2338 Dictee maandag 09-08-2021 (1) dictee Dictee van de dag (295)

Dictee – dictees [2338]

Oefendictee 562 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (295)

1. Het dienstbodewerk beviel haar prima. Het werkgeven moet een werkgever doen, het werknemen doen werknemers. Bij een executie, een tenuitvoerlegging, vindt ten uitvoer leggen plaats. Een machicoulis
[maa-sjie-koe-lie(s)] is een werpgat [mezekooi, mezekouw, werpgang, vgl. ook hordijs]. Een werpschijf is een discus of een frisbee. De term 'wertheriaans' (overdreven sentimenteel) danken we aan de Werther van Goethe. Wervelontsteking is spondylitis. Een wervelstroom is de stroom van Foucault [foucaultstroom] of die van Eddy [die niet meer in VD]. Een wervelstroomschijf is een ferrarisschijf [rihs]. Een westpartij, een westbouw [westkoor, westwerk], is een avant-corps. De windrichting west ten noorden kort je af tot W.t.N. Bij Amerikaanse paarden moet ik aan de western style denken. Een KB is een koninklijk besluit [GB – VD: K B] aangeduid. Een genoom bevat alle genen (m.b.t. de erfelijkheid). Een bouquiniste verkoopt ook bouquetromans. Op dat probleem kun je jezelf blind kijken, blindstaren. Blind vlieg je op de instrumenten.

2. Onder de berg-Schotten zijn de bergmanianen [Ingmar Bergman – film – of Bergman, dichter] in de minderheid. Een berthe is een kanten pelerine [kraagmanteltje]. Met bertillonnages stel je antropologische signalementen vast [m.n. van misdadigers]. Welke bètaleerling weet nog wat betamax [ee] is [standaard voor video, nooit echt ingeburgerd]? Ik ben bankroet (vergelijk: banqueroute of faillite de la science): ik kan zelfs die en croûte gebakken croutons niet meer betalen. Wie herinnert zich nog de giframp in Bhopal? Zij wonen in quasi-Franse bel-etages. Die belies [bee-lies – goedhartige, sukkelachtige vrouw] zijn genoemd naar Mabelia. Het bellenmeisje [znw. – vgl. belleman ww., GB, ook: bellenman – znw] deed open. Bij het bellenblazen moet men bellen blazen met zeepsop. Haar belle indifférence, haar serene onverschilligheid voor het leven, viel me op. Er vond een belle [wielrennen] tussen die twee belles [s] (mooie vrouwen) plaats. Ook mijn moeder haat de bella matribus detestata, de door de moeders verafschuwde oorlogen. Ik bestudeerde het chemisch element beryllium [Be 4] onder Berliozs (bij uitspraak zonder sisklank, of Berlioz' – bij uitspraak met sisklank) muziek. Hij bracht te berde: daar is een bere-interessante berenkuil.

3. De tsarevitsj [cesarevitsj] was betsjoend [betoverd] door de slivovitsj [drank] en de borsjtsj [rodebietensoep]. We geven je de benefit of the doubt [het voordeel van de twijfel]. Ze is behept met veel spraakwater en heeft dus veel gebept [kletsen]. Zijn er nog benzodiazepine, een tranquillizer of slaapmiddel, en (di)benzoylperoxide, een bleekmiddel voor meel? De van een bêtise [domheid] betichte bête [dom] vrouw liep rood aan. Andere namen voor het moleskin [mool-skihn] zijn 'bevertien' en 'beaverteen'. Een bietebauw is een bullebak, een bullenbijter. In de bidonville [krottenwijk met huizen uit blikken] zag ik meerdere biddemannen [bedelaar]. Op Secretaressedag [raar: ih] ging het bibliothecaressenwerk gewoon door. De (tahoe- of) tofoe-, shoarma- en biefburgers waren niet te eten. De Oude Wet is het wetboek van Mozes (de Pentateuch). Zij leven onder de Wet en het evangelie. De WET is de West-Europese tijd (en de GMT Greenwich Mean Time). Bespreek uitputtend de wetten van Lavoisier [behoud van massa], Murphy [alles wat mis kan gaan, gaat ook mis], Say [ieder aanbod schept zijn eigen vraag], Parkinson [werk/taak dijt uit tot alle beschikbare tijd] en Goodhart [als centrale bank beleid baseert op één variabele, gaat die onmiddellijk een verkeerde ontwikkeling vertonen].

4. Ik noem de volgende wetboeken: Burgerlijk Wetboek [BW, Napoleon: CC = Code Civil], Wetboek van Strafrecht [WvS, W.v.Str., Sr], Wetboek van Koophandel [WvK], wetboek van Mohammed (de Koran) en het wetboek van mevrouw Etiquette. Hillbilly is countrymuziek. België wordt door de Wetstraat [adres parlement] geregeerd (met gebruik van wetstratees – politiek jargon). Je regelt het maar, à bis ou à blanc [hoe dan ook]. Wat houdt een bodemerijwet in [geldlening, mocht schip vergaan]? Met het Opperwezen wordt God bedoeld. Vraag dat even in een van de wewi's [NL: wetenschapswinkel], wil je? Vader, Zoon en Geest zijn wezensgelijk. De wezenzondag is de zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren. Deze afkortingen moet je kennen: Wft (Wet op het financieel toezicht), WGO (Wereldgezondheidsorganisatie, vergelijk: WHO, World Health Organization), WGR (Wet Gemeenschappelijke Regelingen), Wgw (Wet Goederenvervoer over de Weg) en Wh (wattuur). Hoe moet je uit Van Dale weten dat 'wham' en 'wam' vrijwel synoniemen zijn? Dat kan je niet (er is geen onderlinge verwijzing).

5. Het begrip 'wysiwyg' slaat op 'what you see is what you get' [printvoorbeeld van te printen item]. Alles draait in Engeland om de whigs en tory's [parlement: liberalen resp. conservatieven]. When the going gets tough, als het erop aankomt, laat hij het afweten. Een whistleblower is een klokkenluider. Hij las mijn e-mail snel, want hij whitelistte [antoniem: blacklisten] mij al eerder. Who cares [wat kan het me schelen ...]? Who's afraid of [meestal retorische vraag] Virginia Woolf? Staan zij in de 'who's who' [lijst van bekende personen]? Het was in een wibbussie [wip, oogwenk, ogenblijk] gepiept. De ex-wibocri [witteboordencrimineel] woonde in een wibowoning (wonen in een beschermde omgeving). Dat is pure wichtigmacherei [gewichtigdoenerij]. Een wielewaal is een geel-en-zwarte (geel-zwarte) zangvogel. De ANWB was vroeger de Algemene Nederlandsche Wielrijdersbond. We zaten met nogal wat wie-met-wietjes [relaties].

6. Hij kijkt of hij Wieringen in wou [zuur]. De Sargassozee (de Krooszee) is een krooszee, een wierzee. Een wiewouw is een vogel, een wiewouter een vlinder. Bij het wiiën, gamen met een Wii [spelcomputer], kun je wiiitis [schouderproblemen] krijgen. Hoe groot is haar taillewijdte? Een wijepigram (vergelijk ook: wijinscriptie) is een epigram op een ex voto . Waar heb ik die je-weet-wel [znw.] gelaten? Ze heeft pas nog een bach(bloesem)therapie gevolgd. Noem drie plaatsen met een Onze-Lieve-Vrouwekerk. De omerta is het zwijgen van maffialeden, ook als ze omfalitis (een navelontsteking) hebben (een omphalos is een navel(steen)). Het kungfu [oe oe] is een bepaalde traditionele Chinese vechtsport. Hij besprak het kunnenonderscheid tussen man en vrouw. Een bonekampje (niet meer in VD) is een meer dan lekker kruidenbittertje. Een bleeder is een bedrijfsonderdeel dat verlieslijdend, verliesgevend, is. Contradictio in terminis [tegenstrijdigheid in gebruikte woorden]: oranje black boxes [beter: contradictio in adjecto: tegenspraak in het bijgevoegde, bnw.]. Hij wilde haar liefst boven op (bovenop) de kast jagen.

7. Heb jij de bouilli [soepvlees aan één stuk] voor de soep al gekocht? Een hospice is een bijna-thuishuis. Op die bijbelrol was het opgetekend. De bietenberg (bietenbrug) opgaan is de mist ingaan. Hij zal wel van zich af bijten, maar zal hij er garen bij spinnen? Dit vlees mist bite [baajt – mondgevoel]. Het bisamzwijn en de bizon lagen in de clinch [conflict hebben]. Bijlo [bilo, bastaardvloek], jij bent me er een! Bleu d'Auvergne is een blauwschimmelkaas. Geblaseerd en blasé [oververwend] dacht hij: been there, done that [uitdrukking van blasé houding]. Als toetje na de blanquette [ragout] was er een geschilde en geprepareerde blanket [soort peer] alsmede een heerlijk glas blanc de blancs [droge witte wijn]. We zagen in de zoo een olifanten- en een antilopewijfje. De wijgift [wijgeschenk] gaf ons een wij-gevoel. Van wijntje en trijntje houden betekent hetzelfde als Bacchus (Dionysus) en Venus (Eros) dienen. Het wijnmaken komt steeds meer in trek. Er verdrinken er meer in een wijnglas dan in de zee. Een chateau is geen bodega [wijnlokaal], zo weet elke oenoloog [eu/ui/ee] [wijnkenner].

8. De wijnmaand is oktober (tijdens de Franse Republiek: vendémiaire). Met een wijnnapje, een taste-vin, proef en keur je wijn. Mjam(mie), hazenrug met wijnsaus! Reine-claudes heten ook wel wijnpruimen. De oudste moet de wijste zijn. Het Boek der Wijsheid of de Wijsheid van Salomo is een van de apocriefe boeken van het O.T. Wijwater is vontwater. Zochten de zeven wijzen van Griekenland (septem sapientes) en de Wijzen uit het Oosten (de Drie Koningen) de steen der wijzen? Deze rechtszaak is in staat van wijzen [n]. We proberen het wij-zij-denken te doorbreken. Ik ben u ter wille, ik ben geheel ten uwe wil: doe met mij wat u goeddunkt. Hier, pak aan, gieser wildemannen [fijne soort stoofperen]. Die wildebeestenlucht kwam van het wildebeest, de blauwe gnoe. De wildplakker was aan het wildplassen. Door een ecotunnel en over een cerviduct steken ze [= het wild] veilig over. De Wilde Jacht (de oude Germaanse goden als voortjagende stoet) gaat nog door.

9. Een wilfer wilft ("What was I looking for?"). Onder de Wilhelminaboom stond een echte wilhelmina-vooruit [met grote boezem]. Voor een gouden willem(pje) moet je echt in het museum zijn. Een wildwestroman speelt in het Wilde Westen. Ze heeft heel wat wimpercosmetiek [cosmetica]. Schrijf je 'Hawaïaanse' nu met of zonder trema [en kafkaiaans dan]? Denk bijvoorbeeld aan 'financieel'. Maar die regel geldt hier niet [eigennaam]. De eforen waren vijf hoge overheidspersonen in het oude Sparta belast met het toezicht op de naleving der wetten. Een maderaatje komt oorspronkelijk van Madeira. Ze wilden me erin luizen. Aan het eind van de doucheslang zit een broes [douchekop]. Een brave crillon is een apostrof [aanspraak tot afwezige of personificatie] aan een strijdmakker. Die winkel hoort bij een hele brocanteketen [mv. s – winkel tweedehandsgoederen]. Het woord 'brezjnevdoctrine' [communistische landen helpen elkaar] wordt maar al te vaak fout geschreven. Een hijood [hie-dzjoet] is een zwemboerka, een boerkini. In de kaaswinkel kochten we overheerlijke bleu d'Auvergne (ook: bleu de Bresse, blauwschimmelkaas).

10 Verwar blimbing (starfruit [stahr-froet]) niet met blingbling [opzichtige versieringen]. Wat is 'köfte' voor een gerecht? Turks gerecht van gebakken (lams)gehaktballetjes met kruiden. De ene partij stond voor fair play, de andere bediende zich van foul play [oneerlijk spel]. Den Bosch' burgemeester vertoefde in een Bosch café. Het vlees werd gesmoord [in gesloten pan gaar laten worden], gebraiseerd. Franse herders worden vaak vergezeld door briards [herdershond]. Waar 'ree' al niet toe kan leiden: diarree, puree, één chambre séparée [voor eigen gezelschap], die vrouw is emigree en dégénérée, galasoiree, jeunesse dorée [jongeren uit aanzienlijke standen], joyeuse entrée [inkomst, Blijde Inkomst, Blijde Intrede], mannelijke jurés en vrouwelijke jurees [gezworenen], kol nidree (nidrei – joods gebed – naam met hoofdletters), meerdere parties carrées [+] [twee dames en twee heren], met een tenue de soirée naar een soiree [avondpartij], toile cirée [wasdoek, tafelzeil] en ten slotte als bovenste beste: toilette de soirée [avondkleding].