2374 Dictee zaterdag 04-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (321)

Dictee – dictees [2374]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 536 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (321)

1. Kijk daar, een libellengroepje. Jouw vrijer is een lange lijs. Hoe goed kan hij leizen zingen? Een pentito is een maffioze spijtoptant. Autobanden en atleten benutten spikes. Bespreek spille- en zwaardleen [ook vrouwen in erfopvolging resp. alleen mannen]. Zij heeft spillebenen. Een weefspil heeft een spillenwervel. Spim is spam in instant messaging (IM). Om te spinnen hebben politici een spindoctor [dohk-tuhr] nodig. Een spinjoen is een patrijshond en spinifex is doorngras [ook: dorengras]. Het spinnewiel zat onder het spinnenweb. Rummikub (VD: merk – wel kleine letter) is door een Israëliër ontworpen. Arachnofobie is angst voor spinnen. Het spinnenverdriet is de ragebol. Wat is een spinoze (brandkast) waard? Zijn spinsel van bedenksels was onontwarbaar. De buitenste jaarringen [van een boom] vormen het xyleem. Hij spinst op mijn positie. Wat zijn de twee betekenissen van spionkop? Antwoord: met hoofdletter een heuvel in Natal, Zuid-Afrika en met kleine letter een tribunedeel met de fanatiekste aanhangers van de thuisclub. De stof NPPD is het nitrofenylpentadienal [ie-jee]. Is de loon-prijsspiraal
(loon-en-prijsspiraal) nog ooit te stoppen?

2. Op een spiraalbloc is het goed schrijven. Een spiraaltje is een IUD (intra-uterine device). De spiritus lenis [zachte aspiratie] en spiritus asper [harde aspiratie] zijn Griekse grammatische tekens. De beits is op. Hoed u voor pathogene bacteriën als spirocheten. Een spitskaartje is een openbaarvervoerskaartje [ov-kaartje]. Dit bedrijf werkt mee aan spitsmijden. De premier moest spitsroeden lopen. Het splanchnocranium is de aangezichtsschedel. Spleen [ie/ee] is weltschmerz, taedium vitae. Een spleetent is geen tent (maar een ent). Pas op voor spleetogige Japanners. Splendida vitia zijn mooi schijnende zonden. Bij splenectomie wordt de milt verwijderd (splenorragie is een miltbloeding). De splendid isolation is de heerlijke afzondering. Een splendide mendax is iemand die liegt om bestwil [of een aartsleugenaar(ster)]. Hoe komt Jan Splinter door de winter? Zo! Hij bezit een split level (splitlevelwoning). Het gebeurde in a split second [fractie van een seconde]. Je kijkt naar een split screen [programmatisch meer vensters op een beeldscherm].

3. Een split-up is een aandelensplitsing. Het double Dutch is of onbegrijpelijk [koeterwaals] of heel erg veilig [pil + condoom]. Spoelvoetcollybia's zijn plaatjeszwammen. Een ascaride is een spoelworm. Spondylomyelitis is ontsteking van wervels en ruggenmerg. Is dat uitgeveegd met de spons van Blanus [ergens van afzien wegens mislukking]? Een sponsor fidei is een rooms-katholieke doopgetuige. Sponte (sua) is spontaan, vrijwillig. Een spoof [oe] is een parodie op een film. Een koboldmaki is een spookdier. De Vliegende Hollander was het spookschip van kapitein Van der Dekken of De Dekker in de wateren ten oosten van de Kaap de Goede Hoop (dat zegt althans lemma 'Hollander', lemma 'vliegend' geeft andere namen: Van Straten of Van der Dekken). Is rechtgezet 2020! Een vliegende hollander is een vierwielig wagentje. In de spooky [oe] [griezelig, eng] entourage nuttigden we een spoom [oe] (met champagne overgoten sorbet, geserveerd als tussengerecht). Hij werkt als hc [hoofdconducteur] bij de Spoorwegen [verkorting], de Nederlandse Spoorwegen, de NS. Wat is de (een) spopo [(lid van de) spoorwegpolitie]? Cryptogamen [nee: geen cryptogrammen!] planten zich alleen door sporen voort.

4. Sportsmen doen aan sport. Die zwam sporuleert [sporen produceren] niet meer. Een spotheilige is een gefingeerde, komische heilige, zoals St.-Niemand, Sint-Lorts, en Sint-Reinuit. Raillerie
[raa-juh-rie] is spotternij. S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus, senaat en volk van Rome. De afkorting s.p.r. is van sub petitione remissionis, met verzoek van terugzending. Spraakafzien is liplezen. Spraakwater inhebben is licht dronken zijn. Met een kornet [= kor, korre, sleepnet, schrobnet] kun je vissen. De mezzospraan (zij zingt mezzo soprano) zong mezzo forte (afkorting: m.f.). Zijn lusinghiero en lusingando synoniemen? Ja: vleiend. Gezocht een ezelsbruggetje voor lydiet (kiezellei) en lyddiet (ontplofbare stof): dat laatste komt uit Lydd in Kent (DDT dus, doe maar alsof dat TNT – wel springstof – zou zijn!). Een lykantroop is een weerwolf. Maäravim (enkelvoud: maäriev – VD) zijn zekere avondgebeden bij de joden. Wie gaf daar een makartboeket [aa/ah ah – Hans Makart] weg? Hij drinkt (latte) macchiato. Macarena? Spaanse solodans!

5. Die Machiavelli, die wist wat! Met een machicoulis [mezekooi, mezekouw, werpgang – om pek te gooien] had men geen goede bedoelingen (, tenminste voor de tegenpartij ...). Hoe spreek je in vredesnaam macroseisme uit? Antwoord: sijs-muh. De maglev staat voor magnetic levitation (magnetische levitatie). Ooit geweten dat er maische [bierbeslag] in je bier zit? Wanneer roept men 'maitta' bij budo? Ik geef op. Gevangennemen, -zitten en -zetten is voor niemand een probleem, gevangenmaken ook niet en -houden alleen voor het Groene Boekje [dat vermeldt dit niet aaneen]. De lim- en kumquat [vrucht] zijn soortverwant. Het was een vlijtig en godlievend gezin. Een links-extremistische partij is een extreemlinkse (extreem linkse) partij, die dus linksgeoriënteerd is. Typosquatten [vergelijkbare domeinnaam registreren en uitbuiten] is geen squatten [vorm van fitness].

6. De instelling stond vol met lits-jumeauxs. Een lombrosotype is een geboren misdadiger, dat kan je zien! Loco citato is ter aangehaalde(r) plaatse (t.a.p.). Ik sla je voor je kanis. Die gozer is een geboren loser. In hun los-vaste relatie gingen ze tekeer tegen alles wat los en vast zat. Het is geen losstaand feit, die losgeslagen boot. De spread-eagle oratory is bombastische nationalistische retoriek in de VS. Elocutie is de wijze van spreken. Paroemiologie (ook: paremiologie) is spreekwoordenkunde. In het zeewezen kom je het sprei-ijzer [maakt want uitgespreid en vrij van draaiing] tegen. De oudste (zoon) lijkt het sprekendst op zijn vader. Ik lig op een springveren matras (springverenmatras). Een S.P.R.L [société de personnes à responsabilité limitée] is een soort van bvba [besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid]. Een sproeier is een sproei-installatie of een riotgun [schrootgeweer]. Een sproke (denk aan de sprookjes van Roodkapje en die van – de gebroeders – Grimm – mv. sproken) is een kort Middelnederlands [taal] verhaal. In het toenmalige China van Mao Zedong [1958-1960] vond de Grote Sprong Voorwaarts plaats.

7. Nederland is een spruitjesland. Salvo pleno titulo (s.p.t.) betekent: met voorbehoud van volledige titel. Een spudpaal [neerlaten om schip te verankeren] is een soort stutpaal [steunpaal]. Tegen zoveel buskruit is geen kruid gewassen. De wedstrijd werd naar het centercourt verplaatst. Ik ben à court d'argent, ik zit slecht bij kas. Was dit courtoisie [hoffelijkheid] of bourgeoisie [de gevestigde burgerij]? Je kunt toch niet tout court [zonder meer, kortweg] met de noorderzon vertrekken? Ik ben the very pink of courtesy, het toonbeeld van beleefdheid. Het hooggerechtshof in de VS heet supreme court. Een county is een Engels graafschap en een viscount is een burggraaf, in rang [lager] volgend op earl [nog lager: baron]. Het meest kopen we in de discount [supermarkt]. Met countervailing power [personen, groepen, organisaties] kun je monopolisten te lijf gaan. Waar wonen ze in God's own country? In Nieuw-Zeeland en de USA (zeggen ze). Crosscountryskiën is volgens Van Dale langlaufen. Bij close encounter ontmoet je wezens uit een andere dimensie. Een accountdirector en -executive vind je bij een reclamebureau.

8. Spyfi dankt zijn naam aan spy fiction. Squameuze dieren hebben een schubvormige huid. De squaredans heeft veel weg van de quadrille. Een squaw is een indiaanse vrouw, een squire een landjonker. Ze schoten een SRBM af [short range ballistic missile (ballistisch wapen voor afstanden tot 800 km)]. Met takitaki wordt het Surinaams – Sranan – bedoeld. Het S.R.I. is het Sacri Romani Imperii, het Heilige Roomse Rijk (962-1806), de S.R.E. is de Sacra Romana Ecclesia, de Heilige Roomse Kerk. De S-romanum is de signum romanum [S-vormige kromming van de dikke darm voor de overgang in de endeldarm]. De SS-20 is de Sovjet-Unie 20, een Russische middellangeafstandsraket. Andere namen voor de SSSR zijn USSR en Sovjet-Unie. De tweeletterige ISO-landcode van Sao Tomé en Principe is ST. Dat klinkt toch niet: srilankathee [neologisme voor ceylonthee]! Staagjes aan kwam er licht tussen de boten. Een staakt-het-vuren is het gevolg van het commando: staak het vuren. Die wetstaal [aanzetstaal, messen slijpen – juristen gebruiken wetstaal] is geen slagersstaal [ook: messen slijpen]. Staalhoudend is staal bevattend. De Staalmeesters is een beroemd schilderij van Rembrandt.

9. Is pleegzuster bloedwijn staalwijn? Mogelijk. Een manxkat is staartloos. De staart-op [installatie: koeien staart omhoog tegen bevuiling] vind je in veestallen. De staats(secretaris) [stas] kwam op bezoek. Met het Staatsbewind wordt het Nederlands bestuur van 1801 tot 1805 bedoeld. Je moet 318 door 22 staartdelen [quotiënt 14, rest 10, reken maar na]. Het Stabat Mater [de moeder (nl. van Jezus) stond (aan het kruis)] wordt in de week voor Pasen gezongen. Stabijs zijn in Friesland gefokte staande honden [patrijshond, blijft roerloos staan bij de jacht]. Mescal is in Mexico een sterkedrank (GB ook: sterke drank), bereid door gegist sap van agave eenmaal te distilleren. Een mamzel is een gouvernante. Kijk maar even in het manicurenvak, zo kreeg de man, bezig met zijn manicureopleiding, te horen. Ketjap [soja] manis is zoet, ketjap asin zout. Dat is een mooie manoustoel [oe] (rotan). Manuldruk [oe] is een reproductiedrukprocedé. Bij een pierement wordt gemanst [mansen met de centenbak]. Met mardi gras wordt de Vastenavond (waarop men vastenavondt) aangeduid. De parel van het Zuiden is ongetwijfeld Marrakech. Prosecco komt nu volgens VD uit het noorden van Italië.

10. Antwerpen is het Jeruzalem van het Noorden. In WO II croste men van het Noorden naar het bevrijde Zuiden. Daarvandaan, uit Marokko, komt de maroquinerie, het marokijnwerk. Wat is het verschil tussen koeterwaals en Luikerwaals? Het janlulletje en zijn tepeltje taptemelk speelden samen lullepijp, toen hij werd opgeroepen als lullenman. Hoe bestrijdt men lyssa [hondsdolheid]? Het maatje 34-ideaal wilde haar maat houden, dus moest ze bij het eten maathouden. Bonjourmadammeke (niet meer in VD)? Een plant, de dagschone! Een croque-madame is een croque-monsieur [tosti] met spiegelei.