0591 Dictee dinsdag 07 apr 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (34) √

Dictee - dictees [0591]

Ditjes en datjes (34)

A. Ik kom nog even terug op Hoogeveen (met dank aan Jeroen). Waarschijnlijk moest het toch 'Cecilia' zijn. De auteur refereert naar alle waarschijnlijkheid – gezien de tekst – aan een oud kinderliedje met als beginregel: "Ik zag Cecilia komen langs eenen waterkant." En dan gaat het dus niet om de Heilige Caecilia (Sinte-Caecilia). Waarvan akte. Maar: beide niet in GB of VD.

B. Op verzoek: 'twee en een half' is een woordgroep, daarom: we zijn twee en een half (tweeënhalf) jaar getrouwd; dat is al twee en een halve maand geleden. In een samenstellende afleiding: het
twee-en-een-halfjarig bestaan, een twee-en-een-halvecentstuk. De enige uitzondering is m.i. bij een rapportcijfer: ik had een
zes-en-een-half op mijn rapport. Denk ook aan 'driekwart minuut' (bnw.) * en 'drie kwart van de bevolking' (rangtelwoord, ook: drie vierde).
Seyss-Inquart heette spottend Zes-en-een-kwart.

* Ook wel: driekwartminuut.

C. Mijn laatste titel was 'dicteekoning' (www.dictees.nl). Dus nog één stap te gaan: dicteetsaar, daarna stop ik misschien wel … Alleen, mind you: die titel alleen toekennen óm mij te doen stoppen, dat lukt dus niet …

D. GB: op een hoofdletter geen klemtoonteken: 'Eén keer wil ik het wel toestaan.' Volgens de TH mag het wel, gezien de huidige techniek van de tekstverwerking: 'Één keer wil ik het wel toestaan.' Bij dictees zou ik het vooralsnog maar niet doen. De TH is daarbij geen norm.

E. Net zoiets is er aan de hand met de nadruktekens op de 'ij'. Kwam er vroeger – wegens technische beperkingen – alleen zo'n nadrukteken op de i, nu mag het ook op de j, dus híj́ (nadruk) heeft het gezegd, en niet die ander. Geschreven gaat dat sowieso – en is dat volgens Taaladvies correct, met de tekstverwerker is het wat lastiger en voor niet in de grafische wetenschappen ingewijden, bijna ondoenlijk. Hel lukt (in Word!) als volgt: 1) typ een j, 2) kies tabblad 'Invoegen', 3) kies (rechts) 'Symbool', 4) kies 'meer symbolen', 5) zorg dat in 'Tekencode' 0301 staat en in 'van' Unicode (hex), 6) klik op 'Invoegen' en je hebt daadwerkelijk een j́.

F. B en W met twee hoofdletters, maar 'burgemeester en wethouders' met kleine letters. In de oVD kwam 'Burgemeester en Wethouders' nog op één plaats voor (lemma voornoemd), maar volgens VD is het daar nu ook met kleine letters. Maar (nog) niet in de gepubliceerde versie van de oVD dus! 2020: OK!

G. Wat komt er voor het achtervoegsel -rijk? Even zoeken op '*rijk': bloemrijk, bloemenrijk, beeldrijk, beeldenrijk etc. Het wordt dus nooit 'bloemerijk', 'ideeërijk' etc.

H. Bij achtervoegsel -loos is dat anders: daar luidt de regel dat het ideeëloos (idee), belangeloos (belang) is – de meervouds-n komt daar dus niet – tenzij het grondwoord die n al had: wezenloos (wezen).