Dictee – dictees [2348]
Oefendictee 555 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (302)
1.
Die Zuidelijke Vis kun je niet vangen [sterrenbeeld
– niet in wdb.; wel: Zuidervis, Piscis
Austrinus]. Wat is de vis
[ie] activa [werkende
kracht] van dit geneesmiddel? In
de Bijbel vertoonde Job een grote vis
animae [geestkracht,
zielskracht]. De vis
armata [militair:
gewapende macht] sloeg de opstand
neer. Hij is van beroep visbakker en moet dus dagelijks visbakken. De
grap had een vis comica, een komische
werking. Een viseter is een ichtyofaag. De Visigoten waren de
West-Goten. Een beetje vis inertiae
[volhardingsvermogen]
is nooit weg! Een visitandin is een zuster van de orde van de
Visitatie. Ik wil graag een altheaboompje bestellen. Deze hic et
ubique ['hier en
overal'] is altijd onderweg.
Hamerstelen maak je van hickory [notenbomenhout].
De term 'hidden persuaders' [verborgen
verleiders; reclame] komt uit een
boek van Vance Packard. Een hielojief [verkeerd
of omgekeerd ojief, talon – profiel timmerlieden: vanonder hol,
vanboven bol] is het
tegengestelde van een klokojief [net
andersom]. Wie hiep is, is
hypochondrisch [zwaarmoedig].
De visiteur [div.]
kwam op het visite-uur. Visjnoe [de
Instandhouder] hoort bij Brahma
[de Schepper]
en Shiva [de
Vernietiger, hindoeïsme]. De
politie gebruikt de vis legis
[ih] (kracht
der wet). Tegen die vis
major [overmacht]
is hij niet opgewassen. Onderschat de vis
medicatrix naturae [medisch:
het natuurlijk genezend vermogen van het lichaam]
niet.
2. Wat prefereer je meer: een pekan [vismarter] of pecannoten [bitternoot als dessert]? Heeft dit voldoende vis probandi (bewijskracht)? Petrus en Andreas waren vissers van mensen. Vissen in de Noordelijke IJszee, dat is met recht verre visserij. De piscicultuur [visteelt] beleeft nog geen hoogtij. Visvergiftiging is ciguatera. De vis vitalis is de levenskracht, de vis viva de kinetische kracht. De vita ante acta is iemands vroegere levensloop (vergelijk: curriculum vitae). Een houwitser [vuurmond] is geen uzi [machinepistool, ook schot voor schot]. Hoeveel hondenrassen kennen ze in Honduras? Het zijn allebei dutsen [doetje, sukkel, onnozel mens]: ze komen immers van Lillo (niet in wdb.)! Erger dan de vita minima [medisch: uiterste graad van verval van krachten (van een zieke)] kan het toch moeilijk worden! Hij leidt een vita sedentaria [zittend leven], daar lijdt hij ook wel onder. De vita vitalis is het waarachtige leven. Vitiligo is plaatselijk albinisme. Een vitium originis is een fout als gevolg van een verkeerde opzet (een weeffout). Bij vitrectomie worden chirurgisch delen van het glaslichaam [oog] verwijderd. De behanger las eerst de fladder [krant] en hanteerde toen de vladder [behangersborstel].
3. Als je dit alles neemt, krijg je met recht en reden een vitaminestoot: vitamine A (retinol) – chemisch behoort vitamine A tot de groep der diterpenen en is te onderscheiden in vitamine A1 en A2, vitamine B1, thiamine, aneurine, vitamine B2. riboflavine, vitamine B5, pantotheenzuur, vitamine B6, pyridoxine, vitamine B9, foliumzuur, vitamine B12, cyanocobalamine, vitamine C (ascorbinezuur), vitamine D (calciferol), vitamine D2, ergocalciferol, vitamine D3, cholecalciferol, vitamine E (tocoferol), (verouderd) vitamine H (biotine), vitamine K (naftochinon), vitamine R (relatie, kruiwagen), vitamine L (liefde) en vitamine V (vakantie). In Ootmarsum kun je vlöggelen (in paasslingerprocessie door de huizen trekken en natuurlijk ook høken = ongeremd feestvieren, uit zijn dak gaan). Een V-Mann (meervoud: V-Mannen, V-Männer – Vertrauensmann) werkte voor de SD [Sicherheitsdienst in nazi-Duitsland]. Zijn doel was het vlot trekken van vastgelopen onderhandelingen. Wie werkt er nog met Volapük [kunstmatige wereldtaal, 1880]?
4. Het modeblad Vogue is erg en vogue [in trek]. Vogueing (het voguen) is aannemen van poses op dansmuziek. Met een voiptelefoon kun je voipen via VoIP. Vondt gij de voodoo-economie [rituele magie Haïti] ook zo beangstigend? Een voormaischer is een bierbrouwattribuut. Heeft de hel echt een voorgeborchte? Kijk, de voorjaarslathyrus! Hij zweert bij witte wijn uit Vouvray in de Loirestreek. Een voute [au] is een gewelf, die vind je in een voutenkamer. De velijnverkoper [perkament] lachte vilein [gemeen]. Ik zag mezelf nu ineens als in een spiegel (tamquam in speculo, veluti in speculum). Is er verschil tussen een vellum (velijn, geen meervoud) en een velum (velums, vela – div.)? Welke maanden waren ventôse [windmaand] en vendémiaire [wijnmaand] in de Franse Republiek? Naast gewoon velours heb je velours chiffon [fluweelstof] en velours d'Utrecht [trijp]. Vergépapier heeft een vergurestelsel [waterlijnen]. Voortwerken is verder werken, voortgaan is verdergaan. Hij mocht beslist niet verder gaan fietsen dan Delft.
5. Venlo's inwoners wonen in Venlose huizen. Waar, zei je, gaat hij verblijf houden? Daarvoor moet je in het Verre en Midden-Westen (van Amerika) zijn. Probeer ons niet te vernachelen [beetnemen – vernoggelen] met je nepvermout! Ken je deze stoffen: ammoniet [ammonshoorn, fossiel weekdier], antraciet, dynamiet, eboniet [hardrubber], grafiet, lewisiet [prikkelend strijdgas], ligniet [soort bruinkool], lyddiet (ontplofbare stof – denk – onjuist – maar aan DDT = dichloordifenyltrichloorethaan = landbouwgif), lydiet (kiezellei – één d!), magnesiet [bitterspaat], magnetiet [magnetisch ijzererts], malachiet [groengekleurd kopererts], melaniet [fluweelzwarte granaatsoort, delfstof], meliniet [= lyddiet], nitriet [zout van salpeterigzuur], ozokeriet [aardwas], pyriet [zwavelkies], retiniet [aardhars], sulfiet [zout of ester van zwaveligzuur], thermiet [mengsel van metaaloxiden en aluminiumpoeder], vermiculiet [mineraal] en yperiet (VD = ypriet – mosterdgas)? Toen verbeidden de echtelieden hun eerste kind. Beide(n) werden heel gelukkig. Is dit verslag verbatim et literatim [woordelijk en letterlijk]? Zet dit exemplaar in dat vitrinetje (vitrientje) daar achterin.
6. Viva [leve] Helena [vero, modern: vivat]! Vivant [mv. aanv. wijs] de echtelieden! Vivat, crescat, floreat: hij (het) leve, groeie en bloeie. Vivat de pastoor! Met pastoor wordt ook een zeemeeuw aangeduid. Zij hieven het vivat [= het roepen van 'vivat'] aan. De viva vox [gesproken woord] wordt viva voce [mondeling] overgebracht. Hij was zover heen, hij had redenen om zijn leven te verliezen: vivendi perdere causas (niet meer in VD!). Vivere parvo is van weinig leven, vivere pericolosamente is gevaarlijk leven. Raar woord: vivificatie, wat is dat [omzetten in levende stof, levendmaking]? Een legereenheid heeft vivres [levensmiddelen] van node. De VJHC is de Vlaamse Jeugdherbergcentrale. En de VKSJ? Dat is de Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd. Het lekkerst vindt zij karamel-, marasquin-, mokka- en nogavla (VD ook: nougat) en bij de koffie rijstevlaai. Hij moest de vlamen, de Vlaamse reuzen [konijnen], nog voeren. Dat groten [enk. groot] de waarde van een halve stuiver, een twee-en-een-halvecentstuk hebben, kun je narekenen via lemma 'Vlaams (1)': vroeger kon je met een pond Vlaams = een pond groot betalen: een voormalige denkbeeldige (reken)munt, 20 schellingen van 12 groot = 6 gulden. Ergo: 240 groot = 600 centen en 600 gedeeld door 240 = 2,5 cent per groot dus. Voilà. NB Een twee-en-een-halvecentstuk is ook nog een vierduitenstuk: een duit was 1/8 stuiver!
7. Dat klinkt toch van geen kant: het vlagje dekt het ladinkje niet! Vlagsurtaksen hebben een nationalistisch tintje [bevordering in- en uitvoer onder nationale vlag]. Wat zijn VLCC's in vredesnaam? Een VLCC is een very large crude carrier (olietanker met een laadvermogen van 200.000-300.000 ton). Op vlaggetjesdag worden alle vlaggenstokken (ze staan in hun vlaggenstoel) benut. We zullen de plooien glad- en vlakstrijken. Een vlakreliëf is een bas-reliëf (en vlakverheven is halfverheven). Dat is een vlakkevloertheater (zwartedoostheater). Wanneer valt dit jaar de Kinderboekenweek (met het kinderboekenweekgeschenk)? Hij weigerde ronduit, vlakaf en vlakuit. Onder doopsgezinden trof je ook sektarische vlamingen [zekere sekte] aan. Jute is Indiaas vlas en blauw vlas komt uit het Land van Waas (de Wase hoofdstad is Sint-Niklaas). Wat zijn ivoren wachters en waar komt de term vandaan [tanden, titel I W van een roman van Simon Vestdijk]? Een vleerhond is een vleermuis. Ik prefereer antilope-, eenden- en reeënvlees. Een vleesboom is een uterusmyoom [goedaardig gezwel baarmoederwand]. Een vleesbroodje is een saucijzenbroodje. Hij is zoals bekend de vleesgeworden afgunst zelve.
8. V.l.b. [handel: vrij langs boord (zonder vrachtkosten tot bij het schip)] betekent f.a.s. [free alongside ship] Er zijn ook rosse vleermuizen. De vleeshouwer zei, dat hij ook morgen gaat vleeshouwen. Welke instantie voert de Vleeskeuringswet [1919] uit? Op die vleesmarkt [vlees, maar ook:] zoek je een partner. Vleesrood is inkarnaat. Een vleesrooster is een grillrooster [znw., ww.: grilrooster]. Een vleesspiesje is een brochetje (brochettetje). Zij zijn de vleesgeworden Jan Klaassen en Katrijn. Een spiegel vleit niet. Een sycofant [ook: vleier, pluimstrijker] vleit met grote vlijt. Rickettsiose is onder meer vlektyfus. Ik ga niet naar dat massa-evenement toe. Het schadeartikel staat niet goed in het reglement. Bekken trekken (trekkebekken) doet een bekkentrekker: die houdt van gekke bekken trekken. Uit zijn relaxte houding blijkt dat hij relaxed is; hij heeft gerelaxt. Een quizmaster (ook: kwis-) begeleidt als regel het quizzen (ook: kwissen). De roof [buit] is vertist (= alles gaat verkeerd – vertissen = verstrikt raken). Hij heeft al zijn tegenstanders kaltgestellt [VD, GB: kaltgesteld]. Dit dictee was echt een hell of a job. Met een kiepkar kun je snel grond kiepen.
9. Een kipper [ih] (brado) is een vers gefileerde en vervolgens gezouten en koud gerookte haring. We hebben appeltjes van oranje [sinaasappels], maar ook: ijzer- [hard] en ijsappels [gekoeld ingevoerd], venkelappels (anijsappels), het zijdenhemdje (jeruzalemmer, pigeon), yellows [vroegrijp en zurig], de goudrenet (reinette), sint-jakobsappelen [rond Sint-Jakob], seedlings [ie groot, zuur], de prinsessennobel, de pimpandoer, perziken (Perzische appels), kalvijnen [aardbeiachtige smaak], de bellefleur [tafelappel, gezond en fris], de aagtappel [lichtzuur], de karmijn – een kruising tussen cox (meervoud: coxen) en jonathan [vgl. Karmijn de Sonnaville], de sint-jansappel , de noblesse, de jonagold [kruising jonathan en golden delicious], de ermgaard [zoet], de elstar (uit Elst, een kruising tussen de golden delicious en de ingrid marie), de james grieve [niet in wdb.], kruidappels en de boompjesappel [schertsend: weglating echte naam]. Wij treuren niet, zolang de lepel in de brijpot staat. Zo lang had je niet moeten wegblijven! Wacht zolang maar even in de kamer hiernaast. De Wereldvrouwendag valt – zeker weten – op een andere datum dan de Vrouwedag. Wie won ook dit jaar de Vuelta (Spaans voor draaiing, keer)?
10. Die beschouwingen leken wel vues d'ensemble (overzicht, algemene beschouwing). Het normen-en-waardendebat verzandde in een geharrewar over de waardevermindering van de euro. Een vulnus immedicabile (meervoud: vulnera immedicabilia) is een ongeneeslijke wond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten