2335 Dictee zaterdag 07-08-2021 (1) dictee Dictee van de dag (293)

Dictee – dictees [2335]

Oefendictee 564 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (293)

1. Gooi dat maar op de fascinehoop [takkenbos – mv. n/s]. Kijk, een wurlitzerorgel [bioscooporgel, Duits]! De wu wei [oe ij] is een basisbegrip van het taoïsme. Chinese vechtsporten worden samengevat met de naam 'wushu' [woe-sjoe]. Geeft niks, dat is toch voorbij Wuustwezel [over de grens]. Is een wüstung [verlaten nederzetting] net zoiets als een potemkindorp [façade]? Wie weet er nou nog dat de X-eenheid 100 femtometer was [= 10^-13 m]? In de xerofagiën [zeer strenge vastendagen] in de oude christelijke kerk at men alleen brood met zout en dronk men water. De generatie X is de X-generatie. Het Xhosa [koo-zaa] is een Bantoetaal, gesproken in
Zuid-Afrika [kliktaal]. Het xiang qi is het Chinese schaakspel. Hierbij nog een aantal x-woorden: een xantippe [helleveeg], x-as, X-benen, xd (ex dividend), xenon (Xe), xeniën (hekelende puntdichten), de Xetra DAX (Frankfurt), X-naad, XO (extra old), x.p. (exprès payé), XP (chi en rho van het Christusmonogram), xtc-handel (ecstasy), XXXS (extra extra extra small), xylotheek (houtmonsters) en xystus (gang atleten).

2. Bij de y maken de volgende selectie: yakuza (Japanse misdaad), yawl (scheepje), ytterbium (Yb), yottabyte (YB – ook yobibyte, YiB), yips (bij golfers), ylangylang (etherische olie), ylide (zeker molecule), ynglingklasse (zeilen), yoctometer (ym), yohimbine (giftig alkaloïde), youtuben (werken met YouTube), yquem (witte bordeauxwijn), yttrium (Y), yuca (maniok), yucca (sierplant – met mot), yuko (lagere score dan waza-ari), yuppenstep, yuppencultuur en yuppificatie, de YMCA [Young Men's Christian Association] en de YWCA [Women's ...]. Yankee Doodle was titel en begin van een Amerikaans volkslied. Een yep is een young ethnic professional (jeugdige allochtone carrièremaker). Een yettie is een young entrepreneurial technocrat (jonge internet- of
ICT-ondernemer of ook wel jonge ondernemende werknemer in de ICT – GB ook wel: ict). De Yggdrasil [wereldboom] is het symbool van de kosmos. Hij rijdt in een youngtimer [auto, nog geen 25 jaar oud]. Yurta's zijn joerten (Kirgizische tenten – joert(e), ger). Yin [vr.] en yang [m.] zijn complementair [actieve beginselen kosmos]. Mojito's zijn cocktails met verse rum.

3. De CHU, de Christelijk-historische Unie, was een van de fuserende partijen toen het CDA [Christendemocratisch Appel] ontstond. Geef mij maar een chayotecocktail [pompoen, mv. s / ‘s]. Als het er meer zijn, zijn het: chef-dirigenten, chefs de missions [of], chefs d'équipes [of], chefs-d'oeuvres [of], chef-koks, chef-monteurs en chefs van staven (ook: chef-stafs, GB ook: chefs-staf). Staat dat in het chefsachenboek? Chermoula is een Noord-Afrikaanse kruidensaus.. Een chin-up is een rekoefening. Wat hebben cataclysme [grote ramp, omkeer], bovarysme [onvrede, ook: mens anders zien dan in werkelijkheid] en sulfoxysme [zwavelzuurvergiftiging] gemeen? Juist: de schrijfwijze! Ja, maar dat was in de catacombentijd. In de wielrennerij kennen ze de
chasse-patate [nutteloze achtervolging van de kopgroep door enkelen]. Kijven schrijf je met een ij'tje, keilen met een ei'tje. Er is veel zaad: dennenzaad, dillezaad, elzenzaad, lindezaad, iepenzaad, milletzaad [pluimgierst] en venkelzaad [schermbloem]. Wat is een marqueteriezaag [voor ornamenten in dun hout]? Ter zake van dit advies heb ik gefaald. Hij is onverrichter zake teruggekeerd. Handel maar naar bevind van zaken.

4. Hij is zeer deskundig, zeer ter zake kundig. Een sjabrak is een zadeldek. Van de zalfjes noemen we: eczeemzalf, altheazalf [plant], cortisonzalf [hormoon uit de bijnierschors, ook: cortisone], maluwzalf [maluwe = malve: kaasjeskruid] en vaselinezalf [product uit petroleum]. De aardbij bevruchtte de aardbeien. Is dat nu zanddoddengras? De zandergymnastiek is fysiotherapie volgens de methode van Zander [ww.: zanderen]. Een zandmiljoenpoot [soort van duizendpoot] heeft zo'n [negentig tot] honderd paren poten. Zandsnijden [figuur in het zand; vorm van waarzeggerij] komt voor bij de geïslamiseerde negers van West-Afrika. Wat houdt het Zandsteenbesluit [verbod op gebruik ervan] in? In sexualibus is hij een onbeschreven blad. Uit
inside-information weet ik nu de inside story [van een betrokkene]: het was een verkapte inside joke [grap, alleen voor ingewijden]. Hij werd insidieus [gemeen, venijnig] beschuldigd van in silvam ligna ferre (water naar de zee dragen). Een chouan ('uil') was een aanhanger van de Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek. Er zit toch geen silicium in de zakken van die cilicia [enk.: cilicium = haren boetekleed]? Hij verzamelt chrestomathieën [bloemlezingen]. Met een duidelijk hoorbaar 'ciao' [tot ziens] nam de Italiaanse afscheid.

5. Wie gaat de cinellen [kleine koperen bekkens] bespelen? Hier is sprake van een clash of cultures, een clash of civilizations [beschavingsbotsing]. Chiaroscuro is hetzelfde als clair-obscur [met licht- en schaduweffecten]. Zittend in zijn chesterfield [leunstoel met dikke bekleding] genoot hij van de cheshirekaas, de chesterkaas. Hij probeerde chaud [sjoo] (warm, in het oog lopend vriendschappelijk) de chatelaine [kasteelvrouwe] een chatoyant [licht weerspiegelende edelsteen] op te dringen. Een chiconomic (niet meer in VD) is een recessionista [modebewuste vrouw, gaat bij recessie naar uitverkoop en outlet]. De latere chief executive [officer, CEO, president-directeur] was daarvoor chief whip [verantwoordelijk voor partijdiscipline in de fractie] en eerder chief scout [hoofdleider boyscouts]. Hij kent diverse chef-koks en meerdere chefs van staven (ook: chef-stafs, GB ook: chefs-staf). Ik kon het de verbo ad verbum [woord voor woord, woordelijk, ad verbum] verstaan. Ze droeg meestal een chique
deux-pièces. Een chrie [krie] (mv. chrieën) is de behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten.

6. Chromaatgroen is mirtengroen. Dat ziet er behoorlijk christusachtig uit. Wat hebben Brezjnev en Chroesjtsjov Rusland gebracht? Het stikt hier op de unief van extranei [extraneus: doet alleen examens] en baccalaurei [baccalaureus heeft het baccalaureaat behaald, vr. baccalaurea]. Komen ménages à trois [samenleving van drie personen] meer en meer in trek? Ik ga je de deur uit gooien. Ik ben daar best grozig [blij, trots op] mee. De vijfde zang van De Geuzen van Van Haren is onderdeel van een groot episch dichtstuk. Zij beklom de zangberg (Helicon of Parnassus) op weg naar Apollo [god, beschermer poëzie] en de muzen. Zij is een eminent arrenbiezangeres
(r&b-zangeres – rhythm-and-blues). Hij is een exponent van Grub Street [broodschrijverij, sensatiepers]. Een zanikkous zal altijd zaniken. Een zangvogel heeft een goed ontwikkelde syrinx [organen in de luchtpijp t.b.v. zingen]. In België staat 'ZAP' voor zelfstandig academisch personeel. Hij is zo zat als een zwitser, beter nog: als een Maleier. Zawiya's zijn islamitische kloosters voor soefi's [aanhanger soefisme]. Ik ben rein van zeden. Een comédie de moeurs is een zedenkomedie. Hij is niet zedeloos, maar juist heel zedenrijk.

7. Straight is rechtdoorzee, par bricole juist niet. Een eerlijkerd zal recht door zee gaan. Heeft de marine ook mariene biologen in dienst? Hij was blij, zo lekker was de zeeblei [bliek]. Een moscovie is een zeeden [dennenboom]. Behoort de zwarte zee-eend(!) tot de Zwarte Zeevogels(!)? Is de roestgans nu een zwarte zee-eend of een Zwarte Zee-eend (dan beter: zwartezee-eend)? Antwoord: het eerste: roestkleurig. Serigrafie (een vorm van seriedruk) is zeefdruk. Met floëem wordt bastweefsel bedoeld. Waar zit het zeefparenchym als regel? Tussen de zeefvaten. Een naumachie is een zeegevecht. Raar: zoroastrisch is van Zarathoestra. Het had een nijlgroene (celadon) kleur. Ze droeg zeehond(!) laarsjes. In de poolstreken vind je zee-ijs. De zeeklapper [palmboom] groeit op de Seychellen. Een zeekob is een stormmeeuw. De zeeleguaan vindt men op de Galapagoseilanden (GB, VD: a). Abalone is zeeoor en een nereïde is een zeenimf. Lekker, eucalyptuszeep! Zeep zieden doet een zeepzieder in een zeepziederij. De wetenschappelijke naam van de kongeraal (zeepaling) is Conger conger.

8. Waarom noemen Vlamingen een oweeër [ow'er, vgl. AOW'er] zeepbaron? Een quillaja is een Zuid-Amerikaanse zeepboom. Wij zijn trots op onze Zeeuwse zeepissebed [schaaldier]. Een varroamijt is rampzalig voor bijen. Deze gynaecoloog is vakmatig bedreven in het vaginaal toucher bij die touche-à-tout [bemoeial] en hobbymatig als biljartspeler bij een touché [aanraken speelbal voordat je speelt]. Een pluchen tapijt is een pluchetapijt. Een briefeinde kan zijn: tout à vous [t.à.v.: geheel de uwe]. Leg uit: het verschil tussen koksianen [Hendrik de Cock, Ulrum: christelijk-gereformeerden] en coccejanen [volgeling van de Leidse hoogleraar Coccejus, voorstander van de meer vrijzinnige richting in de gereformeerde staatskerk]. Wat zijn de overeenkomsten van een klinket [loopdeur] en een cliquet [tourniquet: in één richting draaiend rad]? Artis heeft een cobracollectie, het Rijksmuseum in Amsterdam een Cobra-collectie. In zijn e-mail bood hij (émail-)cloisonné [verhoogd in vakken van opgelegd metaaldraad] aan. Ze kwamen in comité-generaal [geheime zitting] bijeen. Wat zijn in dit land de do's-and-don'ts [gedragsregels]? Bij de erwtensoep in Breskens krijg je een witte of bruine pistolet [knapperig broodje met groef] , een wit-of-bruine dus. Op het bouwwerk liep zo'n civielingenieurstype rond. Is hij een dublinclaimant [asielzoeker, binnengekomen via een ander EU-land]? Zij is een nogal kokette [behaagziek, ijdel] cocotte [prostituee].

9. Heb jij aandelen van The Coca-Cola Company of van Pepsi-Cola? Had je al eerder danse(s) macabres [of]? Consanguiniteit slaat op het consanguien [beide: gwie] zijn. Consecutio temporum is een soort van grammaticale tijdsdwang [voor de bijzin t.g.v. de hoofdzin]. Ze verkeerde in een confuse [verwarde] toestand. Een conan [primitieve, oersterke strijder] dankt zijn naam aan Conan de barbaar. Zullen we die comtoise, slingerklok uit de Franche-Comté, kopen? De computus paschalis is de berekening van de datum van het paasfeest. Comstockery staat voor moralisme of zedenmeesterij (tegen het zedeloze). Bij het koeioneren gebruik je coïonaden [mv., schimpwoorden] voor de coïonerie [het koeioneren]. Coir [koh-juhr] zijn kokosvezels. Een voorbeeld van de coïtus is de coitus interruptus. Deze collega-notaris is tevens mijn collega proximus [naaste collega]. Jij hebt je collega-Kamerleden kennelijk niet hoog op staan. Wat houdt de coming backservice [verdeling over opvolgende jaren van bedrijfslasten] precies in? Comptes-rendus [+] zijn financiële verslagen. Hij is toch wel non compos mentis [niet bij zijn verstand].

10. Deze whizzkid lost moeiteloos de complexte problemen op. Wat is het bijzondere van Venus' halssnoer [Australisch wier]? Commercen is commerce spelen, cometten is comète spelen. Hij heeft een commuin [oh ui] [burgerlijk] delict gepleegd.