2336 Dictee zondag 08-08-2021 (1) dictee Dictee van de dag (294)

Dictee – dictees [2336]

Oefendictee 563 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (294)

1. De bourree is een oude, snelle rondedans uit Auvergne. Bedoel je echt bombazijn, of misschien pilo [die twee worden vaak verward]? Zou hij de bokkenpruik ophebben? Zou hij een borrel te veel ophebben? Hij bestelde een pasteitje, een bouchee. Hij wilde zijn hebzucht botvieren, maar zou bot vangen. Een boulingrin is een verzonken grasveld voor balspelen. Een bonjourmadammeke (niet meer in VD) is een dagschone of driekleurige winde. Welke is de loevertzijde [windkant, antoniem: lijzijde – te loever(t) is aan de loefzijde]? Mijn auto heeft een windhapper (grill [grihl] of grille [grie-juh]), Hagenezen zijn het (volgens Amsterdammers) [Hagenaars]. Een windharp is een eolusharp, de god van de wind is Aeolus. Een windjak (windjekker) is meestal gemaakt van Egyptisch makkokatoen [ook: mako, vgl. voile]. Makoré is een houtsoort uit tropisch West-Afrika. De windmaand is ventôse [zesde maand Franse Republiek]. Een cowpertoren is een windverhitter. In het denkbeeldige Winjewanje (Wingiewangie – denkbeeldig land) vinden wonderlijke zaken plaats [luilekkerland: winjewanje, wingiewangie]. In de winkel van Sinkel is alles te koop.

2. Op Nova Zembla kun je de Winkelhaak [sterrenbeeld Norma] nooit zien. Het truckstelsel houdt gedwongen winkelnering in [arbeiders in goederen uitbetalen]. Winkelskijken is statten. Ze woont in die
winkel-wandelstraat. Een action de jouissance is een bewijs van aandeel in de (over)winst. Let op: jouïssance is vruchtgebruik. Wilfen (what was I looking for?) is hetzelfde als winozzen (winoz: waar was ik naar op zoek?). Nog geen knoop van mijn gulp, voor de Winterhulp [zgn. voor behoeftige burgers, in feite de NSB, WO II]. Wil je deze winterjannen [stoofperen] stoven? De Winterkoning [Frederik V van de Palts, die in 1619-1620 (een winter lang) koning van Bohemen was, Sneeuwkoning] kon niet vliegen, díé winterkoning [vogel] wel. De Winterspelen zijn onderdeel van de Olympische Spelen. De winter-WW [Werkloosheidswetuitkering] wordt ook vorst-WW genoemd. Het
winti-ensemble [winti: godsdienst] speelde wintiliederen bij de wintiprei (ee) [dansfeest, in trance]. Zijn privé-ijdelheid was grenzeloos. Hé, zit er geen taugé in die loempia? Een to(f)felemoon is een katholiek, 'to(f)felemone' of 'tof(f)elemoons' is katholiek (bijvoeglijk naamwoord). Ulcus durum is harde sjanker en ulcus molle zachte, malse of weke sjanker [syfilis, lues]. Wisi [SR] is zwarte magie.

3. Op veel bureaus wordt burotica [elektronica en IT] gebruikt. In Brazilië beoefenen ze het capoeira [kaa-poe-wee-raa] (zelfverdedigingstechniek). Kun je met briquets (aansteker: nee, die zijn niet brique! = steenrood) briketten aansteken? Heb je weleens in een broughampje [broo-wuhm] (rijtuig) gezeten? Broederscholen kunnen wel zusterscholen hebben, zustersscholen geen broederscholen … Brouilly is een bekende beaujolais. Bucephalus [specifiek], de bucefaal [alg. strijdros] van Alexander de Grote, vertrapte de buddleja's [vlinderstruik]. De slaven volgden de Byzantijnse onderdrukkers slaafs. Een butoh [oe oo] is een Japanse dans. Waar dient burowwater [oe oo] voor [kompressen, desinfectans]? Wat een schattig cache-potje [sierpot om bloempot]! De brønsted- en de hammettrelatie (niet meer in VD) zijn beide vrije-energierelaties. Een hamei is een hekwerk voor een poort. De WISC, Wechsler Intelligence Scale for Children, is een intelligentietest voor kinderen. De WIR [NL: historisch: Wet op de Investeringsrekening] hielp het bedrijf om wireless internet te krijgen. Wiseguys [weet alles beter] uiten vaak wisecracks [kwinkslag].

4. Is deze wissel [opdracht tot uitbetaling van zekere som] een lang- of een kortzicht? Een wisselarbitrageant voert valuta-arbitrage uit. Een avalist staat borg voor een aval [wisselborgtocht]. Het witte leger in Rusland bestreed het rode leger. Het Rode Leger was dat van de Sovjet-Unie. Witte Zaterdag en [Witte] Zondag, ruim een week na Witte Donderdag, zijn de zaterdag en zondag na Pasen (beloken Pasen). De Witte Terreur [vervolging aanhangers Napoleon na Waterloo] is de terreur blanche [ook wel algemeen: witte terreur]. Ze verkopen daar Delfts wit en blauw. In de politiek moet je with-it [erbij] zijn. De norbertijnen worden ook wel als witheren aangeduid. Woela (ik zweer het – straattaal, ook: wollah)! De woedoe is de rituele reiniging voorafgaand aan de salat (vijfmaal daags islamitisch ritueel gebed). Kijk, dat is nou de roze of rosse woelmuis. Een woestijnvos is een fennek [mv. fenneken, fenneks]. Die wokkok(!) doet het goed. De Grijze Wolven vormen een extreemrechtse Turkse groepering. De term 'jonge wolven' is een synoniem van 'jonge turken'. Wie naar de Wolf [sterrenbeeld] omhoogkijkt, ziet de Lupus. Calx is een poedervormig residu.

5. Een calvarietocht heeft wel iets van iemand de Calvarieberg op leiden. Candidiasis is een candida-infectie [schimmel]. Candide [argeloos, onschuldig] keek hij in de candid camera [verborgen camera]. Het calicivirus veroorzaakt gastro-enteritis [buikgriep]. Hij was horende doof en caligare in sole [ziende blind]. Cachaça's
[kaa/ah-tsjaa-saas] zijn Braziliaanse drankjes. Een cachelotje [oo] is een potvisje. De gekwetste huid bultte nogal. Op Freek Braeckman (niet in wdb.) is het bekende Vlamingschap (BV-schap) van toepassing. Een CABG-operatie (coronary artery bypass grafting) is een bypassoperatie. Dat is een kwestie van cadensen en cadansen. Die Cahorse kooplieden [streek: Cahors] verpatsen [rode] cahorswijn.

6. De burosaurus [monsterlijk persoon met fossiele denkbeelden] zat rustig te kijken vanachter zijn bureau. Ze droeg alleen een
cache-sexeje [driehoekig lapje voor geslachtsdelen]. Caliet is een buitengewoon sterke en harde legering van ferroaluminium en nikkel. Wat weet je van het lycopodium [stof, de ... is een plant], de euforbia [wolfsmelk] en het christoffelkruid [zwarte gifbes]? Op een dambord kun je het wolfsspel [één schijf (de wolf) moet een linie van 5 andere (de schapen) doorbreken] spelen. Spelling is subtiel; denk maar aan wolfstand (wolventand) en wolfsstand (wolvenstand). Zijn Kaapwolken (Kaapse wolken) te eten? Antwoord: Kaapwolken zijn twee sterrenstelsels, Kaapse wolken is ook een nagerecht. En is Kaapse wijn of kaapwijn te drinken? Vast wel. Wolkaarde [kaarde, gereedschap van wolkammers] kun je niet opscheppen. Wat doet een nefoscoop [wolkenhark: instrument om de drijfrichting van de wolken te bepalen]? Een wolkersvrouw (niet meer in VD) kent geen schaamte [à la Jan Wolkers]. Is bukskin [wolleer] wel wollegoed? Een mangalitza is een wolvarken. De Woman is de World Organization of Mothers of All Nations. Met teratoliet wordt Saksische wonderaarde bedoeld. In het annus mirabilis (1666), dat wonderjaar, won Michiel de Ruyter de Vierdaagse Zeeslag. Jij hebt toch geen wonderjock [corrigerende herenonderbroek om het geslachtsdeel groter te doen lijken] nodig, Karel? Een wood is een golfclub (hout).

7. Het naar Alice in Wonderland genoemde
alice-in-wonderlandsyndroom wijst op metamorfopsie [gezichtsstoornis: voorwerpen misvormd zien]. Zonder het Woningfonds [voor gesubsidieerde woningbouw en – renovatie] had deze Vlaming die woning nooit gehad. De Woodbrookers [protestantse stichting gericht op religieuze verdieping – Quakers] zijn weggefuseerd. De Woonruimtewet is achterhaald. Hij woont in een soort pipowagen [woonwagen]. Hebben deze dictees nu echt iets van logorroe [woordenvloed]? De auteur geeft immers blijk van een grote verbositeit [woordenrijkdom]. Zeg eens eerlijk: welke woorden veroorzaken bij jou woorderotiek (is dat soms woordneuken?). Morgenochtend graag een wake-upcall: om zeven uur graag [letterlijk dus]. Bij judo betekent w.o.p.: wint op punten. 'Bezanté' komt uit de heraldiek; een bezant is ook een oude gouden Byzantijnse munt (twee dukaten). Het clenbuterol is een tot de bèta 2-agonisten behorend antihoestmiddel. Zijn cilicium [haren boetekleed] werd door een cingulum [wit koord priester] bijeengehouden. Rome noemen sommigen caput mundi [hoofdstad v.d. wereld].

8. Een türbe is een grote torenvormige graftombe uit de tijd van de Seltsjoeken. Die cassante [overmatig kritisch] karottentrekker (carottier – fopper, lijntrekker) was bedreven in het carottespel [biljarten, verdedigend]. De ceanothus is een sierheester uit de wegedoornfamilie. Hij droeg geen simili- maar cantillegouden epauletten. Is de cérémonie protocolaire al geweest? Hij had nogal calleuze [eeltige] voeten. Wist je, dat callanetics hetzelfde is als calisthenics [fitness op muziek]? Is dat nu een canopenveld [asurn, lijkvaas]? Hij had iets met de cantinière [marketentster, kantinehoudster]. Voltaire typeerde Holland en de Hollanders met: canaux, canards, canaille (kanalen, eenden, schelmen). Je zult als predikant maar canere surdo (voor dove oren preken). Wat denk je: zijn 'capsuultje' en 'capsuletje' allebei (alle twee) goed? Ja. Hij heeft Castiliaanse en Sevilliaanse zakenrelaties. Ernstige kunst is sévère [streng]. We zullen even ruggespraak houden. Hij had een oostenrijker, een voordeeltje. Shakespeare: words, words, words! (Woorden, woorden, (niets dan) woorden.) Wortel-en-stokmethode? Wijze van gedragsbeïnvloeding waarbij gewenst gedrag wordt beloond en ongewenst gedrag bestraft! Denk bij 'wortel' aan paard.

9. Zo maar een paar wortels: altheawortel [kaasjeskruidfamilie], cassavewortel [maniok], ipecacuanhawortel [kina-achtige plant met braakwortel], kavawortel (ook: kawa!) en salepwortel [tegen diarree]. Rizomanie veroorzaakt haarwortels aan suikerbieten, grondstof voor bio-ethanol (groene diesel). Een rizoom is een wortelstok. Een etymon is een stamwoord. De Zwitserse kantons Uri, Schwyz, Unterwalden en Luzern zijn Woudkantons. Zien Milanezen in Milaan ook weleens milanen [wouw] vliegen? Een wouwou is een zilvergibbon, krawkraw [aa] zijn cassavechips. Enkele wetten: WOZ (Wet Waardering Onroerende Zaken) en Wp (Wet Personenvervoer). Welke is ouder, de méthode champenoise of traditionnelle?

10 Verder nog: WPG (Wet Prijzen Geneesmiddelen), WPO (Wet op het primair onderwijs) en Wpr (Wet Persoonsregistraties). De godin van de wraak is Nemesis (de wrekende gerechtigheid). Het werkwoord 'verlijeren' [naar lij afzakken] kom je in het scheepswezen tegen. Een wrak kan een wrak [gehavend] schip zijn. Leven we nu in een W-recessie [dubbele economische dip]? Opzoekitems: WRR [Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid], WSF [Wet op de Studiefinanciering], WSNP [Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen], WSNS (Weer Samen Naar School), WSW [Wet op de Sociale Werkvoorziening], WTC [World Trade Center] en WTO [World Trade Organization], wtf [werktijdfactor, what the fuck], W.t.N. (west ten noorden) en W.t.Z. (west ten zuiden), WUB [Wet op de Universitaire Bestuurshervorming], www [world wide web], W.Z.W. (westzuidwest) en wubo [waarschuwingsinstallatie bij uitzichtbelemmerende objecten]. Bestaan wuppies? Ja: popjes [world unique promotional product identity & emotion].