (zeeoor),
absque causae cognitione (zonder
kennis van zaken), absque ulla
conditione (onvoorwaardelijk),
een
all-in-one (een
randapparaat of een computer met een in de monitor geïntegreerde
processor), amazonezit,
arpeggione (strijkinstrument),
calandrone (houten
blaasinstrument), calzone
(dubbelgevouwen
pizza), canzone (lyrisch
gedicht), chitarrone
(soort van lange,
als bas gestemde luit – vgl.
gitarron), cicerone (gids
voor toeristen), con espressione
(met gevoel),
con precisione (nauwkeurig
…), côtes du Rhône
(rhônewijn),
de Decamerone van Boccaccio, drone (op
afstand bestuurd, onbemand vliegtuig(je)),
ecdysone (hormoon
bij
gedaanteverwisseling insecten),
flagstones (tuintegels),
flegmone (flegmoon,
tot ettering voerende weefselontsteking),
glamazone (opzoekwoord
– krachtig ogende vrouw, m.n. mannequin),
hole-in-one en icone (icoon).
9. Verder: de moderne Antigone [niet in wdb.], in agone (in het uiterste geval), Kanaalzone, kerbstone (op racecircuit), ladyphone (…), lazzarone (Napolitaanse bedelaar), leone (munteenheid Sierra Leone – SLL), lithopone (lithopoon, verfstof), mascarpone (Italiaanse roomkaas), matrone, minestrone (groentesoep), mixed zone, nafkone (nafke, meid, meisje, Bargoens), no-flyzone, no-gozone (no-goarea's), none (negende toon), not done, nulla ratione (op generlei wijze), obione (ganzenvoetachtige), octorone (octoroon, kind van een quarteroon (quarterone) en een blanke), overdone, panettone (luxe Italiaans brood), pari ratione (volgens overeenkomstige redenering), pro continuatione (ten vervolge), provolone (harde Italiaanse kaassoort), rhinestone (rijnsteen), sacra conversazione (afbeelding maagd Maria met Christuskind), salva approbatione (behoudens goedkeuring) en salva ratificatione (behoudens bekrachtiging, afkorting: s.r.).
10.
Ten slotte: salva remissione (onder
voorbehoud van terugzending),
salvo errore
et omissione
(behoudens
vergissingen en weglatingen – s.e. et
o.), de leer van het schone, de
esthetica (ook
over de
schone-bij-dage en de schone-bij-nachte – beide niet in
VD), scone (rond
broodje van gegist deeg), Sierra
Leone, silicone (silicon,
denk aan siliconenborsten), sine
causae cognitione (zonder
kennis van zaken), sjablone
(sjabloon),
smartphone, steppingstone (letterlijk:
stapsteen), standalone (antoniem:
netwerkcomputer), sub conditione
(op voorwaarde,
onder beding), tenzone (vorm
van troubadourspoëzie),
twilightzone, well done (van
vlees: doorbakken), sabayon,
(zabaglione,
zabaione, crème van eierdooiers, suiker, wijn (marsala)
et cetera), tweekilometerzone
(2km-zone – 2
kilometerzone), tofelemone
(toffelemone,
toffelemoons, katholiek) en
tercerone (ook:
terceroon, kind mulatten
(blanke x
zwarte – vgl. vrouw: mulattin)
en mestiezen (Europees
x inheemse – mesties, ook metis – metissen)).
Komt de weduweverbranding nog steeds
voor?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten