Dictee – dictees [2124]
Oefendictee 717 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (140)
1.
Wie erentfest is, is zeer achtbaar. Een exploot krijg je van de
deurwaarder, een exploit [ohjt]
bedreigt een computer [stukje
malware]. Evviva Máxima!
Had in het communisme de faex populi
[het gepeupel]
het voor het zeggen? Een face-to-facegesprek vindt face to face
plaats. Een façon-de-venisekaraf is van façon de Venise gemaakt.
Een
vis-à-visconfrontatie vindt vis-à-vis plaats. Exsiccaten zijn
gedroogde planten. Aan een exsecratie [ontwijding]
moet wel een consecratie [wijding]
vooraf zijn gegaan. Wie zijn de fine fleur [de
meest uitgelezenen van een groep]
van deze coterie [kliek
die anderen uitsluit]?
Fiebelefors [overhaast],
op stel en sprong, kwam de aap uit de mouw. 'Sola fide' (door
geloof alleen) is het sjibbolet
[karakteristiek
kenmerk] van de lutheranen. Zij
woont in de Voor-Kempen. Ook een flos ipse [bloeiend
jong meisje] wordt slachtoffer
van de flos caducus [vergankelijke
bloei]. Het fijnstofbesluit gaat
over fijn stof (BE,
NL: fijnstof).
De fikh is de islamitische toepassing
van de wet, dat wil zeggen de jurisprudentie van de sharia.
2. Die fikh geldt trouwens ook voor de sikhs [in Indiase deelstaat Punjab]. De begrippen 'milchig' en 'fleisjig' bijten elkaar [voedsel, joden]. Die kleuren gaan flou [zacht, vloeiend] in elkaar over. Wat doen focolarini [leden van een kleine gemeenschap van leken en priesters voor het 'Werk van Maria'] in de rooms-katholieke kerk? De focaccia [tsj] is een zekere Italiaanse broodsoort. Geef haar nog maar een flûteje sjampie [champagne]. In VD is nu ook 'Frisia non cantat' [in Friesland wordt niet gezongen] gesneuveld. Het was een farce [schertsvertoning] dat die rechter force majeure in deze zaak van toepassing verklaarde. Côte d'Or is een chocolademerk dat is ontstaan in België in 1883. De naam verwijst naar de Goudkust, het tegenwoordige Ghana, in Afrika, waar cacaobonen vandaan kwamen. De olifant in het logo staat voor de kracht van het merk. De gamay (wijnstok, rode wijn) komt uit een andere (nl. Bourgondische) Côte d'Or. De rhônewijn wordt ook wel côtes du Rhône genoemd. Oma wordt al een beetje gaga [kinds, halfwijs]. Een gaine [gèh:-nuh – goal] is een elastisch buikkorset.
3.
Gabbro is een grofkorrelig gesteente dat bestaat uit basisch
plagioklaas en augiet. Door de gelijkmaker zijn we gelijkgekomen. Wie
gevangen wordt, is gevangengemaakt. Met een gizmo krijg je bepaalde
geluidseffecten op een gitaar. Geweld plegen leidt tot geweldpleging.
Troebleren is troebelen of trubbels veroorzaken. Troubleshooters
mogen die dan via troubleshooting oplossen. Laat hem maar even
betijen. Ze doet het altijd met gracieuze gratie. We kennen de
(gewestelijk)
schone-bij-dage (purperwinde),
de schone-bij-nachte (nachtschone,
beide niet meer in VD), de schone
van Boskoop (zekere
soort van goudrenet, goudreinette – die wel in GB)
en de schone uit het Westland (zekere
perziksoort). Waar vinden we de
Sint-Michiels-en-Sint-Goedelekathedraal (niet
in wdb.)? Wie goeddoet, goed
ontmoet. Terug van de doe-het-zelfzaak geldt wel: doe het (verder
helemaal) zelf!
4. Bij een nek-aan-nekrace lopen ze nek aan nek. Op dat ski-internaat eten ze vaak kiwi-ijs. Op Hawaï wonen Hawaïanen. Op 2 november bid ik voor u aller zielen. Wil je uit de supermarkt een goudaatje(!) meebrengen? Dorés zijn aardappelen. Wat moet ik doen voor dorer la pilule [de vergulden]? 'Ausfahrt' en 'uitvaart' zijn false friends, valse vrienden, faux amis. 'Après nous le déluge' (na ons de zondvloed) is een uitspraak van Madame de Pompadour. Zij droeg soms een pompadoeren rok. De operazangeres Dame Nellie Melba, ook bekend als Madame Melba (afgeleid van Melbourne) heeft ons de woorden 'pêche melba' en 'melbatoast' bezorgd. Het bovarysme komt van Madame Bovary, een romantitel van Gustave Flaubert. De geleidelijke éducation sentimentale is gelegen in de lieflijke avonturen onzer knapenjaren (G. Gossaert).
5. Ik ben pompaf [doodmoe]. Je zal maar zo babbelachtig zijn als een Paphlagoniër (helaas – voor dictees – niet meer in VD – zo dom en babbelachtig als een . ). Hij heeft een placide [rustig, kalm] karakter. Hij petanquete nogal frequent. De stapgrootte moet verkleind worden. Het vliegtuig maakte een vrille, dat is geen looping. Het spreekwoord zegt: potkrauwers [gierigaard] komen niet in de hemel. De Plejaden, dat is het Zevengesternte in de Stier. Het is altijd hei of fij [hollen of stilstaan] met hem. Mooie dicteewoorden: 'holadijee', 'gummi-jas' en 'bijectie'. Hij zal wel weer Joppie zijn [het kind van de rekening, de dupe]. Het kind is niet dood maar levend geboren (het was geen doodgeboren kindje). We eten vanavond geen groene of witte, maar rode kool (GB ook: groenekool, wittekool en rodekool). Op de tv'loze avond waren we dus ook viploos [vihp]. De marketingmanager en de managing director gingen samen lunchen. Hij is tot het vedettedom toegetreden. Dat heeft iets complex.
6. Die skilerares, zelf een goed skiester, heeft al menige skister afgeleverd. De havoër raakte slaags met de vwo'er. Een acatène is een kettingloos rijwiel. Kun je katjangs [peulvruchten] in kadjang [gedroogde palmbladeren] verpakken? Best wel. Wil je nog meer kadushi's [grote zuilcactus]? Kajapoet(ih)olie is een middel tegen alle kwalen. Die kaketoes zorgen voor een hele kakofonie. De kathetenkwadratensom is gelijk aan het kwadraat van de hypotenusa, volgens Pythagoras. Wat weet u van klassiek Arabisch? Het ging van knots-, sjing- en pats-boem. Het Aino wordt gesproken in Japan, op de Koerilen en op Sachalin. De congadrums [hoge cilindrische trom] verjaagden (verjoegen) de kongeraal [zeepaling]. Een colaplant is een kolaboom! Het ging ook nog van rats-boem. Een kwaaddoener zal kwaad doen, een kwaaddenker kwaad denken en een kwaadspreker kwaadspreken. Waarom lieer ik krill [walvisaas] aan Kristallnacht [9 november 1938 waarin de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom hield tegen de Joden]?
7. Een andere naam voor koningendag is Driekoningen. Ik moest me krom lachen om zijn krompraten. Die plaat is lelijk kromgetrokken. Je moet de lont niet in het kruitvat steken. Komt dit uit jullie eigen kruidhof? Kyaniseren [hout voor bederf bewaren met kwik-II-chloride] doe je niet met cyaankali. Lanugo [uu] is nesthaar. Het LAKS is het Landelijk Aktiekomitee Scholieren. Hoe noteer je lingalamuziek in het Lingala [taal]? Het malocchio [k] is het boze oog. Met dat brij- of stroophappen is het altijd lachen geblazen [munt uit stroop halen met de mond]. Waar is Lombard Street [de Engelse effectenbeurs] zo bekend van? Kijk, een echt lombrosotype [een 'geboren' misdadiger]! Een lombokker is een soort van aardnootje en een lombok een Spaanse peper. 'Niet slecht' is een litotes [iets 'verkleinen' om het juist te benadrukken]. Helpt de ezelsbrug 'DDT' om lyddiet (uit Lydd, Kent – ja, als je ten onrechte denkt dat dit een plofstof is) te onderscheiden van lydiet, kiezellei? Macroseisme [ij] geeft een flinke aardbeving aan [microseisme is alleen waar te nemen met de seismograaf]. Helpt die macaremedie (maca: plant, Quechua) je wel?
8.
Hier heb je een prachtig makartboeket.
Zij volgt thans een manicureopleiding
[n/s].
Een mezzosopraan zingt mezzo soprano. Mamzeirem [enk.
mamzer(s)]
zijn kinderen uit een niet-geoorloofde relatie [Jiddisch/j].
Een méridienne is een sofa voor de middagslaap in empirestijl. Een
ménagère is een huishoudster, een etui of een
olie-en-azijnstel.
Heb ik nog ge-e-maild dat zo'n schnitzel gemeeld moet worden? De
minstbedeelden zijn minder bedeeld dan de minderbedeelden. Een
dicotyle plant is tweezaadlobbig. Een monierbalk [uitspraak!
– mohn-jee]
is van gewapend beton. Voor minnenijd
krijg je geen minnenloon. Lastige
dicteewoorden: myiasis [parasitisme
vliegenlarven], myorrhexis
[spierscheuring],
mycorrhiza [symbiose
plant en zwam], myiologie
[leer van muggen
en vliegen] en myosotis
[vergeet-mij/e-niet].
Wat betekenen ze eigenlijk? Jazeker, ook in Turkmenistan
zit 'menist'. Hoe spreek je 'nepengelen'
uit, hoe 'nepantiek'? Nee, oud
zilver heb ik niet, nieuwzilver wel.
9. Een nivometer is een sneeuwmeter. Hij is een nikser [voert niets uit – nixer: generatie nix]. Val me toch niet lastig met die niksnakserij [iets onbeduidends]. Als je onderdak krijgt, ben je onder dak. Is een eufonium [tenortuba] nou wel of niet een ophicleïde [voorloper tuba]? Nee, dus. De oud-katholieken hebben recent de rooms-katholieke kerk verlaten, de oudkatholieken al veel eerder. Een walkingdinner is een lopend buffet, een coming man een aanstormend talent. Bij ons in de aanbieding de boeken Duizend-en-een-nacht en Honderdeneen manieren om snel rijk te worden. We moeten de straat rechts inslaan. Een droogkomiek wordt ook wel een pince-sans-rire genoemd. Met rufiyaas [oe] betaal je gemakkelijk op de Malediven. Wat is het verschil tussen rug-aan-rug en rug tegen rug? De streepjes! De rudbeckia is genoemd naar de leermeester van Linnaeus (Rudbeck). Ruches aan dameskleren zijn roesjes.
10.
Voor sans atout
kunnen we SA schrijven, net als voor
Saudi-Arabië
(ook met oe)
en de Sturmabteilung.
Met S.A. wordt 'son
altesse' of 'société
anonyme' aangeduid. De islamisten willen
geen scheiding van kerk en staat. Salarymen zijn employés en
salarywomen (ook)
employees. Ze ontmoetten elkaar toen op het Saint-Tropezse
strand. Een samoreus is een keulenaar [lang
vaartuig op de Rijn]. De
sandelhoutpaarden komen van Soemba, het Sandelhouteiland. De operatie
verliep sans tache [zonder
een vlekje, vlekkeloos]. Een man
met satyriasis [onverzadigbare
geslachtsdrift bij mannen] past
mogelijk heel goed bij een nymfomane [manziek]
vrouw. Met een
SARS-besmetting (severe
acute
respiratory
syndrome)
krijg je het coronavirus [niet
dat van 2020! – ook: verkoudheid].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten