2130 Dictee donderdag 11-03-2021 (1) dictee Dictee van de dag (144)

Dictee – dictees [2130]

Oefendictee 713 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (144)

1. Ze wilde coûte que coûte een tête-à-tête hebben. Dit is
woon-werkverkeer. We kregen een nota van een nepcash-and-carry. Heb jij nog twee-en-een-halvecentstukken? Waaraan herken je een
schout-bij-nachtsschip? Kunnen jullie die catch 22-situatie [onoplosbaar dilemma] naspelen? Zo kun je dat schrijven: 'derdeklashavist', '3e klashavist' en '3de klashavist'. Ken je de Jan Peter Balkenendenorm (de balkenendenorm, de JP-norm)? Er werd vlot een ave mariaatje [keer bidden, niet: naam, dan A M zonder 'atje'] gebeden. Ze wilden dat ik opschreef: 'een Agatha Christieachtig toneelstuk' (agathachristieachtig) en 'Lance Armstrongachtige ritoverwinning' (lancearmstrongachtige). Och, al dat hocus-pocusgedoe [hocus pocus = tussenwerpsel – ook: znw.]: aan mijn lijf geen polonaise. De een was nog ad remmer dan de ander. Ze zongen een a capellaatje. Alle doctores honoris causa [vgl. (ere)doctor, mv. (ere)doctors, (ere)doctoren of (ere)doctores – ee – v. = vr. = vrl. (ere)doctores – èh] worden uitgenodigd. Je kunt die berg nou wel op willen … Twee emmertjes water halen, … Een dysfemisme [vergrovende uitdrukking – antoniem: eufemisme – verzachtend] is: ik heb schijt aan jou [i.p.v.: ik heb lak aan je].

2. Met 3 beaufort (afko: 3 Bft) geef je de windsterkte op de beaufortschaal, de schaal van Beaufort, weer. Is een chihuahua zo'n kortepotenhondje? Poeh, was me dat zweten. Poehpoeh, daar komt niets van in. Preëminent is boven anderen voortreffelijk, maar
pre-existent is voor iets anders bestaand. Een preëmptief bod (uitneembod) moet het bieden van de tegenstander bemoeilijken. Andere van dit soort vormen hebben alleen een pre als ze met koppelteken (trait-d'union, verbindingsstreepje) geschreven worden. Zij is een selfmade woman [door eigen kracht]. Haar onewomanshow liep als een tierelier. 'Scifi' [sciencefiction] spreek je uit als 'saai-faai'. De Amerikaanse vlag wordt aangeduid met stars-and-stripes. Een chowchow is een soort keeshond. Een goodygoody [niet in wdb.] is een heilig boontje [en een goodie een hebbedingetje]. Hij ging er ijlig (ook: ijlings) op af, hij vloog eropaf [GB].

3. Bij het playbacken droeg hij een pullover. De hard-boiled [keihard, ongevoelig] christian scientist [Taaladvies] was gladgeschoren
(clean-shaven) en droeg een double-breasted [met twee rijen knopen] colbertje. Hij zit op de seniormanageropleiding [senior manager]. Dit bedrijf doet veel aan soft sponsoring. Is het allright dat ik haar voor die all-invakantie allrisk verzeker? Heeft hij weer gelobbyd? Coërcitief is bedwingend, een diësis is (ook) een verhogingsteken, een kruis,
re-importeren is opnieuw importeren, reïmponeren is een term uit de boekdrukkerij en reüsseren [slagen] leidt tot een réussite [succes]. Voor mijn proefwerk kreeg ik een twee-en-een-half, dat heb ik toen maar drie en een halve (drieënhalve) meter weggegooid. De fundering van een brugpijler kan een omheiing hebben. De eeneiige tweeling vond het heiig [onhelder, bij droog, warm weer] weer tijdens het thee-uur. Met gratie kwam ze gracieus aangezwierd.

4. Die extranei moesten achter(aan) aanschuiven. Deze kisten werden erachteraan geschoven. De vloer had een (terra)sienakleur
(terra-de-Sienakleur) en de maestro at op het diesfeest paella [Spaans rijstgerecht], te gek voor woorden natuurlijk. Een arietta of ariëtte is een kleine aria. Wat leggiero gespeeld wordt, is licht, luchtig, zonder nadruk. Kaisoi wordt in Suriname als bladgroente gegeten. Een kutai is een hoogkijker (een vissoort). Een maiko is een jonge geisha. Daim [dèhñ] is hertsleer. Een pailow is een monumentale Chinese (stenen) toegangspoort. Een pait(je) is een jenevertje. Met 'maitta' geef je de partij bij budo op. Het kaizen is een Japans managementsysteem gericht op voortdurende verbetering van de productie. Een daiquiri is een cocktail van rum, citroensap, vruchtensuiker en geklopt ijs. Een ailanthus is een hemelboom. En de ailanthusvlinder dan?

5. Daar gaat veel gevlij [vaste uitdr. – net als: bij iemand in 't gevlij komen, anders ook: gevlei] in een zakje. B en W richtten de haven herin [VD] (beter: herinrichtten de haven). De Jangtsekiang is 6300 km lang en wordt ook wel de Blauwe Rivier genoemd [niet in wdb.]. De verkorte vorm van 'holifeest' is 'Holi' (Hindi: Holi Phagua – ook – NL: Phagwa of phagwafeest). MDMA is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, verkort xtc). Stond dat in De Morgen of in de Volkskrant? Een cholescoop [niet in wdb.] kan kolieken opsporen. Dat kan leiden tot cholecystitis [galblaasontsteking] en cholecystectomie [galblaas verwijderen]. Dat zijn zaken voor de mdl-arts
(maag-darm-leverarts). Zij had trouwens een latrelatie met een kno-arts [nko-arts, orl-arts]. In welk gebouw werk jij? Wel, in het ministerie van Economische Zaken [als instelling een M]. De Asen zijn de voornaamste goden in de oud-Noorse [indien taal: Oudnoorse] mythologie. De esculaap is symbool van de geneeskunde en verwijst naar de god Aesculaap.

6. Christus-Koning is het rooms-katholieke feest op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, de zondag voor het begin van de advent. Hij kent god noch gebod. De god van de moslims heet Allah. In mijn bijbeltje kan ik lezen uit het openbaringsboek [Openbaring, de Openbaring van Johannes, Openb., Apocalyps(e)] of het evangelie volgens Marcus. Een weesgegroetje [keer bidden – ook: ave mariaatje] is afgeleid van het Weesgegroet, het Ave Maria [beide: naam van het gebed]. In zijn verzameling zitten een Christusdaalder en een Wilhelminatientje. Dit is een Bijbels noch Talmoedisch onderwerp. Deus absconditus: de verborgen God, Deus avertat: God beware (godbewaarme), deus ex machina: een god die aan het eind van een treurspel de zaken oplost, Deus meliora det: God betere het (godbetert), Deus omen avertat: God verhoede dat, absit omen: even afkloppen, bone deus: goeie god, di boni: goeie goden en treuga Dei: godsvrede.

7. Dat mag Joost (of Joosje, godheid van de Chinezen) weten. Een roep van de kruisvaarders was: "Dieu le veut" (God wil het). Het deïsme is een op de rede berustend geloof in een transcendente [afwezige] god. Q.D.B.V.: quod Deus bene vertat, hetgeen God ten goede moge keren. Het goddeeltje: het higgsboson, god(zij)dank: God(e) zij dank! Je weet: met de Heilige Thomas wordt Sint-Thomas bedoeld. Hoe ziet een sint-philippuskruis eruit [liggend Latijns kruis, het 'gewone': †]? Deze uiteenzetting gaat over de sint-jakobsappel en de (sint-)jakobsschelp, die coquille Saint-Jacques. Vrijdag is het weer
sint-salarius [salarisdag, de Heilige Salarius]. Een sint-jakobskruis wordt ook wel spata- of dolkkruis genoemd. Lijkt het sint-jakobskruid op de dito -lelie? Was de ladder Jakobs ook een hele jakobsladder? Ja. Een jacobus is een visdiefje. Sub reservatione Jacobaea is onder het voorbehoud van Jakobus (D.V. = Deo volente, ook V.D. = volente Deo – ‘si Dominus voluerit’ = als de Heer het wil – ‘si vixerimus’ = als wij dan leven). Wat was een darbyst ook alweer [lid van de vergadering der gelovigen]?

8. Een jacobin ministre is een jakobijn [heftig voorstander democratie] die minister geworden is. Een chouan is een aanhanger van de Bourbons in de Vendée tijdens de (eerste) Franse Republiek. Je moet het maar weten: een hermeticus is een aanhanger van Hermes Trismegistus [zekere mythische figuur]. Het machiavellisme [staat mag een middel als moord gebruiken t.b.v. machtsuitbreiding van regeerders] dankt zijn naam aan Machiavelli. Een ovist hing de preformatietheorie [alle leven komt uit het ei] aan. Een pandit [ah] is een geleerde hindoe. Een trotskist [aanhanger Trotski, de aangenomen naam van Lev Davidovitsj Bronstein (1879–1940) – binnen communisme, tegen stalinisme] kwam je tegen in Rusland. Een rapaljaan behoorde tot de Rapaljepartij, die meest uit rapaille bestond, waaronder hadjememaars. Wat philonisch is, heeft betrekking op Philo van Alexandrië (ook: platonisch). Met Nederlandkunde wordt neerlandistiek bedoeld. Wat is het markante verschil [bij opschrijven] tussen het Jeruzalemsyndroom en het stockholmsyndroom? Juist: de hoofdletter! Dat klinkt me als Hottentots [echte, maar ook: onverstaanbare taal] in de oren. Zij heeft het ongetwijfeld Siberisch koud, dat laat me siberisch.

9. Zei je nu 'dierendag' of 'Werelddierendag'? Rond 1871 sprak men van de gründerzeit [gründerjahre, sterke economische expansie na 1871 Duitsland]. Bekende perioden zijn het eemien, het saalien en het zechsteen. De KLu is de Koninklijke Luchtmacht en de KL is de Koninklijke Landmacht. Die laatste bestond in 2014 maar liefst 200 jaar. Onze koning Willem-Alexander nam het defilé af. Het Groene Boekje heeft zo zijn eigen snabbelcircuit (schnabbelcircuit – VD ook). Singkès zijn in Indië pas aangekomen uit China geëmigreerde Chinezen. Zit er een trend in laatste top 10's (top tiens)? In Guine(e)se havensteden lopen vaak Guine(e)se biggetjes rond [Guinee en Guinea]. Bij die hoeveelheid elektrische lading kijken ze niet op een coulombtje [oh:ñ] meer of minder. Het moet wel in dit framepje passen. Ze droegen butterfly's, vlinderdasjes. Hij had nog gauw even een déjà vuutje. Als je 'cafeetje' afbreekt, wordt dat 'café' + [plus] 'tje'.

10. P&O is de afkorting van personeel en organisatie. Vaak wordt daar dan ook de afdeling Personeel en Organisatie mee bedoeld. Een TIA is een transient ischaemic attack [voorbode beroerte], ALS is amyotrofische laterale sclerose [dodelijke spierziekte] en BSE bovine spongiform encephalopathy (in goed Nederlands: boviene spongiforme encefalopathie – gekkekoeienziekte). De Reformatie heeft een belangrijke rol gespeeld in het tot stand komen (de totstandkoming) van een eenheidsspelling [via de tale Kanaäns in de Bijbelvertaling – Statenbijbel]. Na de spelling-Siegenbeek kwam het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) van De Vries en Te Winkel, die in 1866 samen ook de eerste 'Woordenlijst (voor de spelling der) Nederlandsche Taal' uitbrachten.