2363 Dictee vrijdag 27-08-2021 (1) dictee Dictee van de dag (313)

Dictee – dictees [2363]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 544 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (313)

1. Gallisage is het voegen van water en zetmeel bij wijn, de Nibelungensage is een verhaal, petrissage is een zekere vorm van massage en een vernissage is een soort vooropening van een schilderijententoonstelling. In VD vond ik een Oud-Egyptische zonnegod (Ra) en de troonzaal van een Oud-Perzisch paleis (apadana), alsmede het parsisme (de door Zarathoestra gestichte
Oud-Perzische godsdienst in zijn huidige Indische vorm). Hoe houd je eenvoudige parsimonie (uit het Engels – s = simpel) en zuinige Zeeuwse parcimonie (uit het Frans c = cent) uit elkaar? Hoe omschrijf je petit-gris? Antwoord: grijze pelterij (bontwerk) van de huid van Siberische eekhoorntjes. Ik doe mijn pardessustje [uu] [overjas] aan. Hij is een optimist par excellence (bij uitnemendheid). Waar komt Parisch marmer vandaan? Antwoord: van Paros! Stop het parler chiffons [over kleren en opschik praten], kom ter zake. Wat heeft Paris met de parisappel te maken? Hij moest besluiten welke godin een gouden appel kreeg. We hebben dat corpus [verzameling teksten voor taalonderzoek] samen geparset [parsen, parseren: teksten – bv. uit een corpus – syntactisch ontleden]. Ze voerden samen meerdere pas de deux(s) (balletdans voor twee personen) uit. Bij de (Olympische) Zomerspelen in Londen zag ik een match bij het women's hockey (nog Engels aandoend).

2. Renografie is nierscintigrafie. 'Gelopen' is het participium perfectum van 'lopen'. Een pasquinade is een paskwil. Een kasjmiergeit uit Kasjmir levert de zijdeachtige wollen stof voor de pashmina, een sjaal [ook: shawl]. Zijn pas geleerde vormen kwamen van pas bij de pasgebouwde torenflat. Hij was zo gebelgd, dat hij een Frans paternoster ging bidden [vloeken]. Een pastiche is een meestal slechte nabootsing. Een patronymicum is een vadersnaam. Mijn moeder patiencete heel vaak. Dat bedrag kan payabel [betaalbaar] gesteld worden. Een poëtaster is een rijmelaar. Een pedofiel [pedo, jonge kinderen] heeft een bredere belangstelling dan een pederast [jongens]. Op het Portiuncula-aflaatfeest (2 augustus) kun je een
portiuncula-aflaat verdienen [r.-k.: volle aflaat, volkomen kwijtschelding van alle tijdelijke straffen], of is dat potjeslatijn voor je? Mag ik twee pêches melba (ook: pêche melba’s) van u? Potkrauwers (gierigaards) komen niet in de hemel. De bevindelijke predikant hield een stevige hel-en-verdoemenispredicatie. Als toetje was er vanille- en
plombière-ijs.

3. Naast pi-systeem(!) (VD sub lemma delokaliseren, sigmatroop) lijkt 'pimeson'(!) (VD, п-meson, symbool: п ook: pion) de juiste schrijfwijze. Wat betekenen più forte [harder] en più stretto [korter, haastiger] in de muziek? Noem de verschillen en de overeenkomsten tussen pinyin [transcriptiesysteem van Chinese karakters in het Latijnse schrift] en pidgin [zeer eenvoudige omgangstaal op grondslag van het Engels –zoals met lekko = let go]. De pithecanthropus erectus is de rechtop lopende aapmens (Java). We leven in een pluri-etnische samenleving. Je tandplaque (ook: tandplak) moet nodig behandeld worden. Zij is platgegaan voor zijn avances. Tellen de Plejaden echt zeven sterren? Deze plejadegroep van literatoren (GB ook: tt) bestudeert momenteel de Pléiade [Fr. dichters, Ronsard]. Wanneer is de volgende poetryslam? Plof-bv's zouden verboden moeten worden. Poesaka's zijn erfstukken van de voorvaderen. Waarop zijn de poestaha's [boeken] der Bataks geschreven? Op boombast! Behoren zij tot de durfals (durfallen) of juist tot de durfnieten? Wist je, dat Uncle Sam een humoristische verklaring van de afkorting US is? Die kruiden zijn behoorlijk pedis [puh-dihs] (heet). Peekoffie van cichorei is surrogaatkoffie.

4. In het Pahlavi (Pehlevi) is de Middelperzische zoroastrische literatuur (GB ook: tt) geschreven. Peigné [banden van wolvezels] wordt tot bollen opgewonden. Hij uitte zich in pejoratieven [woorden met een ongunstige betekenis]. Zij vertonen kuddegedrag. Pelliezen zijn vrouwenmantels, een kleine pelerine is een pelerientje(GB, VD ook: pelerinetje), een pallet een laadplaat, een pelleterie een bontzaak en pelletiseren [uh] is tot pellets (bolletjes) verwerken. Onze voorouders droegen pelsen (pelzen) kleding. De kogel werd penages [voorzichtig, behoedzaam] verwijderd. Zij heeft een penchant [zwak] voor pony's. Iets van 20 pence kun je met 20 penny's betalen. Die arts werkt veel met penicilline-infusen (GB ook: infuzen). Die penozevent beziet alles door een roze bril. Hij spaart onder andere pengö's [Hongaarse munt tot 1946]. Bij het afhappen viel de pencee [èh] [amandelgebak] tussen de bloeiende penseetjes [ah ee] (viooltjes). Die peristylenstudie [zuilengang] is niet eenvoudig. Peripatetici zijn aristotelianen. Lekker, perigordtruffels! Ik bedoel een pennenstreek, geen penssteek! Koeskoezen zijn buideldieren en couscous is een gerecht.

5. Bij die pépinière [boomkwekerij] vind je ook perennerende [overblijvende] planten. Per arabier [bij toeval] zag hij de Griekse vrouwen op hun arabieren [paarden] in hun peploi [enk. peplos – lang ruim kleed] met hun pépites [goudklomp]. Een periscoop [bij onderzeeër] zul je in een perikoop [Bijbelgedeelte] niet tegenkomen. Onder de persienne [zonwering] dronken ze een persico [perzikbrandewijn, -likeur]. Ze werden tot personae non gratae [ongewenst persoon] verklaard. De perzen [tapijten] lagen op de persen [in de drukkerij], toen de drukke Perzen die persen wilden laten draaien. Persad is een zoete offerande voor boeddhistische goden. Hoe werkt een perpetuum mobile in vacuüm en in een continuüm? Een would-beperitus-artis is een quasikunstkenner. Is er iets pernicieus [verderfelijks] aan een lekker pernodje [pastis]? Er ontstond een heuse, onbesliste pennentwist.

6. Per jocum is uit gekheid, permafrost is eeuwig hal en pernambukhout, zoek dat maar op [braziel, toch?]. De uitzending was quasilive. Met peulen worden meestal zaai-erwten bedoeld. Peu à peu [langzamerhand] werd het rustig. Draagt men nog petticoats? Een PET-scan werkt met positron emission tomography (niet te verwarren met een petfles, die is van polyethyleentereftalaat gemaakt). Een petrarkist is een volgeling van Petrarca [een dichter]. Ze hebben petanque gespeeld, gepetanquet. Hier volgen – waar mogelijk – wat meervoudige kleintjes: petites histoires [+] (anekdotische voorvallen), petites maisons [+] (maîtressewoningen), petit-gris (grijze pelterij van de huid van Siberische eekhoorntjes), petit-maîtres (salonjonkers), petit(s)-beurres (biscuitjes), petits points [+] (steken bij naaien), petit mals (absences), petitfours (kleine koekjes) en petit(s) (eenvoudige) restaurants (GB + VD 2020!). Met zijn pickel, zijn pikhouweel. zou hij rücksichtslos eropin hakken.

7. De stropick-uppers(!) was erg groot. Waar zit de pia mater (zachte of weke hersenvlies) in het hoofd? Een piaiman [pie-jaai] is een indiaanse sjamaan. De fyla (enkelvoud: de of het fylum)(!) zijn de stammen (hoofdgroepen) van het dierenrijk. Poehpoeh (verbazing), was me dat werken! 'Pfoe' (onzekerheid), 'pfiew' (blazend) en 'phoe' (geringschatting) hebben elk hun eigen uitspraak. Hij is naar Phnom Penh [hoofdstad Cambodja] getrokken. Daar kun je van op aan, je kunt ervan op aan. Ik ben een slokop en ik heb een slok op. Ik kom dadelijk, zo meteen. Tijdens de zomer van 2012 bereikte de (Olympische) Spelenkoorts in Londen zijn hoogtepunt. Wat een disfunctie heeft, is disfunctioneel, zoals bijvoorbeeld dysfonie (stemstoornis), dyslexie en dyscalculie. Zij dominode met haar pas geshampoode haar. Hoelang blijf je nog rondstrooien, hoe lang die vergunningverlening bij de provincie geduurd heeft? Lekker kontje! Eoliet is stenen gereedschap uit het eolithicum.

8. Het Midden-Westen omvat in de Verenigde Staten negen staten, het omvat niet helemaal precies het middenwesten van de VS. Ook voor het Wilde Westen moet je in Amerika zijn. Een deel van het hoornvee nijt [stoten met hoorns]. Ook gisteren nijtte een ander deel al uit nijd. Couscous [koes-koes] is een gerecht [en een koeskoes een buideldier]. Een lapalissade is een waarheid als een koe. De kerk houdt zich procul negotis (ver van staatszaken). Procreatie is voortteling [voortplanting]. Dat is procul dubio [zonder enige twijfel] waar. Pro copia betekent voor afschrift. Die prodentglimlach verging hem wel op het procrustesbed [uhs]. Een polonceauspant is een ijzeren kapspant. Is polsvoelen hetzelfde als iemand de pols voelen? Hetero- en polyfyllie hebben beide betrekking op planten. Slavofilie is voorliefde voor Slaven. Ze heeft er 30 [katten]: ze lijdt duidelijk niet aan ailurofobie (wel aan ailurofilie). Wat verzamelt een deltiofiel? Prentbriefkaarten! Een profil en trois quarts [van opzij] is een verloren profiel. Je zal toch maar copoclefiel zijn (verzamelaar van sleutelhangers).

9. Een sinofiel houdt van Chinezen en gaat soms ook chinezen. Tegen psychrofiele [koudeminnende] bacteriën helpt vast geen pasteuriseren (en ook geen lievemoederen). De myrmecofiele zaadverspreiding vindt dus door mieren plaats. Is dat het dader-DNA-profiel? Zijn er nog tweetallen, weetallen en vergeetallen (vergeet allen wat u geleerd is) in de zaal? Hij won een tigtal(!) (een tig aantal) olympische medailles. Wat is een veellingskristal [meer dan twee door vergroeiing = veelling]? Het hellmanngetal geeft de strengheid van winters aan. Heavy metal is harde hardrockmuziek. Is er verschil tussen deathmetal, black metal en dark metal? Het crin végétal komt van de dwergpalm [korte vezels als vulmiddel]. Onder de olympische tv-beelden liep een marquee [ie] mee, niet te verwarren met marque [merk, teken] en marqué (toneelspeler). De marsbanker [horsmakreel] vind je bij het Marsdiep. In Japan heet harakiri [rituele zelfdoding na eerverlies] meestal seppuku [2 x oe]. Karoshi is in Japan de dood door te hard werken. In welke jaren vond in China de Lange Mars plaats? Is er een nuanceverschil tussen elan [bezieling] en élan vital [stuwende levenskracht]?

10. Plaatsmaken is plek maken, ruimte maken. We moeten pas op de plaats maken en plaatsmaken voor nieuw talent. Wij plachten ons voor te laten staan op het plegen van een goede daad. De wielrenner surplacete (GB) [wielrenners: balanceren bij sprintwedstrijd]. Mij volgen, si placet [beleefde aandrang bij een verzoek]. Bij buffetten kun je eten quantum placet (quantum vis, q.p., q.pl., q.v. – zoveel als men belieft). Ja, dat is commonplace [een gemeenplaats]. De bitch liep op de pitch [deel veld cricket]. Er is een plaatsgebrek [gebrek aan plaats], plaats te kort (een plaatstekort, net 'één plaats te kort voor Karel). Maak er nog een picotje [oo] [versierinkje] aan! Haar gepiercete oor ontstak. Ze gaf een pirouetje (pirouettetje) [oe] ten beste. Een stiff upper lip kenmerkt Britse onaandoenlijkheid.