Dictee – dictees [2358]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 548 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (309)
1. In een tokkiebuurt [asociaal] had je veel tokkieleningen [aan particulier met slechte kredietwaardigheid], zoals die van de familie Tokkie [uit tv-serie]. We hebben tol aan Neptunus betaald (waren zeeziek). Ben jij bang voor Toledanen [uit Toledo]? Kan dat paard in de tölt [telgang] lopen? Een vrille is een tolvlucht [vliegtuig]. Door de klap was hij meteen tombé des nues [ten zeerste ontnuchterd]. De naamgever van de tommy's [Britse soldaten] was Tommy Atkins. Dit gaat fout: Tom Poes, verzin een list! Simpel toch, je vouwt de tompouce (= tompoes – paraplu, tompoes ook: gebakje) open! Een cothurn is een toneellaars. Een mise-en-scène is een toneelschikking. Hij zei het met droge ogen, tongue in cheek [meesmuilend]. Hij droeg een tonhoed, een hogehoed. Splitcanehengels worden van tonkin [soort van bamboe] gemaakt. Tonpraten is buutreednen [tijdens carnaval]. Dat is too good te be true [te mooi om waar te zijn]. Een capstan is een toonas [bandtransportas bij bandrecorders en cassettedecks]. Roger Federer maakte niet veel dubbelfouten. We hebben gefonduud (werkwoord: fonduen) en na afloop hebben we ook nog gesudokud [oe] (GB, VD, werkwoord: sudokuen). En toen zagen we het przewalskipaard.
2. Een Samaritaan woonde in Midden-Palestina [Samaria]. Een barmhartige samaritaan ontfermde zich over haar. We moeten de bij het tuincentrum gekochte schoentjes-en-laarsjes [rolklaver, ratelaar] (niet meer in VD) nog buitenzetten. Daarna gaan we echt de bloemetjes buitenzetten. Boterwegen doe je rug-aan-rug. Een sado is een dos-à-dos [stoel, sofa, rijtuigje]. Zij werden ruggelings, rug tegen rug, vastgebonden. De Salpêtrière is een groot, oud gebouw in Parijs. Een geneesmiddel tegen ADHD (ook wel: adhd) is ritalin (BE: rilatine). De fanfare speelde van hoempa, van sjing-boem, van retteketet, van retteketetsjingboem en van tararaboemdijee. Bij retrakteren wordt iets herroepen. Je moet hem gewoon retorqueren [met eigen woorden bestrijden]. Hou vol: het is nog een pokkeneind en berever. Hij verloor zich in rêverieën, dromerijen. Is réussite [succes] is een kwestie van reüsseren [slagen]? Hij had een reuze-idee, waardoor we een reuzensprong vooruit zullen maken. Ik kocht enkele reuzereuzenromans.
3. Noem de overeenkomsten en verschillen tussen riffs [loopje] en licks [met name in de jazz]. Revivificaties zijn chemische processen. De rigaudon [oo] is een Provençaalse dans in alla-brevemaat, verwant aan de bourree [oe]. Die wordt dus alla breve gespeeld. Rijkswaterstaat werd vroeger tot RW en wordt nu tot RWS afgekort. Bij de Rijnvaart kom je veel rijnschepen (met name rijnaken) tegen. De robbedoezen mochten op het robbenschip meevaren: ze beleefden avonturen à la Robinson Crusoe. Hoeveel Omanitische [Omaanse] rials [OMR] is een Saudi-Arabische (ook: oe) riyal [SAR] momenteel waard? De aanduiding TOP staat voor de pa'anga (munteenheid van Tonga). De bedrijfstop besloot tot een bedrijfsstop. Daarmee roer je een hot topic [zeer actueel onderwerp] aan. Met het Hoge Noorden wordt onder andere het hoge Noorden van Eurazië bedoeld. De bespreking was top secret [bnw., zeer geheim]. Sommige Toradja's spreken een Toradjaas dialect. Waarvoor zijn torens van Mitscherlich [technologische processen]?
4.
Romanesco is torentjeskool. De romanogotiek is een laatromaanse
bouwstijl met gotische elementen. De verpleegster voelde een
romaneske [als in
een roman] liefde opkomen. In het
Torentje [Binnenhof]
vindt regelmatig torentjesoverleg plaats. De scheidsrechter zei: "Ik
tos". Een croque-monsieur bereidt
men met een tosti-ijzer. Menig Toscaan rookt graag een toscaner. De
huisstijl wordt ook total design genoemd. Een totalhipoperatie is
vrij ingrijpend. De totallossbrandweerauto (die
was dus total loss) bracht maar
weinig op. Het is me daar een janboel tot-en-met. Hij zei het niet
precies totidem verbis [met
evenzoveel woorden]. Tot in den
treure is uitentreuren. Toties quoties is 'zo dikwijls als' (men
wil), maar wat is
een
toties-quotiesaflaat [is
bij elk kerkbezoek te verdienen]
nu precies? Zijn optreden was toto coelo (hemelsbreed)
de plank misslaan. Vrouwen schrijven 'tota tua', mannen 'totus tuus',
algemener: tout à
toi (t.à.t.)
of tout à
vous (t.à.v.).
Een touche-à-tout is overigens een bemoeial. Hij was totus in illis
(geheel in zaken
verdiept). Bij Toutatis [grappig
bedoeld, krachtterm], jij? We
aten een reuzegrote reuzenhamburger
[evt. zonder n].
5.
In een tour d'ivoire moet je wel een ivorentorenhouding aannemen. Een
tour de bâton is een handigheidje, een tour de chant een
zangersrondreis, een tour de force een krachttoer, een tour de
passe-passe een goocheltruc, een tour d'expression een zinswending en
een tour d'horizon een overzicht van de stand van zaken. Hij koos
voor tourner casaque [van
partij veranderen, de huik – lange kapmantel zonder mouwen m/v –
naar de wind hangen] en gaf toch
maar een tournée générale [rondje].
Jammer, hij is tout court [zonder
meer, kortweg] heel koppig. Op
Hawaï vind je touwlava (pahoehoe).
Een espadrille [linnen
schoen] heeft een touwen [bnw.]
zool. Ik ben dat getouwtrek meer dan zat. In België heb je
tov-biljetten [taxi,
openbaar
vervoer].
Na het 'hocus pocus pilatus pas' gebeurde het echt. Et tu, Brute?
6.
Moet je die lelijke pilatus [valsaard]
eens zien. Een hamamelis is een toverhazelaar. Onze dochter wordt
Anneke Tanneke toverheks genoemd. Een caleidoscoop is een
toverkijker. Er is een
diepzee-inktvis, die toverlamp heet. Als bij
toverslag genas hij. Je waant je in de tuin van Armida, een
armidatuin [tovertuin].
Met een township [arme,
zwarte woonwijk in Zuid-Afrika]
kun je niet varen.
Een towelette is een in eau de cologne
gedrenkt tissuetje
[tih-sjoe-juh].
Dit is toch je reinste klassenjustitie!
Telt eigendunk hier? En telt een eigen dunk in een
basketbalwedstrijd? Hij sperde zijn al wijd openstaande ogen nog
verder open. Het practicumlokaal
was bezet. Dat een tjiftjaf een duimpje was, wist ik; niet dat het
gewestelijk tiereteintje [zangvogel]
genoemd wordt (geen
konijntje of tierelantijntje dus!).
Je zal maar van Pontius naar Pilatus [van
hot naar her, van het kastje naar de muur, van bakboord naar
stuurboord] gestuurd worden! Bij
het woord 'mindfulness' [achtzaamheid,
opmerkzaamheid] kun je voor een
vergelijkbare spelling denken aan 'wishful
thinking' [wensdenken].
De echtelieden gaan weldra schêen [scheiden].
7. Hij woont niet in Scandinavië, studeert toch scandinavistiek en weet alles van het element scandium (afkorting: Sc, 21, zit bijv. in thortveitiet) af. We zullen nu langzamerhand wel scheep gaan. Dat woord komt uit het Frans (net als sapajou, rolstaartaap): sansculotjes zijn personen; sommige(n van hen) droegen mascotjes (mascottetjes). Overduidelijk Duitse woorden zijn 'schallanalyse' (klankanalyse) en 'schadenfreude' (leedvermaak). Met haps worden huisartsenposten (posten voor spoedeisende huisartsenhulp) bedoeld. SEH-artsen werken op de Spoedeisende (Eerste) Hulp en werken bij de spoedeisende-eerstehulpverlening. De rockabilly is een mengvorm van rock-'n-roll en country-and-western. Rondelang lag hij op kop [wel 5 ronden lang]. In het bos vloog Roodkapje op haar grootmoeder, die net een roodkapje [vogeltje, Antillen] had zien vliegen, af. Hij weet alles van krenten- [impetigo – etterige huidontsteking in het gezicht, ook: baardvin – in het gezicht], rozijnen- [idem] en greinenbaard [idem] af. Welke drie kleuren kunnen rouxs [basis of bindmiddel saus] doorgaans hebben? Antwoord: wit of blank, blond en bruin.
8. Een beetje doe-het-zelver heeft een rolykit [oprolbaar soort gereedschapskist]. Roggebrood met roggenstaart (in de keel hebben = schor zijn) is zeker geen delicatesse. Rowdy's zijn agressief en gewelddadig. Wordt de ruhmkorffklos [vroeger: inductiespoel] nog immer gebruikt? Wat is rubberoïd precies? Antwoord: in petroleumasfalt gedrenkt vilt. Hij betaalde met rufiyaas [oe] (MVR – Malediven). Wie bijna-dood (GB, VD, evt. bijna dood) geweest is, kan een bijna-doodervaring (bde-ervaring) gehad hebben. Bedrijven zouden meer aan TQM (total quality management, ikz, integrale kwaliteitszorg) moeten doen. De tractus umbilicalis [navelstreng] verdwijnt, de tractus digestivus [spijsverteringsorgaan] en de tractus intestinalis [darmkanaal] blijven. In Engeland heb je veel trade-unions [vakvereniging]. Wat houden 'traditio brevi manu' [juridisch: eigendomsverkrijging van goederen waarvan men reeds houder is] en 'constitutum possessorium' [idem] precies in? Rustig door het leven gaan is 'traducere leniter aevum' en 'traduttore traditore' betekent zoiets als 'een vertaling geeft het oorspronkelijke werk nooit precies weer' (letterlijk: een vertaler is een verrader). Een tragédienne acteert in treurspelen. De trahison des clercs is het verraad der intellectuelen. Dat bedrijf geeft trainingen on the job [al in de beoogde functie, begeleid].
9. Er is een groot verschil tussen een trainee [èh ee] (rij op de vloer staande lampjes in een theater) en een trainee [ee ie] (stagiair(e)). Zij vormen de trait-d'unions [verbinding, tussenpersoon] tussen vragers en aanbieders. Het reorganisatieproject leidde tot een re-integratietraject. Middellijnen zijn trajectoriën [kromme die alle gegeven krommen – bijv. – loodrecht snijdt] van een stel concentrische cirkels. Met de tramontane (ook: tramontana) wordt de Poolster bedoeld. Tranches de vie zijn de doorsneden van het leven. Geeft een tranquillizer [zenuwtablet] tranquilliteit [kalmte van gemoed, gerustheid]? Met tm wordt transcendente meditatie bedoeld [ook: Turkmenistan, internetaanduiding]. Iets transcendentaals is bovenzinnelijk en buitenzintuiglijk. Wat houdt de transformationeel-generatieve grammatica (tgg – alle zinnen in een taal zijn terug te voeren op kernzinnen – Noam Chomsky) in? De transneptunische planeet (Pluto) is in feite een dwergplaneet [deze planeet is daarmee geplutood]. Een transorma is een sorteermachine voor post. Transsumpten zijn gewaarmerkte kopieën. Halje travalje [halsoverkop] vertrokken ze. De trawler [ook: treiler] werd gelost op de trailer [aanhangwagen, truck met oplegger]. Hij beheert die hoofdpijnportefeuille. Ze werkt op de couveuseafdeling.
10. Een schöne Seele heeft een gevoelige inborst. Een eretitel van Maria is Eerwaardig (ook: Schoon) vat van de godsvrucht. Ben jij naar die seance [spiritistische of paranormale zitting] geweest? Wat scurriel [potsierlijk] is, vertoont scurriliteit. Wat seductie [verleiding] opwekt, is seduisant. De rustica [bouwtrant met ruw of onbehouwen materiaal] brengt rustieke werken voort. We eten courgette-kippensoep. Ga je mee naar het nymfaeum [fontein]? De Rwandese beviel (ons goed). De term 'sacro egoismo' betekent 'heilig egoïsme'. Sancerre is een witte loirewijn bereid uit de sauvignon blanc [witte wijndruif – ook: wittewijndruif?]. Soemba is het Sandelhouteiland en herbergt sandelhoutpaarden [sandalwood].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten