2359 Dictee dinsdag 24-08-2021 (1) dictee Dictee van de dag (310) √

Dictee – dictees [2359]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 547 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (310)

1. Het apocriefe Bijbelboek Testament der Twaalf Patriarchen (afkorting: Test. XII) is minder bekend. Bekende tetragrammata zijn JHWH (Jahweh) en JHVH (Jehovah). Blauwe baby's lijden aan de tetralogie van Fallot. Bij containers zijn TEU (twenty) en FEU (forty feet equivalent units) bekende begrippen. De Teuten waren afkomstig uit de Limburgse Kempen. De scheldnaam 'teutonen' voor Duitsers is ontleend aan de Teutonen, die tegelijk met de Kimbren in 102 v.Chr. [v.C.] verslagen werden. De term 'texten' komt uit de sms-wereld van het sms'en [2018: niet meer in wdb. – texen = latexen]. Hij studeerde in België tew (toegepaste economische wetenschappen). 'Thaiboksen' is een verkorting van 'muay-thaiboksen' [ook elleboogstoten en knietrappen mogen]. Softenon (thalidomide) had nare bijwerkingen [desdochters, di-ethylstilbestrol is wat anders]. Thangka's [banier] worden bij boeddhistische processies meegedragen. Een thar is een himalayageit. De genormaliseerde valuta-aanduiding voor de munteenheid van Thailand, de baht [baat], is THB.

2. THC, tetrahydrocannabinol, is de psychoactieve stof in marihuana. Die runderen hebben texaskoorts. Weten jullie wat theatijner monniken [theatijnen, van zekere orde] zijn? Een thebaïde is een kluizenaarsdorp. De pakhuismeesteren zagen toe op het opslaan van thee. Een emir bestuurt een emiraat, een markies een markizaat. Ze zongen The Star-Spangled Banner [volkslied VS] onder de
stars-and-stripes [vlag VS]. Martiaal [marziale] is krijgshaftig, irenisch vredelievend. Thio-ether is een organisch sulfide. Dit zijn reologische [leer weerstanden vloeistoffen bij stroming] verschijnselen bij thixotrope vloeistoffen [die door schudden in een andere toestand kunnen overgaan]. Op de Thoraschool werkt men met thorarollen. Een thyrsus is een bacchusstaf. Het tibbengroepje [tibbe = doopsgezinde] werd uitgescholden. Een kombucha [kohm-boe-tsjaa] (Japan) is een theezwam. Zijn er landen die thee- en olieproducerend zijn? The grapes of wrath [druiven der gramschap, titel van een boek van John Steinbeck] kunnen zuur zijn. Hij was the great Unknown [de grote onbekende]. Jan Modaal is the man in the street. Kobaltblauw is thenardsblauw of Leids blauw. Is er nog voldoende kolanoot [zaad van de kolaboom]?

3. Theofanie is de waarneembare manifestatie van een godheid. Thermopane [ee] is een zekere soort van glas. 'Thermocauter' en 'thermocautère' zijn synoniemen [medisch: instrument om weefseldelen uit te branden]. Hij is een James Bondfan. Ronde openingen in de bodem van een goot zijn danaïden. Het vat der Danaïden [zonder bodem] krijg je zelfs met danaïdenwerk of -arbeid nooit gevuld! Een levenslustige kerel, een pallieter, is genoemd naar de gelijknamige romanfiguur Pallieter van schrijver Felix Timmermans. We zijn nog ver verwijderd van ons uiteindelijke doel. Een farootje is een biertje of een kansspel, een pernodje [oo] een drankje en een matelotje [oo] een ronde strooien hoed. Kun je een fin-de-sièclegevoel alleen maar hebben bij een fin de siècle? Een amoureus tête-à-tête vindt altijd
vis-à-vis en face to face plaats. Je had de zijingang moeten nemen om bij de vanille-ijsjes te komen. Wat is een plooi-ijzer [plooien, friseren, krullen]? Hij fotokopieerde de financiële gegevens met overdreven grote securiteit.

4. Van Dale houdt van wittekool (GB ook: witte kool). Je moet me niet zo koeioneren. In Frankrijk kocht ik een pardessustje [uu], een overjas. De aficionado [bewonderaar, fan, vr. -nada] vond op het (de) affiche de volgende wedstrijd. 'Onze Vader die in de hemelen zijt', daarmee begint het Onzevader. Een paternoster is een rozenkrans. Heeft je dochter nu roodvonk of rodehond? Je kunt beter geen Frans Paternoster bidden (vloeken, in het Latijn betekent 'pater noster' letterlijk 'onze vader'). Hoe schrijf je de woorden: slowvirusinfectie, alexie (woordblindheid), auto- en bacterie-infectie, vitamine-injectie, apoplexie (attaque), bijectie (wiskunde), cachexie (slechte lichamelijke toestand), re-infectie, dejectie (stoelgang), deflexies (natuur- en taalkunde), Oranjeselectie, kataplexie (plotselinge verstijving), paralexie (leesblindheid) en dunnedarminfectie? Een dyslecticus heeft dyslexie, en geen dyscalculie [dat is een dyscalculicus, vr. dyscalculica]. Orthorexie is de diëtistenziekte [orthorexia nervosa – drang om gezond te eten]. Hier is de mercator(projectie) gebruikt [Vlaamse cartograaf Gerard Mercator].

5. Hier volgen enkele afkortingen: tbr (terbeschikkingstelling van de regering), tbs (terbeschikkingstelling), TBT (tributyltin, een scheepsverf), tc (internet: Turks- en Caicoseilanden), TCE (trichloorethyleen), TCDD (2,3,7,8-tetrachloordibenzo-1,4-dioxine, een zeer giftige stof), t.d.d. (ter de die, driemaal daags) en t.d.e. (te dien einde). Op welke dag valt de dies natalis [verjaardag]? Qu'en-dira-t-on [praatjes] vullen geen gaatjes. Bij het biljarten kun je biljarderen [bal tweemaal raken of twee ballen raken]. Het woord 'quiëscentie' is nauw verwant aan 'acquiësceren' [beide kwie-jèhs – 2018: VD bij het laatste geen trema! – Latijn?]. Hij sprak de burgemeester, quod licet (wat geoorloofd is), tegen. Ik was op mijn qui-vive toen hij een quodlibet [potpourri, mengelmoes] aan gedichten ten tonele voerde.

6. Hij droeg een gequilte [lapjes textiel] kilt [Schotse (mannen)rok]. Wil je na de quisse [gebraden kip] nu ook nog quiche [hartige taart]? De musicerende quiëtist [passieve overgave aan Gods wil] wist niet eens wat 'quieto' [muziek: rustig, kalm] betekende. Een q.q.-functie is een qualitate-quafunctie [ambtshalve, qualitate qua]. Een quartet in een spectrum [kleurenband] bestaat uit een kwartet aan lijnen. In dit katern wordt onder andere beschreven dat een quatern [vier nummers] met loterijen van doen heeft. Een remplaçant moet iemand remplaceren (kwestie van remplacement = vervanging). Renforcé (madapolam – katoenen weefsel) heeft niets te maken met macadam [wegverharding]. Ik hoorde par renommée (bij geruchte) dat zijn renommee [goede naam] op het spel staat. In het rijkgeïllustreerde e-zine [ie-zien] wordt zijn rijkbloeiende liefdesleven beschreven. Hij zweert bij de rioja [wijn] uit het Ebrodal. Rillettes zijn pasteitjes. 'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostroffen(!), 'Sara's bikini's' met twee(!). Ris de veau is kalfszwezerik, rissole een klein gerecht van bladerdeeg of flensjes, risotto een rijstgerecht en de Roi Soleil de Zonnekoning.

7. Het staalfonds werd gecoteerd [officieel noteren]. De radicale radikalinski was ooit guerrillastrijder. De rafflesia is een Oost-Indische woekerplant op de wortels van cissus- en vitissoorten (Linnaeus: Vitis – fitis: vogel). De ramboersappelen [zekere zomerappel, niet meer in wdb.] werden onder rembours [betalen bij aflevering] bezorgd. Een raïs [hoge functionaris, ook o.a. Nasser, Egypte] vind je op het land, een reïs [gezagvoerder of kapitein van een Ottomaans koopvaardijschip] op zee. Zij schaftten wat de pot schaft. Het was een lelijke raggel [tegenvaller] dat er te weinig rachels [smalle plank, ook: rachter, rafter] waren. Een ijsranonkel heet officieel Ranunculus glacialis [Linnaeus]. De Noordzee is een randzee. De rassé [kleine Indische civetkat] woelde in het geraspte raspsel. Vergeet niet je beide raquettes [sneeuwschoen] aan te doen. In die doos zitten rawl- [daar gaat de schroef in] en cinchpluggen [tulpstekker]. Op vrijdag heb ik altijd oudeklareclub. Je moet beter rechtop lopen. De rechtopstaande man probeerde met recht praten (recta prava facere) iets kroms te rechtvaardigen. En hij leed nog aan krompraten (koeteren - vgl. koeterwaals, kromtongen, tatewalen) ook! Mijn stevige argumenten staan nog steeds rechtovereind. Een chrestomathie is een bloemlezing.

8. Je hebt kolonels-titulair en titulaire bisschoppen. Deze verkrijging is op titulo justo (ook: justo titulo – op rechtmatige wijze) geschied. Deze goederen zijn titulo gratioso [om niet] geschonken. Andere juridische termen zijn: titulo oneroso [onder bezwarende voorwaarden, tegen betaling], titulo pleno [met volledige titel], titulo praemisso [met vooropgeplaatste titel] en titulo specioso [onder een schoon voorwendsel]. Tjaptjoi is een Chinees groente-en-vleesgerecht. Een
Tj-biljet is voor jongeren [belasting: teruggavenbiljet jongeren]. Tjiftjafs zijn duimpjes [vogel]. Ik zal je tjintjangen, in mootjes hakken! De huisgekko is de bekendste tjitjak [hagedis]. De T-kaart (radkaart; geografie) dankt zijn naam aan de Middellandse Zee en de Nijl samen. In tl-buis staat 'tl' voor 'tube luminescent'. De Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen wordt afgekort tot TNv'tA. De synonieme afkortingen t.o. en tgov. verschillen nogal wat [tegenover]. Is er echt een speciaal tobbemuseum [badkuip, mv. + n/s]? Toccadielje is een vorm van triktrak [kansspel]. Tocoferol is een vruchtbaarheidsvitamine (vitamine E). De toddik [niet meer in wdb.: vuilik, smeerlap, smeerkees, smeerpoets, smeerpoes] had zijn toddenbundeltje [tod = todde = waardeloze lap] (en zijn to-dolijstje(!)) bij zich. We zullen ermee toe kunnen.

9. Wat het eerst in hem opkwam was: allemachtig nog a(a)n toe, God nog a(a)n toe. De gouverneur-generaal in Nederlands-Indië werd met toean besar aangeduid. Dat zal niets aan de zaak toedoen. Hoe zal het er vanavond aan toegaan? Ik heb gefaald, soit [het zij zo]! Toekotoeko's zijn kamratten. De Toengoezen [Siberië] worden nu Ewenki genoemd. Quién sabe [uh] [wie weet], misschien redden ze het nog. Hebben 'redengevend' en 'redevoering' iets gemeen? Dicteewoorden om van te smullen: reïncarnatie (wedergeboorte),
re-integratie (terugkeer in maatschappelijk leven), reïmponeren (opnieuw opleggen) en re-educatie (heropvoeding). Onder het dashboard moet je een relaistje [ruh-lèh] vervangen. Een relaps [ee] is een ketter met recidive. Een averijschip ontkomt niet aan een relâche forcée. Het was een remarquabele ontmoeting. Een résidence is een heel deftige residentie. Hij was toentertijd [nu ook: toendertijd] chef (lege dozen), later chef-inkoper en chef-etaleur.

10. Een toepaja is een boomspitsmuis. De toependracht [toepe = muts van fluweel] is uit. Zij breide twee toeren averechts en verder in heen en weer gaande toeren. Bij breisteken kennen we de losse en de vaste. Voor wedstrijdroeien is men vaak met wherry's geëquipeerd. De papieren werden ons tegemoet geslingerd, toegesmeten. Alles is nog steeds toetmem [geheel hetzelfde]. Klaas Toeter was toeter. Doen aan tai chi is tai-chiën. Je zou jezelf eens in de psyché [spiegel] moeten kijken. We hoorden 'toktoktok' [geluid van kippen]. Het Griekse 'to kalon k'agathon' staat voor 'het mooie en het goede'. Tokehs [oo ee] zijn gekko's (nachthagedissen). Willen we dat echt, keeping up (to keep up) with the Joneses [gelijke tred houden met de buren of kennissen in het tentoonspreiden van welstand]?