3535 Dictee woensdag 15-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1123) √ x

Dictee – dictees [3535]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2022 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1123)

1. De caesarsalade is niet naar de titel van de Romeinse keizer [maar naar een beroemde kok], caesar, genoemd, het cesarisme wel. De naamgever was Caesar [kok]. L.B.S. = lectori benevolo salutem, den goedgunstigen lezer heil. Gladgeschoren, dat is gewoon
clean-shaven. Gezocht op *afro*: [GB] afromen, etc., afrohaar, afrolook, afrocoupe, permafrost (bevroren grond onder oppervlaktelaag aarde), afrokapper, afro(kapsel), hermafrodiet [tweeslachtig wezen, interseks, androgyn], afrodiasicum [de geslachtsdrift prikkelend middel], euroafronding, op afroepbasis en afroepcontract. VD: afrobeat (in relatie tot de Afrikaanse oorsprong), Afro-Surinamer, Afro-Belg, etc., afrodite (beeldschone vr., vgl. Aphrodite).

2. Ook: afrofobie, afrormosia (houtsoort) en Afropessimisme. Aan een bisjpaal [boomstam dodenritueel indianen] moet je geen bishts [veelal versierde traditionele Arabische overjas] ophangen. Een bomzj
(alleen GB, mv. + i – eigenlijk letterwoord!) heeft in Rusland geen vaste verblijfplaats. Cappuccino [koffie met melk en cacaopoeder] na de cacciucco [traditionele Italiaanse vissoep], dat gaat er wel in! Cheiloschisis plus gnathoschisis plus palatoschisis is cheilognathopalatoschisis [lip-, kaak- en gehemeltespleet]. Hoe groot is zijn chimaerenkennis [enk.: chimaera, entbastaard]? Een ruitermantel is een chlamys, mv. chlamydai [chlamydiasis is een geslachtsziekte]. Opgemerkt 22-12-2022: nieuwe update oVD: 393.963 trefwoorden (was 393.610). De donna [Italiaanse vrouwelijke eretitel] en de doña [idem Spanje] hadden een coño [schoft] van een doño [baas]. Dat is een hele mond( )vol [beide vormen in VD, GB aaneen]: het eeuwige Rome, de Eeuwige Stad, Roma aeterna, urbs aeterna en la città eterna. Ze wenste hem forsa [kracht] toe met de Italiaanse kreet ‘forza’ [hup! – tussenwerpsel].

3. Het gebeurde in allerijl, in aller haast, in vliegende haast. Wat is onbeleefder: doen als de Maas bij Bokhoven [niet groeten] of répondre en Normand (als een Normandiër dus – een ontwijkend antwoord geven)? Op de vergadering van onze vve [vereniging van eigenaren – van een appartementsgebouw] is het altijd gezellig. O ja, de specifieke naam is: VVE Hemelboom. De afkorting van doctor mag D. [dee] of dr. [dee-jèhr] zijn. En voor dienstplichtig soldaat was dpl. sld. gebruikelijk. Dit waren mijn waarschuwingen. Dixi. Ook dixiecraten [democraten in zuiden VS] kunnen deze dixi’s [mobiel toilet] gebruiken. Op een djembéfestival kun je djembeeën; je hebt dan gedjembeed [djembé = soort trommel]. Het politiekorps zou een esprit de corps [korpsgeest, solidariteit] moeten hebben (en een studentencorps kan een eigen muziekkorps hebben). De veroordeelde was doli capax [toerekeningsvatbaar]. Hij was al dood gewaand. Een stayokay is een jeugdherberg.

4. Het lijkt wel om feestdagen te gaan: het hanzeverbond = de Hanze. Het ZiN is het Zorginstituut Nederland. Met *zin o.a. muezzin (bij minaret oproeper van gelovigen tot gebed = azan of adhan), markiezin (die van het markizaat) en hoatzin (vogel Amazonegebied met prehistorisch uiterlijk, SR: stinkvogel). Hij kreeg een oplawaai van heb ik jou daar. Die zagenzetter [znw.] is een zageman [ww.]. Een havezaat [grote hofstede] is nu eenmaal geen havenzate [verhoging voor schepen in de haven]. Een wigger is een white nigger (vereenzelvigt zich ermee). Een spider op internet is een crawler [internet systematisch afzoeken], toch? Met de kop hieps sta je kophieps
[met het hoofd omhoog]. Aan de Mensa Domini [tafel des Heren] wordt het (afko) H.A. (Heilig Avondmaal) gevierd. Het Dzongkha is een taal van Bhutan. In goed Nederlands is löyly gewoon aufguss [= opgieting], toch?

5. Noorderlingen kun je niet eten, noordelingen wel [aardappel]. Wat wil je: mojito [cocktail] of fajita [Mexicaans gerecht]? Twee woorden met *yi*: [VD] myiasis (parasitisme) en myiologie (leer van muggen en vliegen) [de enige twee met yi!]. Een yobibyte wordt afgekort tot YiB [2^80 bytes = ongeveer 10^24 bytes; een yottabyte, YB, is precies 10^24 bytes!]. Het bedrijf onderging een (management)buy-in [buitenstaander koopt bedrijf en neemt de leiding]. Vergelijk: een managementbuy-out (overname van alle aandelen door het management). Nangka is jackfruit en een ginkgo is een Japanse waaierboom. Met *skh*: kioskhouder (ook GB), bruuskheid en nashkischrift: cursief Arabisch schrift. Die oetlul kan wel oed [luit] bespelen. VD heeft Pinokkio en pinokkioneus, GB in beide gevallen ook nog cch. Bij qaly’s [quality-adjusted life years] moet je ook aan daly’s denken [disability-adjusted]. Q&A staat voor questions and answers (bv. rubriek in de krant). Vergelijk: Q&A’s en Q&A-sessie.

6. We gebruiken een peer-to-peer-, afgekort een p2p-verbinding. ‘Stresssymptoom’ heeft een vaste schrijfwijze, maar ‘successstory’ mag ook wel met een s’je minder … [GB - VD heeft alleen ss]. Glas in lood, maar glas-in-loodramen. Voor bataclan kun je ook rataplan of santenkraam lezen. Een aki is in NL een overweg met een automatische knipperlichtinstallatie en de AKI de Academie voor Kunst en Industrie. Het woord ‘berd(e)’ [GB - VD alleen: berde] doet denken aan te berde brengen, ter tafel brengen. Bewustmaken onderga je, bewust worden doe je zelf. Een calotte is het bovenste deel van een schedel. Crimen nefandum is tegennatuurlijke ontucht. Discant [hoge tonen] en baskant [lage tonen] zijn delen van klavieren [manuaal, toetsenbord]. De beril is een mineraal = aluminiumsilicaat). Denk ook aan het element beryllium [Be, 4].

7. Ze droeg een baret [hoofddeksel] en barette (staafvormige broche). De chanboeddhist [zen-] zat onder de bodhiboom [vijgenboom, Gautama – stichter boeddhisme] als bodhisattva [stelt boeddhaschap uit om anderen te helpen]. Een pyroop of pyrope is een Boheemse granaat (edelsteen). De damp kwam bovenuit. De vlag stak erbovenuit. Kleding tot (aan) de hals, dat wil zeggen dat alleen het hoofd erboven uitsteekt. Een cewebrity is beroemd geworden via www, het world wide web [vgl. celebrity, celeb]. Een c/kashupete [GB] is een cashewnotentaart. Er is niet veel verschil tussen charlotte-russe [room(ijs)pudding met biscuits] en montagne russe [nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits]. Wie zijn er momenteel lid van CoTerm [Commissie Terminologie van de NTU = Nederlandse Taalunie] en SaNT [idem: Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie]? Het NFI is het Nederlands Forensisch Instituut en het NIFP is het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie. Franchepane [GB] = [boomstruik, gebak] of frangipane
[VD, GB -  betekenis! - VD heeft alleen de tweede vorm]?

8. Tja, service [bediening] à la russe [op z’n Russisch] is nu eenmaal niet dito à la française [op z’n Frans]. Hij is bijna girly, meisjesachtig. De kofimama [GB] of koffiemama [2025 alleen dát, GB/VD] is een boom. Een kupari [oe] is een teek. Een matseive (mv. s) of matseva (mv. matsevot) is een grafsteen. Een oesie is een olifantenbegeleider en een uzi is een machinepistool. Een ofisina is een bureau of kantoor, een officina is de werkplaats van een apotheker. Pectine of pectien is een geleermiddel. Zij zou zijn deur platlopen. Poelet is soepvlees, poulet is kip. Geef mij die Provençaalse provenceolie maar! Voor ‘professor’ wordt zowel de afkorting ‘prof’ als ‘prof.’ gebruikt. Ruziemaken, ruziemaker en ruzie zoeken, ruziezoeker. Stercoraal en stercorair betekenen fecalisch. Stupéfait (stomverbaasd), stupefactie.