2142 Dictee zondag 21-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (154)

Dictee – dictees [2142]

Oefendictee 703 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (154)

1. Een fusain is een houtskoolschets. Die argumenten hebben houtgesneden [ww. houtsnijden]. De lignine [houtstof] zorgt voor verhouting. Waar denk je aan bij kassiteriet [delfstof tinsteen]? Hij is een kei in beeld- en steenhouwen. En toen volgden de houwitsers [zekere vuurmond]. Die kiebitzer – normaal zat ie bij het schaken – schouwde nu het wurlitzerorgel. 'Hoezee' [vreugde] riepen de goeden, 'houzee' [begroetingsformule NSB'ers] de slechten. De hovercraft [amfibievoertuig] zat vol met hooligans [voetbalvandaal]. Een wasbloem is een hoya. Een hozenband is een hoosband. [in cijfers] 3 HP [horsepower] is evenveel pk (paardenkracht). Een hPa is een hectopascal. Het HPV of HP-virus is het humaan papillomavirus
(huid-op-huidcontact kan leiden tot baarmoederhalskanker, cervixcarcinoom). Een hre-ketel [hoog rendement] is een energiezuinige cv-ketel die tevens elektriciteit produceert. HSDD's (hypoactive sexual desire disorder) zijn opwindingsstoornissen.

2. Met HTML [naam standaard: Hypertext Markup Language] kun je html-bestanden [extensie] maken. Met HTG wordt de gourde (munteenheid van Haïti) aangeduid. Wat is jullie http-adres [hypertext transfer protocol – als naam HTTP]? De Heilige Hubertus
(Sint-Hubertus) beschermt ons tegen rabiës, hondsdolheid. Huerta
[oe-wèhr-taa] is de geïrrigeerdevlaktebenaming. Die lomperiken gaan de boel toch niet versjteren [bederven]? Huggen is hugs [knuffel] uitdelen. Een huichelaar produceert veinzerij. Ze moesten even huiliehuilie doen. Wie maken er deel uit van het huis van Oranje? Op de huis aan huis verspreide bedelbrief volgde de
huis-aan-huiscollecte. In Nederland is een hap een huisartsenpost. Wat is je privéadres? Huisbakken brood is thuis gebakken brood. Ik vind huisbereide oliebollen toch het lekkerst. We vieren kerst: van dat nieuwgeboren (pasgeboren) kindeke. Wat moet je in een huis clos
[wie-kloo] [helse toestand met anderen, niet aan te ontsnappen]? Een genius domus is een huisgeest.

3. Huisgemaakte marmelade valt te prefereren. De laren en penaten [huisgoden] op de schoorsteen beschermen ons. Het is daar een huishouden van Jan Steen [ook: Kea], met onder meer een jansteenkan en een jakobakannetje. Mannen droegen vroeger wel een sjamberloek (en ook wel een coin de feu, een huisjasje). Een huismijt is een krijnluis [krijn = crin]. Een housesitter is een huisoppasser. Wie hebben de Huisorde van Oranje ontvangen? Huissiers [wie-sjee] zijn deurwaarders. De huisvuilverwerkende industrie floreert. Wie zorgde er voor de huiszittende armen [huis- of diaconiearmen]? Zullen we huistoe [naar huis] gaan? Hujus loci, vanaf deze plaats, wens ik u beterschap. Hujus mensis: van deze maand (h.m.). De hukou [hoe-kauw] stamt nog van Mao Zedong [zeker sociaal systeem]. De EHBO is de eerste hulp bij ongelukken, de SEH de spoedeisende hulp. Een spoedeisendehulparts is trouwens, zoals je weet, een SEH-arts.

4. De hulpkist van de ANWB [Algemene Nederlandsche Wielrijdersbond] bestaat nog steeds. 'Resources' is meer een bedrijfsleventerm, 'ressources' slaat vaak op privécapaciteiten. Een hulprib is een tierceron [tjèhr-suh-roh(n)]. Een hulpsinterklaas is een als Sinterklaas verklede persoon. Een donkeyman is een hulpstoker. De hulst is een altijdgroene heester. De hulzenmaker [patroonhuls] verdwaalde in het hulzebos [hulstbos, hulstbomen]. Eng, die humane tuberkelbacteriën. Humani generis decus: een sieraad van de mensheid (grafschrift van Newton). Beschrijf de human beatbox [menselijke stem als percussie-instrument]. Het human face divine is het goddelijk mensengelaat. Oxaliet is humboldtien [geelkleurig mineraal]. Hummels zijn dreumesen. Huppelepup, dinges, duiden we aan met Van der Hummes [als je de naam niet wilt noemen]. Humuleen is [met symbool] α-karyofylleen [stof, chemie]. In Angelsaksische landen worden Duitsers voor hunnen [mv.] uitgescholden. De Hunnen zijn een nomadisch ruitervolk uit Mongolië.

5. Een erfelijke vorm van chorea [ch] (sint-vitusdans, dansziekte) is huntington [ziekte van H.]. In een hurry [haast] hebben we dat hurry-up gedaan. Wat eten we vandaag? Antwoord: hussen met zinkhoorns, hussen met prikken, hussen met je neus ertussen, hussen met sukenerie en wat water erover [vgl. curieuze neuzen, curieuzeneus en curieuzeneuzemosterdpot]! Een bahut [baa-huu] is een scheepskoffer. Die zitten wel hutjemutje [dicht op elkaar], zeg. We gingen met hutje en mutje [met pak en zak, gepakt en gezakt] op stap. Wat heeft de familie Hutteman met slijpen [slijpersvak], huttemannen [seks hebben] en coïre [volkstaal: slijpen = vrijen] te maken? Ook die hüttenkäse lijkt op wrongel. Het huurcerter is het stadsmeierrecht [Groningen]. De huurtoeslag wordt altijd door de Nederlandse Belastingdienst uitgekeerd. Waarom heten huurmoordenaars bravo's (bravi) [bravo = dapper]? De Grieks-Romeinse huwelijksgod is Hymen; naar hem is dan ook het hymen (maagdenvlies) genoemd. In je huwelijk kun je maar beter Asmodee [huwelijksduivel] niet tegenkomen.

6. De HWN'ers [hardwerkende (bnw., ww. hard werken) Nederlanders] betekenen meer voor de economie dan de BN'ers. De hybris [ie overmoed] leidt meestal ten val. De (echte) Hydra (van Lerna) werd door Hercules gedood. De hydraulische pers is de pers van Bramah, de bramahpers [waterpers]. Een oxoreactie wordt ook wel hydroformylering genoemd. Hydrofoob [met watervrees], en toch een zwemdiploma? Heerlijk, hydrojetmassage [waterstraaltjes]! Natriumhydroxide [NaOH] heeft een hydroxide-ion. Hoe maak je hydroperoxy? Hydroxyazijnzuur is glycolzuur. Hyenagedrag is
hyena-achtig. Hyfen zijn schimmeldraden. Deze les gaat over hygro- [vochtminnende plant] en xerofyten [groeit in zeer droge omgeving]. Een hymnicus is een hymnedichter [lofzang]. Hyosciamine [sie-jaa] is de (het) alkaloïde uit planten van de nachtschadefamilie. 'Een goed glas wijn' noemen we een hypallage. Zij leed aan hyperboulie [dadendrang], hij aan aboulie [besluiteloosheid]: als dat maar goed gaat … Het sint-janskruid wordt ook wel hypericum genoemd.

7. Bij zware inspanning vertoont hij hyperhidrosis [overmatige zweetafscheiding]. Hypersoon [frequentie, snelheid van geluid] is boven mach [eenheid geluidssnelheid] 3. Een haarbal [in maag] heet ook wel trichobezoar. Ik ga me in Hypnos' armen vlijen, jij in Morpheus' [slapen]? Namen als Ab en Eefje zijn hypocoristicons [vleinaam]. Met hypogeusie [ui/eu] heb je minder smaak(zin). Voor het gerecht kan hypomnesie [abnormaal zwak herinneringsvermogen] soms wel handig zijn. De hypothecaris [verstrekker, hypotheekhouder] en de hypotheeknemer moeten er samen uitkomen. Atoomgroepen kunnen batho- [= met roodverschuiving – langere golflengte] of hypsochroom [blauwverschuiving – kortere] zijn. Hysterectomie is uterusextirpatie [baarmoeder]. Het meervoud van 'hysteron proteron' [verkeerde logische volgorde] is 'hysteron proterons' of 'hystera protera'. Met hyven bedoelen we communiceren via het digitale vriendennetwerk Hyves [niet meer in VD]. In sommige landen is tweede kerstdag Boxing Day (niet in wdb.). Dit zijn allemaal bewonderaars: bergmaniaan [Bergman], kafkaiaan [Kafka], nietzscheaan [Nietzsche], thatcheriaan [Thatcher], shelleyaan [Shelley – schrijfster-dichteres], tolstojaan [Tolstoj] en wagneriaan [Wagner].

8. Met i-ads worden interactieve reclamespots (advertenties) [op digitaal tv-kanaal] bedoeld. Zekere Japanse schermkunst [schermen] heet iaido. Moet ik naar de fysiater [natuurarts] of de psychiater [zenuwarts]? De ibadieten [aanhangers zelfstandige islamitische stroming] vind je in Oman, op Zanzibar en in Noord-Afrika. Voor i-bankieren heb je een IBAN-nummer nodig (International Bank Account Number). Naast de colitis ulcerosa [darmslijmvliezen, zweervorming] en de ziekte van Crohn (kortweg: crohn) kennen we als darmziekte de IBD (inflammatory bowel disease). Een iberis is een scheefbloem. De Ibex-35 is de beursindex van Madrid (Iberian Exchange-35). De Wereldbank is de International Bank for Reconstruction and Development (IBRD). Als locoburgemeester heb ik weleens voor een ibs [inbewaringstelling – gedwongen opname bij gevaar voor omgeving] moeten tekenen. Die icarusvleugels [onbetrouwbaar hulpmiddel in een netelige toestand] helpen je echt niet. Een IC is een intercity of een integrated circuit. Een ICBM is een intercontinental ballistic missile. In de naam van Christus wordt afgekort tot I.C.N. (ook: in Christi nomine).

9. Hij ging als een iconoclast [beeldenstormer] tegen de ver-e-mailing van onze maatschappij tekeer. Het icosatetraëenzuur is arachidonzuur. Achter de naam is ictus een verkorting van iuris consultus [rechtsgeleerde]. Hem beklemde het (de) idee-fixe dat hij naar Mekka moest. De mensenrechten zijn nu toch wel idées reçues [+] [algemeen aanvaard idee] Op-en-top is identiek aan op end' op. Is de
PvdA-ideologie (in Nederland, anders ook: (BE) PVDA) inmiddels gedateerd? Je kunt beslist aan meerdere idiosyncrasieën [persoonlijke overgevoeligheid, afkeer] lijden. Is een idioticon [woordenboek van idioom of dialect] een woordenboek voor idioten? Nee, dus. Een idiot savant heeft het savantsyndroom [autisme + extreme begaafdheid]. De idisten beoefenen het Ido [wereldtaal, geen succes]. Spasticiteit is een voorbeeld van IE, infantiele encefalopathie. Een IED (improvised explosive device) is een bermbom. Het is bijna weer Ied-al-Fitr, Suikerfeest. Een iepenloftspul is gewoon een Fries openluchtspel. Hij is zo mager als de dood van Ieperen.

10. Zeker paard en een setter worden ook wel ier genoemd. Ik heb nog wel een zeker ietsisme en zeker geen niksisme (nietsisme). Hoor je vaak wat van de Ifalpa [International Federation of Air Line Pilots' Associations (internationale federatie van verenigingen van burgerluchtvaartpiloten)]? If not unmoved, yet undismayed: zo niet onbewogen, dan toch onvervaard. Wanneer gebruikt men de iftar [eerste maaltijd na zonsondergang waarmee tijdens de ramadan de vasten [! enk.] wordt gebroken]? If you can't beat them, join them [sterkere tegenstander: beter aansluiten dan verslaan]. Ik geloof niet in ufo's [unidentified flying object, niet-geïdentificeerd vliegend voorwerp], wel in ifo's [intelligent flying object – (onbemand) vliegend voertuig voor het doen van metingen e.d. – vgl. drone]. De igk is in Nederland de inspecteur-generaal der krijgsmacht. Hij heeft het ignaris omnibus (zonder dat iemand er iets van wist) gefikst. Een ignis fatuus
[faa-tuu-wuhs] is een dwaallicht. De ignis sacer [tsj] is de kriebelziekte. Met kriebelkrabbelen [onleesbaar, slecht of heel klein schrijven] scoor je niet op een dictee. Een ignudo [uu] is een mannelijke naaktfiguur.