2131 Dictee vrijdag 12-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (145) √ x

Dictee – dictees [2131]

Oefendictee 712 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (145)

1. Ken je trouwens de jeu-de-boulesvarianten la boule lyonnaise en la boule de fort [jeu de boules spelen, jeu-de-boulen]? Komt in die questionnaire ook het petanque aan de orde? Een voorbeeld van een catchfrase [typerende uitspraak] is: "Zoals mijn goede vader zei …" (Heer Bommel). Hetzelfde als catch is catch-as-catch-can [stijl van worstelen waarbij alle handgrepen toegelaten zijn]. En wat is catch 22 [dilemma of situatie waar je niet uitraakt – lemma GB – wegens tegenstrijdige regels of voorwaarden]? De acustica is de akoestiek [geluidsleer] en de acanthus [de zachte is de berenklauw] is de akant. Het kamelot [oh] is een kostbaar weefsel (Wat is trouwens een camelot du roi [oo monarchistisch propagandist in Frankrijk]?). Kalomel is
kwik-I-chloride. Een apokoinou [oe] is een zinsconstructie waarin een woord of een woordgroep tegelijkertijd deel uitmaakt van twee syntactische verbanden. Zij had gloeiend inkarnate [hoogrood, vleeskleur] wangen. Een berjozka is een zekere Russische staatswinkel. Bisschoppen dragen een kalotje [mutsje op de kruin]. Een kakemono is een zeker Japans schilderij. Gesofistic/keerd is sophisticated [mondain, verfijnd, geavanceerd - sofisticeren = suiker toevoegen aan bier of wijn om het gistingsproces te versnellen]. Waar vond die burleskenopvoering plaats? Waarin verschillen autarchie [onafhankelijk zelfbestuur] en autarkie [zelfvoorziening]?

2. De kanji is een Japanse schriftsoort. De grote hervormer (reformator) Calvijn at graag een kalvijn [soort van kantige appel met aardbeiachtige smaak]. Een kadi is een rechter of een kantinedienst. Een helicopterview is een helikopterblik (De oVD kent de helicoptère niet meer …). Een frisket of verschet [zeker raam] wordt in de boekdrukkerij gebruikt. Resultaat van demaskeren is een demasqué. Wat, een acoliet [misdienaar] die een akoniet [monnikskap, giftige plant] draagt? In een dictee schrijven we liever 'kajapoetiholie' dan 'kajapoetolie' (beide uit het Maleis). Het kabuki [oe] is traditioneel Japans toneel. Wanneer vindt die humoreskenvertoning [kort humoristisch vertelsel] plaats? In crisistijd heb je big bazooka's [drastische financiële of economische maatregelen] nodig. Je kunt daar terecht voor akoe- [hulp aan slechthorenden] en logopedie [behandeling van stoornissen in spraak of stemgebruik] . Een kasserol (casserole) is een kastrol [braadpan]. Aan karottentrekkers [lijntrekker] heb je niets. Biljarters stonden in queueën [ook: queues] (ze hadden gequeued) om te gaan keuen [biljarten]. Heb jij een koeskoes [dier] weleens couscous [gerecht] zien eten?

3. Een komfoort (konfoor, konterfoor(t) = stijf stuk leer) zou smelten op een (gas)komfoor. Een kantiek is een Bijbels loflied. Dom: hij legde het kompres [natte doek of omslag] op de compressor [gassen samenpersen, spanning verhogen]. Een sardonyxsteen is een variëteit van kornalijn (carneool – variëteit van chalcedon, calcedoon, chalcedoon). Een voorbeeld van een kotelet is de côtelette suisse. Een kariboe is een [Noord-Amerikaans, afko!] N.-Am. rendier. Een koedoe is een soort van antiloop. Kurkuma [geelwortel] als specerij wordt koenjit genoemd. De electroclash is een stijl in de housemuziek. Hij houset [hij houset/de]. De compagnie verbleef op het kampanje(dek) [bovenste achterdek, achter de kajuit]. Welke perikoop [Bijbelgedeelte, fragment Heilige Schrift] wordt er zondag gelezen? Is de periscoop [op onderzeeboot] al gerepareerd? Mooi, dat moreskenmotief [moresk(e) = arabesk van Moorse vorm]. Hij was starnakel zat [ook: aaneen]. Zodiakale voorspellingen gaan de zonneweg, de dierenriem, aan. Een hond is meestal [in cijfers] 4-voeter [ook: viervoeter]. Deze extraordinarius, [professor, afko] prof. X, is binnenkort emeritus hoogleraar [vgl. p.eo.].

4. Trouwens: Reve is bekend en daarom schrijven we 'reviaans gedachtegoed' en 'reviania'; die Leentfaar is echter onbekend en daarom schrijven we Leentfariaanse dictees. Viskeus [stroperig] heeft te maken met viscositeit, maar niets met viscose(zijde) . 'Vehikel' [voertuig] komt van het Latijnse vehiculum. Kyaniseren is hout voor bederf bewaren door het met een oplossing van sublimaat
(kwik-II-chloride) te doortrekken. Hoe spreek je 'cyste' uit [k]? Raar dat 'montignaccen' niet in Van Dale staat [2025 wel! - ook in GB]. Die term verwijst vanzelfsprekend naar Michel Montignac (de eetgoeroe). Bij tackelen [GB ook: tacklen 2025] voer je een tackle uit. De nettiquette moet je op internet respecteren, dus bv. geen NOS-bashing! Hoe schrijf je 'promiscue gedrag' en 'het promiscue gedrag' [altijd e]? Wat confiscabel is, wordt geconfisqueerd [in beslag genomen]. Een aperçu is net zoiets als een resumé. Een maçon is een vrijmetselaar.

5. Wat is er zo bijzonder aan 'pyrethrum' (plantengeslacht) en 'thracologie' (studie, wetenschap van de Thracische oudheid)? Die 'th'! Zij kickt op rhythm-and-blues [r&b, arrenbie]. Van Heraclitus hebben we het gezegde 'panta rhei' (alles stroomt, is in verandering). Weet je haar resusfactor [wel bezitten is resusfactorpositief, anders: -negatief]? Hij lijdt aan een maag-darmcatarre. De confuse [verward] vrouw kreeg meerdere infusen (GB ook: infuzen). Was deze religieuze voorheen coiffeuse, masseuse of coupeuse? Zijn schrijfstijl is nog diffuser [vaag, onscherp] dan de hare. Wat is het bijzondere aan de woorden 'biels', 'spons' en 'tendens' [mv. met s en/of z]? Hij wilde maar niet tevoorschijn komen. Je kunt het wel loochenen, maar de werkelijkheid logenstraft je. Vroeger waren kinderen al blij met een riks [rijksdaalder]. De Mammoetwet is de Wet op het voortgezet onderwijs [1963, effectief 1968].

6. Wij rekruteerden [in dienst roepen] rekruten [ongeoefend militair]. Ik hoop dat jullie dit jaar in nog groteren getale aan mijn dictee zullen meedoen. Een fiscaal jurist is verantwoordelijk voor de fiscaaljuridische aspecten. Hij is aanhanger van extreemlinks: hij hangt het extreem linkse gedachtegoed aan [hij is links-extremist]. Hoeveel heb je nog van me tegoed? Vaarwelzeggen is heftiger dan gedag zeggen. Die literair historicus schrijft maandelijks een literairhistorische (GB – beide – ook: tt - doe in dictee 1 t!) rubriek. Hij heeft zo'n rood ponem [porem, gezicht]: hij zal wel weer in de lorum [van delirium – dronken] zijn. Betaal dat te zijner tijd (afko: t.z.t.) maar aan me terug. Ze hebben zich tegoed gedaan aan de muisjes. Omdat je voorbereiding op z'n janboerenfluitjes was, ben je maar kantje boord geslaagd, laat dat
klip-en-klaar zijn. Ter wille van, omwille van mijn buurvrouw zie ik ervan af. Dat is vanuit sociaalpsychologisch standpunt [volgens de sociale psychologie]. Tezelfdertijd is terzelfder tijd.

7. De tenuitvoerlegging [ten uitvoer leggen/brengen] van het vonnis had veel voeten in aarde. Het ter dood veroordelen levert een terdoodveroordeling op (voor de terdoodveroordeelde). De ten onder gegane [ten onder gaan] beleefde een roemloze tenondergang. Ter aarde bestellen impliceert een teraardebestelling. Ik roep je nu al ten derden male. Zij is ten enenmale ongeschikt voor deze functie. Hij deed dat vanuit een voorbedachte raad [juridisch: met voorbedachten rade]. Die fles is zo goed als [altijd: los] leeg. Dat was Piet ten voeten uit. Is 'van jetje' [slaag] hetzelfde als 'van dattum' [seks]? Nee, dus. Het is een in- en ingoede vent. Houd die gentlemen-dieven maar in de gaten. Houdt u ze dus maar in de smiezen. De
liberaal-conservatieveling (conservatieveling-liberaal) zag met verwondering hoe die evangelisch-lutheraan het Vlaams-nationalisme aanhing. Heeft die radicale partij extreem linkse (beter: extreemlinkse) achtergronden? Hoeveel Neder-Rijnse dorpen liggen daar?

8. Zoek op de kaart: Baden-Württemberg [Württemberger in VD], Papoea-Nieuw-Guinea [VD], Nagorno-Karabach [niet in VD] en Rijnland-Palts [Rijnland in VD]. Je zal maar in
Ottignies-Louvain-la-Neuve [niet] of all places wonen. In België ligt De Panne [niet], in Nederland liggen Tull en 't Waal [niet], Capelle aan den IJssel [VD] en Alphen aan den Rijn [wel: Alphen]. Die vluchteling is geboren in Bosnië en Herzegovina (VD, ook wel: Bosnië-Herzegovina). In Suriname is er een Oost-Westverbinding. De Oost-Ghats [niet in VD] is een onderbroken bergketen die parallel loopt aan de oostkust van India en de Golf van Bengalen [VD]. Waar kunnen jullie de
Zuid-Maghreb [Maghreb in VD] situeren? Met de Eilanden [VD] worden de Zuid-Hollandse eilanden aangeduid. Alleen daar wonen dus maar Eilanders. Met het Groene Eiland [VD] wordt Ierland bedoeld. De
Zuid-Orcaden [niet in VD] behoren tot de Orkneyeilanden [niet]. Kun je 'Noord-Rijnland-Westfalen' ook nog anders schrijven? Ja:
Noordrijn-Westfalen en Nordrhein-Westfalen (alle drie niet in wdb.).

9. Hij ging geheel knock-out (ko) en dus onderuit. Het werkwoord is trouwens 'onderuitgaan'. Wat weet u van Kos' [bnw. Koïsch] geschiedenis? De meeste kopten zijn lid van de koptisch-orthodoxe kerk en spreken nog Koptisch [taal]. In die taal wordt als alfabet door de kopten het koptisch gebruikt. Hij woont in Zuid-Nieuwpoort [VD]. Deze groenten komen uit het Noord-Westland. Een viervoetige westfaler komt uit Westfalen. Dit zijn afwijkende buitenlanders: Costa Ricanen [GB], Puerto (Porto) Ricanen [GB], New Englanders [niet], New Yorkers [VD], Sierra Leoners [GB] en Sri Lankanen [GB]. Wat heeft een [in cijfers] 65-plusser [65+'er, vijfenzestigplusser] nu aan een [in cijfers] van-7-tot-7-economie. Het toppunt van … [spelling] is een mama's-kindje in een McDonald's-restaurant. Wie volgen in deze [met cijfer] havo 4-klas het [met cijfer] formule 1-gebeuren [F1-gebeuren]? De toptienlijst (top 10-lijst) bepaalt de top tien (top 10).

10. Is dit nu uv A-, B- of C-licht? Een tootschoen [lange puntige neus – snavelschoen, tuitschoen] is een poulaine. Het wiegelied kalmeerde mama's kindje(!). Bij het werken in een id-baan [instroom-doorstroom] moet je, net als iedereen, een ID-bewijs [identificatie] bij je hebben. Wat had je vroeger voor (so)finummer [sociaal-fiscaal nummer]? Hoe lang heb je die bobofunctie [bondsbonze] al? Alle havoërs en vwo'ers deden mee [let op: GB: heao'ers]. De nahossers waren slachtoffer van de HOS [NL: Herstructurering Onderwijssalarissen (regeling uit 1985)]. Waar in deze Vinex-wijk [NL: Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra] is die Cobra-tentoonstelling [Copenhagen, Brussels, Amsterdam (benaming van een in 1948 opgerichte groep Deense, Belgische en Nederlandse experimentele schilders en dichters)]? Hoeveel processen-verbaal staan er nog open? Een 65+'er [in alleen cijfers, anders ook 65-plusser of vijfenzestigplusser] met een 65 pluskaart behoort tot het [cijfers en symbolen] 65+-dom [etc.]. Wat ik heb, is een on-gsm (Wat is dat nou weer? Geen idee – niet in wdb.). Een wederzijds bevel 'staak het vuren' kan leiden tot een staakt-het-vuren. Half-en-half is gehakt dat had ik half en half wel gedacht. Je dient stante pede [onmiddellijk] te vertrekken. De inséparables zijn bepaalde Braziliaanse parkieten of papegaaien [en dus onafscheidelijk, inseparabel].