2157 Dictee maandag 29-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (162)

Dictee – dictees [2157]

Oefendictee 695 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (162)

1. Hij is drager van het Grootkruis van de Nederlandse Leeuw. De titel van het boek Grootkapitaal werd in grootkapitaal gedrukt. Die grootmogol [diamant] wordt ook orlow genoemd. Tussen de vrijmetselaars, de maçons of franc-maçons, zitten ook Provinciale Grootmeesters. Welke instelling bestond uit de Edel Grootmogende Heren Staten [Staten van Holland en West-Friesland]? Groovejazz is acid jazz en per definitie groovy [groove = zich steeds herhalen]. Een groschen was vroeger tien penning. Die man heeft grotiaanse [Hugo de Groot] ideeën, bijvoorbeeld over een boekenkist. Ken je de grotschilderingen van Lascaux? In dat bolwerk van grotteologie verkopen ze grottenbier en (-)kaas [m.n. schimmelkaas]. Wat wordt met 'ground zero' [punt met allesvernietigende bom, fig.: nulpunt] bedoeld? De groupies [oe – trekt mee met groep van popmusicus] zouden zich groeperen. Growlen is screamen [gebrom, diep keelgeluid]. Deze grrls [zelfbewuste jonge vrouw] zijn heel grozig [groots – groos] op hun diploma. Wat doen ze in Grub Street [broodschrijverij, sensatiepers]? Wat is schoolgruiten [in de klas met subsidie van de overheid groenten en fruit eten] nou toch?

2. Gebruik van 'Klein-Mokum' geeft soms in Rotjeknor een minderwaardigheidscomplex. Waar laten dieven hun grumus merdae (stronthoop) achter? Is een rosse grutto nou ook een griet? Ik denk van niet. Het cubitaletunnelsyndroom is een gsm-elleboog. Een gsr-kit dient voor een gunshot residue [kruitresten]. In het gehandicaptenvoetbal
[g-voetbal] spelen de onze G'tjes [G-team]. GTQ verwijst naar de quetzal [munt Guatemala]. Een gutta (gt.) is een druppel, guttae (gtt.) zijn druppels. De guaguanco is een Cubaanse dans. Met guarani's betaal je in Paraguay [PYG]. De vrucht van de guave heet ook djamboe bidji. Guetteren is beloeren of bespieden. Een guimpe of gimpje is een tulen halsbedekking met baleintjes. De Guinee-Bissause en de Guineeër huwden. Guiro's zijn kleine slaginstrumenten. Gulab jamun zijn zekere deegballen. Wat weet je allemaal over het Gulden Vlies [ridders van ... gouden schapenvlies] en de Gulden Legende [een verzameling heiligenlevens en legenden van J. de Voragine uit de 13e eeuw]?

3. Een gullitpruik is een pruik van dreadlocks. De Gurkha's zijn Britse militairen van Nepalese herkomst. Wat zijn gustnado's [zekere windhoos]? Gute Leute und schlechte Musikanten: brave mensen, maar slechte muzikanten. Wie wil niet de ring van Gyges [je onzichtbaar maken, krijgen wat je maar wenst] bezitten? De gymnaestrada wordt om de vier jaar gehouden. De gynaefobie is een beklemmende vrees voor vrouwen. Gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak. Gyromantie is waarzeggerij uit magische cirkels. Het ABO is het Amsterdam Baroque Orchestra. Let op: je moet je abo [abonnement] nog verlengen. Kun jij onthouden, dat je 'sabayon' ook als 'zabaglione' of 'zabaione' mag noteren (uiteraard qua product, niet qua uitspraak). Hij wil nog wel 's [uhs] uit de band springen. De afkorting SA staat onder andere voor Sturmabteilung. Dat is lekkere saoto [soep op basis van kippenbouillon].

4. Wat is een sacra conversazione voor een afbeelding [maagd Maria, Christuskind, heiligen]? De Saceur is de Supreme Allied Commander Europe, de hoogste bevelhebber van de NAVO in Europa. Op de Sacramentsdag wordt ook aandacht besteed aan de Sacra Scriptura [Heilige Schrift]. Een korte bastaardvloek is 'sacredieu' en een lange 'sacre-nom-de-Dieu'. Het sacro egoismo is het heilig egoïsme. Hij bewaarde die safe conduct [vrijgeleide] in zijn safedeposit, zijn safeloket. Van onder (Vanonder) mijn over het hoofd gedrapeerde saharienne zag ik de saharaschorpioen de saguaro (reuzencactus) naderen. Bij de sainte nitouche [kruidje-roer-mij/e-niet] mochten we kiezen uit een saint-estèphe, een saint-julien en een saint-émilion [wijnen]. Na een welgemeend 'salam aleikum' (repliek: wa-aleikum
as-salam) diende ze eerst de salade niçoise [maaltijdsalade] op en pas daarna de sajoer lodeh [Indonesisch gerecht]: we stonden perplex. Een saloeki is een windhond. Hoe kun je salomonisch [spitsvondig] een gordiaanse knoop [onontwarbare zaak] doorhakken?

5. Even een salvootje aan Latijn – salus populi: het welzijn van het volk, salus publica: het algemeen welzijn, het heil van de staat, salva approbatione: behoudens goedkeuring, salva conscientia: zonder zijn geweten geweld aan te doen, salva dignitate: zonder aan zijn waardigheid tekort te doen, salva omni reverentia (s.o.r.): met alle respect, salva ratificatione (s.r. of salv. rat.): behoudens bekrachtiging, salva remissione (s.r. of salv. rem.): onder voorbehoud van terugzending, salva venia (s.v.): behoudens goedkeuring, met verlof, salvis curialibus (salv. cur.): zonder tekort te doen aan de vormen, met voorbehoud van titels enz. en salvis exceptionibus: behoudens uitzonderingen of beperkende voorwaarden.

6. Even doorbijten nog: salvis omissis (s.o.): behoudens weglatingen, salvis titulis (s.s.t.t.): met weglating van de persoonlijke titels, salvis ulterioribus: behoudens het verdere, salvo cujus vis: zonder iemands recht te verkorten, salvo errore et omissione (s.e. et o.): behoudens vergissingen en weglatingen, salvo jure (s.j.): zonder schade voor het of zijn recht, salvo meliore: behoudens (beter) inzicht, onder verbetering, salvo pudore: zonder de eerbaarheid te kwetsen en salvo respectu: met alle respect. De Engelseziektebehandeling is vrij lastig. Ze zijn toevalligerwijze samengekooid [bij elkaar slapen]. De sancerre is een droge, witte loirewijn bereid uit de sauvignon blanc. Met s'amuser à la moutarde wordt zijn tijd met futiliteiten verdoen bedoeld. De Samojeden [volksstam noordelijk Siberië] laten zich graag op de slee door samojeden [hond] voorttrekken. Met sandows [sèhn-doo] [oefentoestel] versterk je de spieren.

7. Dat is nu sang-de-boeuf [dieprood] oud-Chinees porselein. Een S-anker zit in een muur. Sans phrase is zonder praatjes. Sans souci is zorgeloos en sans tache is vlekkeloos. Een Santomese komt van Sao Tomé en Principe. Sapere aude: heb de moed om verstandig te zijn. Een sapotilleboom heb je nodig voor kauwgom. Hij afficheerde zich als sapientum octavus [achtste wijze, een tweede Salomo]. Een voorbeeld van een Japans gerecht is sashimi [rauwe vis, etc.]. Een Sasak is een islamitische bewoner van Lombok. Wie zwaait daar de scepter [s/sk]? Er is een expositie van schaal- en schelpdieren. Elke donquichot is genoemd naar Don Quichot, vechter tegen windmolens, el caballero de la triste figura, de ridder van de droevige figuur. Een mottekasteel is middeleeuws: een toren op een aarden wal. Een sarangi is een soort van Voor-Indische viool. Satis superque is genoeg en meer dan genoeg. Hij hield niet op met sardonisch [boosaardig] lachen.

8. Met de Schapeneilanden wordt de Deense eilandengroep Faeröer bedoeld. Een schebek is een zeker zeilvaartuig. Die echtelieden gaan scheên. De schepen van Cultuur zegt dat. De Schepper schiep schepselen. Geldt de Scheurwet [graslanden] nog steeds? Schijfnaaien is een Hollandse heistelling installeren. Ach, die 'sch' met medeklinker: schlager (Duitse smartlap), schlamm (kolenslik), schlemiel (slungel, slappeling), schluss (afgelopen, uit, basta), schminken (grimeren, make-up aanbrengen), het schmallenbergvirus (leidt tot misgeboorten bij runderen en schapen), schnabbelen (bijklussen, GB ook: snabbelen), schnaps (jenever, VD ook: snaps), schnauzer (middelgrote, ruwharige hond), schneidig (Duits-militair, scherp, afgebeten), schnitzel (wat is snitsel? Antwoord: afgesneden pijpen kinabast), schnorkel (op onderzeeboot, VD ook en GB alleen: snorkel) en schnorrer (bedelaar).

9. Hier de conceptwoorden van 2013: 3D-printer (apparaat waarmee je voorwerpen kunt printen), afluisterschandaal (reeks van afluister- en spionageactiviteiten van vooral de Verenigde Staten, die tot veel ophef leidden), koningslied (veelbesproken lied voor de inhuldiging van koning Willem-Alexander), participatiesamenleving (samenleving waarin burgers meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven en omgeving; in troonrede!), phablet (kruising tussen smartphone en tablet), selfie (zelfportret gemaakt met een smartphone), shariawijk (wijk waar veel orthodoxe moslims wonen) en socialbesitas (dwangmatig gebruik van sociale media en smartphones). Verder: pietitie (facebookpetitie – ook: F –voor het behoud van Zwarte Piet) en sletvrees (angst van vrouwen om voor slet te worden aangezien).

10. De man sprak nep-West-Vlaams. Er was een optocht van SUV's (sport [GB: + s] utility vehicles, geschikt voor off the road). De financiële man was een echte budgettsaar(!). Een zeker kinderspeelgoed heeft merknaam LEGO; vergelijk legodoos en legoën. Bij het lemma 'instappen' in VD las ik: daar ben je mooi in getuind. Stamt die oosterse filosofie uit het Nabije of uit het Verre Oosten (dan wel het
Midden-Oosten)? Een scheutist is kloosterling, lid van de congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria (Congregatio Immaculati Cordis Mariae). Zijn schicksalsstunde lijkt niet meer veraf. Wat is een schillerhemd zonder schillerkraag [liggende, van voren open] en hoeveel schilling (Oostenrijk) kost dat dan wel niet?