3526 Dictee maandag 06-11-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1114) √

 Dictee – dictees [3526]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juni 2022 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1114)

Oefendictee juni 2022 (2)

1. Het caravaggisme [scherpe contrasten licht en donker] verwijst naar Caravaggio. Waar is de aloëveragel [NL – zie verder]? Die Braziliaanse muziek, dat is batucada. Na de free kick haalde de centrumspits uit met een bicyclekick. De bielsen perkomranding lag er goed bij. Cajons en bodhráns zijn Ierse resp. Spaanse handtrommels. De CABG is een coronary artery bypass grafting (bypassoperatie). Laatste bericht VD en GB: beter is aloë-veragel [niet ‘echt’ Nederlands]! B&B, bed and breakfast schrijf je los! In deshabillé [NL] is en déshabillé [Fr.], toch? IADM, insulineafhankelijke diabetes mellitus = jeugddiabetes. Het dikkedruppelpreparaat dient om te diagnosticeren [vgl. prognosticeren en pronostikeren].

2. Voor poly- en perfluoralkylstoffen mag je pfas [mv.] schrijven [GB 2023: PFAS]. Aan het WNT, het Woordenboek der Nederlandsche Taal is tot ca. 2000 gewerkt. Subtiel verschil: een millésime = een wijnjaar, millésimé = znw.: champagne gemaakt van druiven van één oogstjaar. De godswoorden, woorden van God, vindt je geliefde in Gods Woord, het Woord Gods, de Bijbel, de Heilige Schrift (H.S.). Jazeker: gris de lain is de kleur van grain de lain (de vlasbloem). Deze jan-contant is het neefje van dat Jantje Contantje, die betaalt dus alles (à) contant, handje contantje. Zij zit op de gymnasiumbèta-afdeling. Zou je een
kol-nidreetekst (gebed) terug kunnen vinden als Kol Nidreetekst (vgl. Bijbeltekst). Het Latinospaans is een latino-Spaanse taal.

3. Geef mij maar labneh, lekkere yoghurt. Achelen = hachelen, eten: je kan me de bout hachelen. Ook: (achteruit)kachelen, ontsjachel/ren: afhandig maken, rachelen = betengelen met rachels, sjachelen = sjacheren, vernachelen = beetnemen (ook: vernoggelen) en versjacheren = versjachelen. Met *aggelen: afwaggelen, baggelen (baggeren), braggelen (knoeien, talmen), daggelen = daggeren (zwaar, moeizaam stappen), gaggelen (gakken van ganzen), maggelen (slecht schrijven), naggelen = eten, de bout naggelen, (over)waggelen (van de weg, ganzen), paggelen = onzeker en waggelend gaan, ten slotte: nawaggelen en voortwaggelen. Hij is meimus, kassie-zes, dood. Het peronisme is à la Perón. PGP-telefoon: pretty good privacy.

4. Kan phubben ook met een phablet? Jawel. Ken je de cocktail pisco sour [au]? Ja: met limoen- of citroensap, en een laagje geklopt eiwit erbovenop! Poculeren = de beker rond laten gaan. In poculus is bij een drinkgelag en inter pocula is bij het drinken van een glas. Wat is het verschil tussen glas- en loepzuiver? Geen! De counselor [raadsman, etc.] keek naar de propeller. De redneck [aartsconservatief VS platteland] had een apprug of -nek. Je zal op je raceplee (GB) of reesplee (VD) [beide: scooter] maar racekak hebben … In die refuge [toevluchtsoord] konden hij, refugié, en zij, réfugiee, terecht. De kas van het Rijk is ‘s rijks kas. Het röntgenium (Rg, 111) heette vroeger unununium (Uuu). De afkorting van Heilige Roomse Rijk is H.R.R. Zabben is regionaal sabbelen. Een segerring beschermt een wiel tegen verschuiving – over de as.

5. In dat warenhuis hebben we een bijouterieënshop-in-shop. Een sinterklaas speelt voor Sinterklaas. Een trawler is een treiler [vaartuig met trawlnet]. Het telomerasevaccin verzekert mij van een eeuwige jeugd. Een rajap is in Indië een termiet. Kennen jullie rajayogabeoefenaars? Driemaal daags is t.d.d. = ter de die. Het waren er tig duizend, wel drieduizend. ‘Morgen aan de dag’ is archaïsch ‘morgen aan den dag’. Er kan iets aan de dag komen en je kunt ijver aan de dag leggen. Accoucheren is (helpen) bevallen. Gevangen vissen moet je bovenhalen en daarna binnenhalen. Ken je de pangeran(g) adipati [troonopvolger vorstenlanden] en de raden adipati [rijksbestuurder in vorstenlanden]? Je hebt a priori (vooraf), a posteriori (achteraf) en a forteriori (des te beter). Ik moet alaan datzelfde liedje aanhoren.

6. Het meervoud van allel is allelen. Een ana, een anorectica, lijdt aan anorexia [dwangmatig niet eten]. Hij leed aan de ziekte bechterew(!), de ziekte van Bechterew (reumatische aandoening). Kijk, een derwisje [bedelmonnik]! Apud novercam queri is aan het verkeerde adres zijn. Bagna cauda [geen mv.] is een zekere dipsaus, een birmaan is een burmees [poes, kat]. Bonu is witte magie, vgl. bonuman en -vrouw, een bonus is een gratificatie en in de bonus zijn, is in de aanbieding. Een man of vrouw in bonis is gegoed, welgesteld. Een buxus is een buksboom. Rebuilt, rebuilding, remanufacturing is groot onderhoud. Een pupiter is een lessenaar of muziekstandaard. Een puppy is een jonge hond. De camber kom je bij auto’s tegen [stand voorwiel], de cambré [met bovenlichaam] bij ballet. Je mag cambric ook chambray [stof: batist] noemen. Mexicaanse straatmuzikanten zijn mariachi’s en spelen mariachi (geen mv., muziek).

7. Met lait russe wordt koffie verkeerd bedoeld, montagne-russe is vanillevla met puddingbiscuits en charlotte-russe is room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits. Een choker of ascot is een zijden sjaaltje. Een sporter kan choken (blokkeren). Niet verwarren:
Congo-Kinshasa en Congo-Brazzaville! Een consilium abeundi is de raad om te vertrekken (onderwijs) en consilium ante rem is raad voor daad. Moeilijk woord: cremaillère (heugel, haal, geen i voor de è). Wat bedoel je nou: een dalísnor of Dalí’s snor? Met een drinkbeker kun je poculeren. Jee, jeetje, tjee. Is me dat wat: playbacken op de plee, is dat oké? Hooikoorts is een allergische ziekte: pollinose, pollinosis. Een geneesmiddel daarvoor (daartegen) is amfetamine, benzedrine, speed.

8. De duglérésaus [zekere vissaus] maakt de vis heerlijk. DNA [deoxyribonucleic acid, desoxyribonecleïnezuur (in de chromosomen aanwezige stof die de drager is van alle erfelijke eigenschappen)] is er in alle soorten en maten: [VD – *DNA] cDNA, complementary deoxyribonucleic acid (dubbelstrengig DNA – ook: dubbelstrengs-DNA), hoedna (! – wapenstilstand met niet-islamitische vijand), junk-, paleo- en recombinant-DNA, donor-DNA, muizen-DNA, etc., [GB]
mt-DNA, mitochondriaal DNA, afval-DNA en chemisch DNA. Niet te verwarren: Ecclesiasticus [apocrief boek] en Ecclesiastes [Prediker]. Eenmaal, andermaal, derdemaal. … Ten tweeden, derden, vierden male moet je niet verwarren met: ten enenmale. In BE zijn vierdenationalers zekere sportploegen.