Dictee –
dictees [3161]
Het Groot
Leusdens Dictee 2023 (auteurs: José Huurdeman en Yvonne Oeben)
Toelichting
en commentaar in het blauw. De titel behoorde niet bij het dictee.
Het dictee telde maar liefst 568 woorden, en dan nog exclusief een
paar alinea’s, die lopende het dictee wegens tijdgebrek geschrapt
zijn, inclusief dus wellicht pakweg 650. Dat is veel te veel. Een
normaal (meeschrijf)dictee telt zo’n 300 woorden, een invuldictee
met 50, 80 of
100 invulwoorden kan op zich veel langer zijn. Het nakijken was nu
een te grote klus, waarbij ‘slechte’ deelnemers maar gedeeltelijk
werden gecorrigeerd. Maar ook die mindere goden hebben inschrijfgeld
betaald en daarmee recht op volledige correctie (:-)).
Nog
een tip: dictee kort bespreken of alternatief: diapresentatie op
groot scherm (na de laatste zin terug naar de eerste, etc.) –
tijdens de pauze voor de liefhebbers ...
De
uitslag was: Rein 9 fouten, Jeroen 10, Yvonne Pullens 10,5 – een
onbekende kwestie waarover de jury het kennelijk niet eens kon worden
is dan maar half goed/half fout gerekend …, René 11 fouten.
Opbrengst
voor goede doel Taalschool Voila 9000 euro: klasse! En ook (extra)
nog het nodige voor leeftenten van aardbevingsslachtoffers.
De
9 fouten van Rein worden in het dictee met rood behandeld (Romeinse
cijfers).
1.
U, als consciëntieus [zorgvuldig]
participant [deelnemer] van [evt.
aan, in] het eerste (I
dat had ik zo: onterechte fout *) Groot Leusdens Dictee, wordt
verondersteld bekend te zijn met het wapenfeit dat de Frankische
nederzetting Lisiduna Anno [fout
in het dictee, moet ‘anno’ zijn, de afkorting is wel A.D.!)
Domini 777 (II gehoorprobleem: later
opgeschreven, ik meende 1777 gehoord te hebben) door Karel de
Grote werd geschonken aan de Sint Maartenskerk (III,
**) in Utrecht.
*
M.i. moet Het (zie titel) alleen met een hoofdletter wegens ‘begin
zin’, in lopende tekst ‘het’ en dus ook ‘het eerste’. Vgl.
Het/het GDNT en in lopende tekst ‘het veertiende – 14e
– GDNT etc.
**
Lastig probleem: volgens de spellingregels anno nu zeker met het
streepje dat ik had, de oude en originele naam is vaak zonder
streepje. Overigens vind ik op internet alleen Sint-Maartenskerk in
Utrecht. Kan dus moeilijk foutgerekend – vgl. goedrekenen –
worden.
2.
Het bericht werd mogelijkerwijs per ordonnans [koerier]
op een przewalskipaard [uit het eerste GDNT
ooit – genoemd naar een Russische militair] overgebracht.
3.
1200 [Twaalfhonderd] jaar nadien werd
deze gebeurtenis herdacht tijdens de feestweek (IV
F – maar op internet overal f!) Leusden 1200, al werden de
festiviteiten abrupt [plotseling] en
voortijdig beëindigd door het verscheiden [overlijden]
van de burgemeester.
4.
De huidige gemeente Leusden bestaat nochtans pas sinds 1969, het jaar
waarin de gemeenten Stoutenburg * en
Leusden fuseerden.
*
Verwarrend: 4 Stoutenburg, 16 Stoutenborgh en 20 Stoutenburg.
5.
Na deze prolegomena [inleidende opmerkingen,
voorstudie] volgt nu een recapitulatie [korte
samenvatting aan het eind] van de verdere loop van de historie
van Leusden.
6.
De kerk in Oud-Leusden was eeuwenlang de enige kerk voor de hele
periferie [rand, omgeving], inclusief
Amersfoort.
7.
In 1828 werd, met gebruikmaking van bouwmateriaal van de oude, een
nieuwe kerk gebouwd, de huidige Dorpskerk [eigennaam].
8.
Na de Reformatie [specifiek die van de 16e
eeuw, NL --- > hoofdletter] bleef een deel van de
priesters, recalcitrant [weerspannig,
tegendraads] als zij waren, trouw aan de clerus [de
r.-k. geestelijkheid].
9.
Zij gingen voor in eucharistievieringen [met
brood en wijn] die plaatsvonden in boerenhoeven.
10.
Deze incrementele [geleidelijk verdergaande]
ontwikkeling is van invloed geweest op het ontstaan van de beide
rooms-katholieke kerkdorpen Achterveld en Hamersveld.
11.
Rond het jaar 1000 koos bisschop Ansfried [V
bij mijn studie alleen Ansfridus(huis) tegengekomen, maar oké:
Ansfridus = Ansfried – ik had Ansfrid] een twaalf meter hoog
rivierduin (uit) om een monnikenklooster te stichten; dit klooster
vormt de basis van Huize De Heiligenberg [eigennaam,
zo bij HKL op internet, ‘de’ lijkt denkbaar].
12.
Keizer Karel V [uitspraak: vijf of de vijfde]
was in 1536
mede-eigenaar van de reeds in 1334 genoemde (Den)
‘Treke aan de Beke’ [mijn tekortkomingen
hierin werden gepardonneerd – kennelijk bekende wandelroute in
Leusden, internet], het latere Huize Den Treek [eigennaam].
13.
Willem Hendrik de Beaufort kocht de hoeve in 1807 en dat was het
begin van het ontstaan van het huidige, bijna 2200 hectare grote,
familielandgoed.
14
Een van zijn nazaten stichtte Landgoed De Boom [eigennaam
internet] en liet in 1879 een landhuis bouwen.
15.
Het landgoed met al zijn pachtboerderijen is door Annie de Beaufort,
de laatste telg van de familie, geconverteerd [veranderen,
omzetten] naar een stichting, bekend als Stichting De Boom
[eigennaam, Stichting
hoort daar kennelijk bij, anders: stichting].
16.
Walter van Amersfoort vestigde zich in 1259 in de nog in aanbouw
zijnde ‘Stoutenborgh’ [VI
Rein: ch] [zie eerder, dit moeilijk te
vinden op internet, wel bv. Stoutenberch], wat trotse burcht
betekent.
17
De bisschop van Utrecht mocht het kasteel gebruiken om er zijn
krijgsknechten te legeren en verleende quid pro quo [voor
wat hoort wat] in datzelfde jaar stadsrechten aan Amersfoort.
18.
Tot aan zijn executie in 1619 was de bekende staatsman Johan van
Oldenbarnevelt
de eigenaar.
19.
Twee eeuwen later, in 1862, liet Johannes Luden [VII
gehoorkwestie, ik verstond Huden] een buitenissig [excentriek,
bizar] neogotisch [de neogotiek is een
bouwstijl] paleis bouwen.
20.
Zijn dochter sloopte dit etablissement [geheel
van gebouwen en terreinen, ook: (horeca)onderneming]
om in 1888 elders op het landgoed een heerlijkheid te laten bouwen
dat [indien landgoed, die, indien heerlijkheid]
heden ten dage (vandaag de dag) in de
volksmond de archaïsche [betrekking hebbend op
een zeer oud tijdperk] naam Kasteel Stoutenburg [eigennaam]
draagt.
21.
Een eveneens gerenommeerd [vermaard, beroemd]
heerschap in onze gemeente was Benjamin Cohen, een prominente
[vooraanstaande] en vermogende
tabakshandelaar en bankier die in 1777 rondom boerderij [internet
ook: hofstede] De Busaert [eigennaam,
Rein VIII/IX Bussaart – m.i. ten onrechte 2 fouten in één woord]
51 hectare grond aankocht.
22.
Alle grond werd primordiaal [oorspronkelijk]
geschikt gemaakt voor de tabaksteelt.
23.
Cohen liet een tabaksschuur bouwen van honderd meter lang, ’t Spul
[eigennaam] genoemd.
24.
Tijdens deze epoque [gedenkwaardig tijdperk]
was er een gigantisch [reusachtig, ontzaglijk]
emplooi [werk] op de plantages en in de
tabaksschuren in Hamersveld.
25.
Na de teloorgang van de tabaksteelt bleef (er)
nog twintig meter van de schuur intact [compleet,
onaangeroerd].
26.
Wegens de kramakkelige [kramakkelachtig,
kramikkig, kramakkig, gammel] staat werd de laatste
tabaksschuur van Leusden in 1978 geamoveerd [verwijderd,
gesloopt].
27.
De naoorlogse periode kenmerkt zich door wederopbouw, opkomende
prosperiteit [voorspoed, bloei],
secularisatie [verwereldlijking van geestelijke
zaken] en expansiedrift [uitbreidingsdrang].
28.
De eerste boerderij die reeds in 1958 werd gesloopt ten behoeve van
de extensie [uitbreiding bv. van een dorp]
was boerderij, herberg en rechthuis De Swartesteegh [mijn
eendaagse studie van de historie van Leusden loonde! – ook de naam
van café resp. snackbar].
29.
In 2027 bestaat Leusden 1250 jaar. Kunnen we ervan uitgaan dat onze
gemeente dan opnieuw wordt ondergedompeld in een feestweek? Wordt
u een van de initiators [initiatiefnemers]?
De essayisten [essay = verhaal over bv. een
wetenschappelijk onderwerp] van dit epistel [tekst]
hopen op een affirmatieve [bevestigend,
positief] respons [reactie, antwoord].
Overzicht
9 fouten Rein
I
‘eerste’ was gewoon goed – onterechte fout
II
1777 i.p.v. 777 – jammer van de gehoorproblemen
Wijsheid achteraf is nooit zo moeilijk, maar met Leusden 1200 (jaar) in het midden van het dictee, was 1777 aan het begin van het dictee niet zo logisch, 777 wel!
III
Sint-Maartenskerk mét koppelteken – valt over te twisten
IV
Feest i.p.v. feest – echte fout, al kon je dat niet weten
V
Ansfrid i.p.v. Ansfried – echte fout, in mijn hoofd zat
Ansfridehuis i.p.v. Ansfridushuis
VI
Stoutenborch i.p.v. Stoutenborgh – echte fout
VII
Huden i.p.v. Luden – jammer van die gehoorkwestie
VIII/IX
De Bussaart i.p.v. De Busaert – 2 fouten in één woord is niet
gebruikelijk
En
één fout extra: quid pro pro i.p.v. quid pro quo – had
waarschijnlijk ook met het gehoor te maken, maar achteraf ken ik die
Latijnse uitdrukking natuurlijk wel! Deze
fout was niet opgemerkt.
