3554 Dictee donderdag 30-11-2023 (1) – dictee BeNeDictee Bussum 2023-12 √

Dictee – dictees [3554]

BeNeDictee 2023-12

De 80 genummerde woorden en woordgroepen moesten worden ingevuld.

Toelichting in blauw.

Canon (auteur: Herman Killens)

1. XA4, Xavier voor de vrienden, kijkt opgewekt naar de veelkleurige
¹ cosmos in de cockpit [plant dus!]. Hij gooit zijn laatste restje
² taybessenthee [rode vruchten] over de plant en rekt zich vol behagen uit. Het ³ lijdt geen twijfel: dit wordt eens te meer een routineklus. Ach, waar je ook komt, het is alles ⁴ toetmem [helemaal hetzelfde].

2. Met de handen losjes op het stuur manoeuvreert hij zijn ⁵ uap [unidentified aerial phenomenon] (voor de oudjes onder ons: dat is een ⁶ ufo) [unidentified flying object] ⁷ oerend hard langs talloze galaxieën en ⁸ supernovae [enkelvoud nova], voorbij de Belgische dwergster TRAPPIST-1, de ⁹ geplutode Pluto en de ¹⁰ planetoïdengordel. Noodgedwongen moet hij nog even ¹¹ halt houden aan een
¹² Martiaanse [van: Mars - martiaal = marziale = krijgshaftig] laadpaal, maar dan duikt hij onvervaard langs ¹³ Janneke Maan [kindertaal] naar het aardoppervlak, daarbij ¹⁴ ternauwernood een Chinese spionageballon ontwijkend.

3. Onze held stalt zijn ruimtetuig, een ¹⁵ bubbelgumroze [NL] soepterrine van ¹⁶ goliathformaat [heel groot], naast een vijver vol
¹⁷ canada- en nijlganzen. Hij plaatst zijn parkeerschijf en haalt vervolgens een verfrommeld papiertje uit zijn achterzak. Instructies van de big boss. Maar dan slaat hij krijtwit uit. Totaal ¹⁸ stupéfait [stomverbaasd] leest hij wat erop staat: ‘6 scharreleieren, een
¹⁹ broodje BLT [bacon, lettuce, tomato = spek, sla, tomaat], mayonaise, een ²⁰ saucisse de Boulogne [worst], twee pakjes
²¹ capellini [uitspraak èh, niet: ee - pasta] en een pot
²² vossenbessenconfituur’ [rode bosbessen].

4. Oeps, wat een ²³ coup de théâtre. Dat is potdorie het boodschappenlijstje van zijn ²⁴ chouke [verkleinwoord van chouchou]. De ²⁵ to do’s van de ²⁶ chief executive liggen dus nog thuis op de keukenkast. Een slordige honderdduizend lichtjaren van hier!

5. Wat nu? Gelukkig herinnert hij zich nog wel flarden van de
²⁷ gaapverwekkende ²⁸ [VD] powerpointpresentatie [toelichting GB: ook P...P… algemeen, c.q. specifiek van het programma PowerPoint] door enkele ²⁹ duurbetaalde consultants net voor zijn vertrek een paar weken geleden. Kort samengevat komt het ³⁰ erop neer dat zijn planeet Goebezig door de ³¹ zwaar geavanceerde technologische knowhow een kwantumsprong heeft gemaakt in de prestigieuze jaarlijkse ruimteranking. In de top drie moeten ze nu nog enkel de exoplaneten J-00-ST en @Ward voor zich dulden. Tot daar het goede nieuws.

6. Een ³² SWOT-analyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats – sterkte-zwakteanalyse] wees namelijk uit dat een laag gerangschikt, nietig planeetje vol ³³ plebejische [onbeschaafd] creaturen vreemd genoeg iets bezit wat op zijn planeet ³⁴ the great Unknown [de/het grote onbekende] is: kunst. Zelfs rotstekeningen of pakweg de ³⁵ trechterbekercultuur zijn aan de Goebezigers helemaal voorbijgegaan. Daarom wordt XA4 ³⁶ eropuit gestuurd om 7 kunstobjecten uit evenveel categorieën mee te smokkelen van de aarde als studiemateriaal.

7. Kom op, niet treuzelen, denkt Xavier bij zichzelf. Dat zal hier eens rap in de ³⁷ sacoche [handtas, in de sacoche zijn = gelukt] zijn. Ook zonder dat stomme lijstje van de ³⁸ capo di capi [hoogste baas]. Als hij zich haast kan hij straks tijdens de terugtocht op de planeet Uranus nog even zalig neerstrijken op het terras van Au bout de l’univers voor een ³⁹ quisse [kwies, kippenboutje] van ⁴⁰ lombards [ook: lombaards, van Lombardisch – Lombardijs, Lombardije] hoen en penne [mv., buisjespasta] ⁴¹ all'arrabbiata [met arrabbiatasaus], twee van hun
⁴² huisspécialités. Welja, het moet niet altijd spacecake zijn.

8. Hij gooit ⁴³ de kont tegen de krib [weerspannige houding] en begint met veel ⁴⁴ assiduïteit [volharding – aciditeit = zuurheidsgraad] aan een ultrasnelle analyse op ⁴⁵ YouTube. Misschien niet honderd procent volgens de regels van de kunst, zoals hij bij zijn zoektocht naar componist Wagner tot zijn verrassing moet vaststellen. Hij wordt in het ⁴⁶ Oostblok namelijk onverhoeds met ⁴⁷ kalasjnikovs en
⁴⁸ bazooka’s aangevallen door … de Wagnergroep. Hij heeft er even de tentakels mee vol maar uiteindelijk schiet hij Jevgeni Prigozjin uit de lucht en verbant hij diens trawanten naar het ⁴⁹ Belarussische grondgebied. Ach, een klein kunstje voor een Goebeziger …

9. Hij besluit muziek even te parkeren en de focus in eerste instantie te richten op architectuur. De ⁵⁰ Taj Mahal past net niet in zijn ruimtecabine, maar op het ⁵¹ Apennijns Schiereiland vindt hij een toren die bij nader inzien toch niet volledig waterpas lijkt te staan. Maar ja, had je wat anders verwacht van deze simpele aardlingen? Hij duwt op een knop in zijn binnenzak en transmoleculeert de toren naar zijn ruimteschip.

10. In Firenze ondergaat een standbeeld van een adonis in adamskostuum hetzelfde lot. Niet meteen een topwerk, vindt hij, maar alla niet moeilijk doen. ⁵² N'importe quoi, deze jongen is gehaast.

11. Vervolgens hoort hij opzwepende klanken uit het Romeinse
⁵³ Coliseum [ook: Colosseum]. Helaba, zou dát nu muziek zijn? Nieuwsgierig neemt hij een kijkje in het amfitheater waar net een grootschalig concert plaatsvindt. Een duw op de knop en wat later
⁵⁴ rock-'n-rolt [znw. rock-’n-roll, ww. – ver-NL’d – rock-’n-rollen] hij geestdriftig mee op de klanken van Paint it black, Start me up en Ruby Tuesday. De bandleden van The Rolling Stones hebben niet eens gemerkt dat ze ⁵⁵ halje travalje [halsoverkop] hierheen werden getransmoleculeerd.

12. Dan is de volgende rubriek - theater - toch wel een heel stuk saaier. Neen, hij weet het zeker, ⁵⁶ tonelisten [toneelspeler] wil hij absoluut niet in zijn ruimtecapsule. Dan kan hij beter zelf wat klassieke
⁵⁷ Shakespearecitaten uit het hoofd leren. Oefening baart kunst. Hij declameert ze hardop in de nauwe steegjes van de Arteveldestad waar hij nu is aangekomen.

13. To be or not to be. ⁵⁸ Something is rotten in the State of Denmark. A horse! A horse! My kingdom for a horse! ⁵⁹ Iene miene mutte …

14. Die ⁶⁰ inside joke [alleen begrijpelijk voor ingewijden] zullen ze op zijn planeet niet ⁶¹ doorhebben, dat weet ie zeker.

15. In de rubriek mode gaat hij bij wegwerkzaamheden in de buurt voor nog meer laaghangend fruit, in de vorm van een poster van een
⁶² it-girl [die heeft ‘het’] in een ⁶³ ieniemieniemini-jurkje. Welja, die
⁶⁴ Bob de Bouwer [figuur uit tekenfilm] met zijn
⁶⁵ bouwvakkersdecolleté zal de foto wel niet missen in zijn kleedhokje dat toch al ⁶⁶ volhangt met, nu ja, kunstportretten.

16. En dan valt een van zijn scherpe ⁶⁷ jakob-evertsenogen [groot, uitpuilend] op een valse wand langs een zijmuur van de
Sint-Baafskathedraal. Daarin vindt hij een groot eikenhouten paneel, gewikkeld in een grijs doek. Hé, is dat niet dat retabel van de gebroeders ⁶⁸ Van Eyck, van de school van de (what’s in a name, denkt hij) ⁶⁹ Vlaamse primitieven, waar de halve natie al bijna een eeuw naar op zoek is? Hoera, ikke gevonden …

17. Hij wandelt ⁷⁰ à son aise [op zijn gemak] terug naar zijn ruimtetuig met het paneel en de afbeelding onder zijn tentakels. Daar stelt hij vast dat de muziek abrupt is gestopt. Hij zet de kunstwerken tegen het trapje en gaat binnen snel op onderzoek uit. En zo ziet hij hoe Mick Jagger, Keith Richards en Ron Wood verwoed naar adem happen. ‘Wel, heb je ooit’, moppert Xavier. ‘Door te veel ⁷¹ drank en tranq [tranquillizer als drug] zitten we nu zonder klank!’

18. Vanaf dan loopt alles grondig mis. Net als hij de beademingstoestellen uit het ruim wil halen struikelt hij over een rondslingerende ⁷² wahwahgitaar en botst daardoor tegen de
⁷³ scheve toren van Pisa. Die wankelt en slaat vervolgens te pletter op de ⁷⁴ David van Michelangelo. De vloer is nu bezaaid met eeuwenoude stukjes kunst en cultuur.

19. En de ellende is nog niet voorbij. Door de enorme luchtverplaatsing waait de poster spoorloos weg. En dan stelt hij vast dat een
⁷⁵ pickpocket [zakkenroller] met weinig goedertieren er met het schilderij vandoor is. ‘Help, houd de dief, de Rechtvaardige Rechters zijn gestolen!’ XA4 is helemaal van ‘t ⁷⁶ Lam Gods [verbijsterd] geslagen. Zo erg dat hij zich niks meer herinnert van de toneelteksten. Op die ‘tien pond grutten’ na natuurlijk …

20. Maar als gepatenteerde plan- en ⁷⁷ karottentrekker [lijntrekker] heeft hij meteen een, naar zijn eigen bescheiden mening, geniale inval. Eerst transmoleculeert hij de Stones en de stenen terug naar hun oorspronkelijke plek en maakt dan een spectaculaire duikvlucht boven de Gooise Meren. Waarna hij meteen de terugtocht naar zijn verre heimat kan starten. Zijn missie is namelijk op-en-top geslaagd. Een
⁷⁸ eclatant [schitterend, opzienbarend] succes zonder weerga. Wat een royale buit! Hij zwaait triomfantelijk met enkele ⁷⁹ volgetypte A4’tjes.

21. ‘Jammer voor die zes andere kunstwerken, maar met deze absolute topliteratuur zal ik gegarandeerd ⁸⁰ douze points scoren op het thuisfront!’, jubelt hij.

22. Epiloog. In Bussum zoekt Bert zich intussen suf naar zijn dicteetekst voor die dag …