2149 Dictee donderdag 25-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (158) √

Dictee – dictees [2149]

Oefendictee 699 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (158)

1. Na de coup [staatsgreep] namen ze een lekkere coupe ijs. Successen: succès de ridicule, succes wegens belachelijkheid, succès de scandale, succes door een veroorzaakt schandaal, succès d'estime, succes dat alleen berust op de achting voor de naam van de maker of de voordrager [3 x zelfde mv.] en succès fou [mv. succès fous], een daverend succes. Geef mij maar sundae-ijs [plombière: 2 of meer soorten, gekonfijte vruchten]. Summa summarum: alles bij elkaar genomen, tenslotte, summa cum laude: met de hoogste lof, super flumina Babylonis: aan de rivieren van Babylon (on the rivers of Babylon) en superis deorum gratus et imis: (van hovelingen en vleiers gezegd) bij de hoge en de lage goden in een goed blaadje staand. Het supremum vale is het laatste vaarwel. Een sûreté de corps is een vrijgeleide. De surgens aurora is de opkomende dageraad. Suri's [Surinamers] eten surimi [goedkoop soort visgehakt of -pasta].

2. Sur-le-champ is op staande voet. Bij een survivaltocht, het survivallen, is het een soort survival of the fittest [overleven van de sterksten]. Een suzerein is een opperleenheer. Suspendens omnia naso: bij alles zijn neus ophalend, overal mee spottend, süsser Pöbel: lief gepeupel, een suttee: vrouw die weduweverbranding wenst (suttiisme) en suum cuique (tribuere): ieder het zijne, elk wat hem toekomt. Een sydniër is een groot Australisch paard (uit Sydney?). Hij is een sybaritisch (verwijfd, wellustig) mens. Het sympathische zenuwstelsel … [regelt werking inwendige organen] Een symmachie is een oorlogsbondgenootschap. Hij zweert bij szechuanpeper [anijspeper, Chinese provincie]. De (Het) système de la bascule is in de politiek het afwisselend steunen op verschillende (combinaties van) partijen. Syzygie is de verzamelnaam van conjunctie en oppositie van zon en maan. De synoptici zijn Mattheus, Marcus en Lucas.

3. Een predikant zal de 3 h's maar op zijn rug hebben ('houd hem hier'). Het vogelgriepvirus H5N1: hemagglutinine type 5 in de eiwitmantel en neuraminidase type 1 op het virusoppervlak. Haha, die is leuk! Het Haagje is Den Haag, het Haagje van het oosten is Arnhem, het Friese Haagje is Heerenveen en het Drentse Haagje is Assen. Leerlingen willen maar al te graag haagschool houden [spijbelen]. Een heibei is een haaibaai. Een paumelle is een haakhang [scharnier met in- en uithaken]. Sommigen denken dat een haantjepik [de duivel] Heintje Pik is [klopt soms nog ook!]. Van hot naar haar [van het kastje naar de muur] lopen is (voor de voerman) van rechts naar links. Die chicane [haarkloverij] bestaat uit zinloos gekibbel. Die Haarlemmer halletjes [rond en plat koekje van gekruid deeg] smaken voortreffelijk. Die haarlemmerolie helpt voor van alles [via de kwakzalver]. Een haarstilist is een hairstylist. Wat is haardstedengeld eigenlijk [belasting naar aantal haardsteden (stookplaats)]? Hij begon met haasvreten [bang zijn, worden].

4. Die vent was stoïcijns [onverstoorbaar]: hij gebaarde van kromme haas (van krommenaas – doen (als)of de neus bloedt). Een haatbaard is een jihadistische moslimfundamentalist. Hij is een habiel [bedreven, vaardig] elektromonteur. Waar komt het 'habeas corpus' [Engelse wet: elke gearresteerde komt voor een rechter] vandaan? Gelukkig weten we weer, hoe 'haček' [v, diakritisch teken, Tsjechisch] te schrijven. Hadden we maar meer hadjememaars [populistische, zich tegen het establishment verzettende politicus]. De hadassim dienen als geurige mirtentakjes voor Soekot [bij joden]. Onder deze voorwaarde: hac lege en tot zover vandaag: hactenus hodie. Haec hactenus: genoeg hierover. Een haereticus in grammatica is een ketter in de spraakkunst. Een hafiz is een sublieme Korankenner. Haftarot zijn lezingen uit de Profeten, volgend op de lezing uit de Thora. Kunnen we hier met gourdes [HTG, Haïti] betalen? De moslims worden ook wel hakbars [denk aan: Allahoe akbar] genoemd. Die gabbers gaan elk weekend 'hakkûh' [heftig dansen op housemuziek]. Hakkepeter is rauw gehakt. Met hoeveel k's schrijf je 'koekoek'?

5. We hebben halvemaantjes [croissant] bij het ontbijt. Permafrost wordt ook eeuwig hal [altijd bevroren ondergrond onder de oppervlaktelaag] genoemd. Met halbstarken worden nozems bedoeld. Halen en betalen is cash-and-carry. Onze-Lieve-Heer heeft hem gehaald [hij is overleden] toen hij bij de supermarkt was. Mijn opa zou er geen twee en een halve cent (twee-en-een-halvecentstuk) voor geven. Trouwens: een koperen 2½ [in cijfers!] centstuk was een gobang. Een dito oud bronzen geldstuk was een vierduit(en)stuk. Dat werk is maar halfhalf (zozo) uitgevoerd. Die telefoonabonnee heeft men halfgesloten [kan alleen gebeld worden]. Een halftime assistent [bnw., niet aaneen! – znw. is 'rust' in bv. voetbalwedstrijd] heeft een halftijdse baan. Een anaglief is hoogverheven, in hoog reliëf, haut-reliëf en dus niet bas-reliëf (halfverheven). Een halfester is kennelijk een mono-ester van een tweebasisch zuur, wat dat ook betekenen moge.

6. Halfdroog is demi-sec. Dat tafellaken is van halfzijden damast [stof, Damascus]. Halsoverkop is halje travalje. Hallootjes, luitjes. Halloumi lijkt op feta. De halluces (enkelvoud: hallux) zijn je grote tenen. Haloperidol is een dopamineonderdrukkend psychofarmacon dat gebruikt wordt bij de bestrijding van psychosen. Een pakira is een halsbandpekari. Een foulard [wollen halsdoek] gaat om de nek, een grand foulard [groot kleed] over de bank. Een karkant is een halssnoer van edelgesteenten. Reikhalzend is halsreikend. Venus' halssnoer is een Australisch wier. Bij halstering [paard de halster aandoen] wordt mede een halsterring aangebracht. Een Halt-bureau is een lokale afdeling van Het Alternatief [taakstraffen jeugd]. Half en half heb ik het altijd wel geweten. 1.002.003 [in cijfers] schrijf je in letters als een miljoen tweeduizend (en) drie. Op het halve-eeuwfeest kwamen er halvecenten uit de oude sok tevoorschijn.

7. Een hamada is een rotswoestijn en een hamadryade een bosnimf. Wil je die Yorkse ham of parmaham? De hamburgerziekte is het hemolytisch uremisch syndroom (hemolytische uremie = vergiftiging met besmet vlees). Die hameistijl [verticale stijl van een hameigebint] moet vervangen worden. Een opus mallei [mah-lee-jie] is een hamergravure. De (c)hamieten vormen een niet-zwart mensenras (en dat spreekt de (c)hamitische talen). Mogen in een karavansera(i) [openbaar gebouw op karavaanroute] ook caravans komen? We zullen hem flink onder handen nemen. Is er nog meel voorhanden? Heb je al iets omhanden? De ophanden zijnde kermis gaf veel reuring [gezellige drukte]. Voor doofstommen is er het hand-abc. Die handclap [ritmisch klappen op de maat van de muziek] betekende instemming. De Handelingen van de Tweede Kamer [niet: die der Apostelen] der Staten-Generaal zijn dor leesvoer. De softenonbaby's (vergelijk: thalidomide) waren soms handeloos(!). De handelsgod, god van de handel, dat is Mercurius.

8. Bij een jan-contant of Jantje Contantje is het altijd handje contantje. De handelsschool is later opgegaan in de hbs A (geen gymnasium alfa of bèta dus, of hbo-sph). Er is een handgeschreven beschrijving van die handgemaakte klok. Handjicht is chiragra. Hij is een handschone [traag, bang om handen vuil te maken] kat-uit-de-boom-kijker. Wij zijn meer van die hands-ontypetjes [typeje, tiepje]. Hands up: geef u over! Een commis-voyageur is een handelsreiziger. Het pied-de-poule is een tweekleurig weefsel met dambordeffect. Wie zie je zoal in hang-outs [horecagelegenheid of webstek gelijkgestemden]? Een hangmand is een hanging basket. Het Koreaans wordt in hanja [Chinees karakterschrift] geschreven. De kinderen speelden hansje-mijn-knecht [kinderspel: iemand moet van alles aanbrengen] en de moeder kreeg een hansje-in-de-kelder [kind in de moederschoot, ook: zekere likeur]. Hanifs (mv. hoenafa) zijn pre-islamitische monotheïsten. De chihuahua en de dwergpincher zijn handtashondjes. Het hantavirus [koorts, hoofdpijn, spierpijn] kan zelfs dodelijk zijn.

9. Die hans-met-de-bellen [sloddervos, slordevos] ging om een
hans-van-gelder [roggebrood]. Het hanzi is een Chinees karakterschrift [vgl. hanja – Korea]. Een hapax wordt ook hapax legomenon of hapax eirèmenon genoemd [komt maar één keer voor – als je erover schrijft, is het dat niet meer ...]. Wie heeft de term 'happy clappy' [blij geloof in de godheid met zang en dans] bedacht? Hij is een hard-boiled [keihard, ongevoelig] incassomedewerker. Een hardelijner is een hardliner [met radicaal standpunt]. We zullen u (er) niet (over) hardvallen. De hare krisjna is de door swami Prabhupada gestichte sekte. Het haringkaken houdt in dat er haring gekaakt wordt. Met de Akte van Harmonie aanvaardden verschillende provincies van de Republiek de onverenigbaarheid van het kapitein-generaal- met het stadhouderschap. En een stijve harmen is een houten klaas. De harmonia praestabilita is een grondbegrip bij Leibniz. Met harmens worden dommekrachten aangeduid. Deze grasboer werkt veel met een harkkeerder [hooi harken en keren].

10. Een HWN'er is een hardwerkende Nederlander. Ene Harry bleek een handige harry te zijn. Wij zetten ons in voor het groene hart van Holland. De bellenman [GB ook: belleman] kondigde het aan. In ‘noordpoolgebied’ heeft 'noordpool' de betekenis: magnetische noordpool. Hij had het hele complex verhypothekeerd. Gebruik van de IJzeren Rijn [goederenlijn Antwerpen-Ruhrgebied] wordt erg gepusht. Het achtuurjournaal (8 uurjournaal) is een van de NOS Journaals [als eigennaam, anders: NOS-journaals – GB, VD!]. Het quenast is een soort van porfier [graniet] uit de omgeving van Quenast. De NOT was de Nederlandse Onderwijstelevisie, een zendgemachtigde. Querulanten [ruziemaker] querelleren [twisten, strijden] veelvuldig. Het besluit was una voce [eenstemmig].