Dictee – dictees [2573]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 390, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (467)
1. Een woulfefles [woel-flèhs] heeft twee halzen. Veel woorden Gods vindt je gelovige medemens in zijn Bijbel, het Woord Gods. Computer en beeldscherm waren wysiwyg (what ….: we geven niets weg – you see is what you get). Wow, een wouwou [zilvergibbon]! Wat is een woutermannetje [stukje hout bij timmerlieden]? Heet dat (Wouter) Bos? Wreedaardig, Rein, dat is toch je reinste contradictio in terminis [tegenstrijdigheid in de gebruikte woorden]? Het was wrevel wekkend, dat de wrap [rèhp] [dunne pannenkoek] niet smaakte. Je zal als writer in residence [gastdocent aan een universiteit] maar een writer's block [tijdelijk onvermogen om iets op papier te zetten] krijgen … Probeer het te vermijden, anders moet je je maar vermeien op ons wurlitzerorgel [zeker bioscooporgel van Duitse makelij]. WRR [in NL: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (adviesorgaan van de regering)], WTC [World Trade Center], de WW-draad [whitworthschroefdraad] en het WWF [World Wildlife Fund – in NL WNF = Wereldnatuurfonds] blijven in dit dictee verder buiten beschouwing. Het wyclifitische ideeëngoed (gedachtegoed) komt van John Wyclif [te lastig voor een paar woorden]. Wyandottes [kippen] lusten (waarschijnlijk) geen wybertjes. De WW is de Werkloosheidswet, daar betaalt een werkende WW-premie voor. Ook de Wegenwacht heeft WW als afkorting. Wushu [woe-sjoe] is de verzamelnaam voor verschillende Chinese vechtsporten.
2. Hier volgen een x-aantal woorden die met een x beginnen: x'je, x-as, xanthofyl [bladgeel], xantippe [helleveeg], X-benig, X-chromosomen, xenon (het 54e element, afkorting: Xe), xereswijn, xerofagiën [zeer strenge vastendagen], xerox (merk – kopieën), de Xetra DAX [Exchange Electronic Trading – Deutscher Aktienindex] van Frankfurt als officiële benaming van de DAX, x-factor, xiang qi [Chinees schaakspel], xtc-handel (ecstasy), XO (extra old), xylitol (zoetstof), xyloglyptiek [houtplastiek] en xystus (gang voor atleten). Hoe lang is een Chinees? Hoe groot is x? Wel, als u goed geteld hebt is de onbekende x hier gelijk aan 18. Bij de y komen we tot 20: yagiantenne [voor tv met met passieve stralers en/of reflectors], hij heeft geyahtzeed, yakult [melkdrank], yakuza [Japanse georganiseerde misdaad], Yankee-Engels [yank = Noord-Amerikaan], hij yelde een yell [kreet, geschreeuwde leus], yellow press [gele pers: sensatie], yerba (maté), jak [kleding, rund], jesjiva (ook: jesjieve: Talmoedhogeschool), yeti [sneeuwman], Yggdrasil [wereldboom], yoni [vrouwelijk geslachtsdeel als voorwerp van verering], yorkham uit York, yorkshireterriër [kleine terriërsoort], youtuben met YouTube [filmpjes delen en bekijken], yquem [een witte bordeauxwijn], ytterbium (afkorting: Yb, atoomnummer 70), yuccamot (vergelijk: yuca = maniok) en yuppificatie.
3. Een vergiftiging met santonine leidt tot xanthopsie [alles geel zien]. Bij geelzucht (icterus, hepatitis) kun je scheelzien van het geel zien. De yucca's [sierplant] zijn wel xerofyt [= xerofiel, verdragen heel droge omgeving], maar niet succulent [sappig, vochtrijk]. De yamashita is een turnsprong. Wil je dat stuk hardboard even aangeven, of wil je er nu de brui al aan geven? Hoeveel maal zo groot is de yottameter (afkorting: Ym) als de yoctometer (afkorting: ym)? Antwoord: een een met achtenveertig (48) nullen [10^48] keer zo groot! Het yttrium heeft als symbool 'Y' (39). De yuan (of renminbi, beide verkort uit 'renminbi yuan') is de munteenheid van China [CHY]. De internetaanduiding van Joegoslavië was yu. Bij judo kun je een yuko [laagste score, lager dan waza-ari] scoren. 'Yurta' en 'joert(e)' zijn beide aanduidingen van een tent [ook: ger, Kirgiezen, Mongolen]. De ene Japannees had twee zakjapanners en hield drie japanners [konijnen]. Zaadje-op is een spel, zaaiuien zijn pootuien. Een zambo is een kind van een neger en een indiaan. Een zambezihaai is [rivier: Zambezi] zeer agressief. Kijk ook eens bij 'Zambia' in dit kader! Weet wat er in zamak [zink, aluminium, magnesium en koper] zit, en je schrijft het correct.
4. Een zakkenvullende zakkenvuller heeft doorgeleerd in zijn zakken vullen, in de kunst van het zakkenvullen (het zich verrijken). Ook bij de (unieke) Watersnoodramp van 1953 was het zakken vullen geblazen. Bij een zakendinertje gaat het om zakendoen. Een zakat is een islamitische aalmoes. Een Zaïrees betaalde vroeger met zaïres [nu: CFA-frank]. Ik zag ertegen op die zageman (zagevent, zagepiet) – zijn beroep was zagenzetter – de wacht aan te zeggen. Zo zachtjesaan begon dat zachtroze kleedje toch wel te verkleuren. De zaak Irak en de zaak-Dutroux zijn vanzelfsprekend en op zijn zachtst gezegd behoorlijk verschillend. Nee, voor mij geen zabaglione (sabayon, zabaione – een culinaire crème). Je moet wel thuis zijn in Van Dale om zowel 'zaniker' als 'zanikerd' te kunnen ontdekken (uiteindelijk bij -er en -erd). Zapote kan naar citroen of sinaasappel smaken. Wat naar Zarathoestra riekt, is zoroastrisch. Een zarzuela is een stoofschotel of een operette.
5.
Ditmaal zat de kerk vol met zegenvissers,
een zegepraal voor de predikant. Een
zefier is een koele, zachte westenwind. Lekker, die
zee-eendenpaté!
De zedrak (paternosterboom)
wordt gemeden vanwege de giftige besjes. Wat is erger: zat als een
Maleier of zat als een zwitser? De zedenpreker preekte tegen de
zedeloosheid. Zijn er zeispreuken die
over een zechsteen [jongste
tijdvak van perm] gaan? Een zeboe
is een bultrund, een zazou een modern, excentriek jong mens (een
soort van yuppie,
young urban
professional).
Ik heb er zegge en schrijve vier geteld. De zeikstraal – zeg maar
gerust zeiklijster [persoon]
– was bijna verdronken in het zeggenmoeras.
Zeisen worden gebruikt in het koren en door de man met de … Soms
gaat een zeilboot door een zijl [uitwaterings-
en/of schutsluis].
6. Bij de nazit van het stuk in zesachtstemaat [VD 2022 fout: + n], kregen ze samen twee zesden van de taart. Drie kwart van een [exact] tweederdemeerderheid is precies de helft [3/4 x 2/3 = 6/12 = 1/2 of 3’en wegstrepen en 2/4 = 1/2]. De zelfverklaarde expert verkocht zelfgemaakte en zelfgeproduceerde. bommen (kwestie van zelf maken, zelf produceren) met daarbij een zelfgeschreven gebruikershandleiding. Hij had zes en een half uur gestudeerd op de repetitie en haalde er een zes-en-een-half voor. Hij had op een zevenplusje (7+'je, 7-plusje) gehoopt. Een zevend'halfje [zes en een halve stuiver] is een pietje [oud muntstuk]. Zullen we ons tegoed doen, of moeten we ons sjakes [gedeisd] houden? Albert Schweitzer was in Lambarene [beide niet in VD] de ziektebestrijder en kenner van de ziekteleer (en verstrekker van ziekenzorg). De losgebroken ziesel(marmot) werd in een Zierikzeese straat teruggevonden. De zielenpoot zag zijn zielenheil zienderogen naar het hiernamaals verplaatst worden. Het ziet ernaar uit dat de ziganoloog [zigeunerkenner] gelijk krijgt.
7. Het zigeunerteam zou gelijkspelen tegen het gemeenteraadsteam in de verbroederingsstrijd. De vrachtauto met bestuurder in zijden kimono en halfvol geladen met vruchten (zijdenhemdjes – appel: jeruzalemmer, pigeon – denk niet aan ‘zijde’ maar aan Sydenham in Devonshire!) en half gevuld met textiel (zijden hemdjes(!)) zigzagde onvoorspelbaar op de ziggoerat [piramidevormige tempel] af. Het gebouw had een zijin- en -uitgang. Dat is nog eens eerbiedig: de Heer, Hij bestuurt met Zijn hand Zijn grondpersoneel. Ieder ging zijns weegs; wij gingen naar mijn beide ouders' huis. Wat was hij listiglijk van zins? Zijn zinnebeeldige zinnelijkheid was zinnenprikkelend in het toentertijd [ook: toendertijd] opgevoerde zinnespel. Zinkosiet [z] is een mineraal, zingzeggen is een voordracht op muziek. Mijn veters zijn losgegaan. Zullen we erop losgaan? En dan meteen maar erop los slaan? Het plan moet wel prakticabel zijn. Een animal scribax is iemand die het schrijven niet kan laten. In Vlaanderen is het 'met twee maten en twee gewichten meten', in Nederland 'met twee maten meten'
8. En zij vreesden met grote vreze. Gewestelijk kun je zot als Tielebuis [door en door gek] (door- en doorgek) zijn. De zittenblijver zat napeinzend op zijn zittekist. Beter een naë buur dan een verre vriend. Er lagen enkele zloty's [PLN, Polen] op het zoab [zeer open asfaltbeton] . Zo ja, wat heeft hij dan zoal uitgespookt? Het is een wijdverbreid en wijdverspreid misverstand, te denken dat zoeaven [pauselijk soldaat] kundig met een zodiac [rubberboot] kunnen varen en dat omhoogkijken naar de zodiak [dierenriem] schadelijk voor de ogen zou zijn. De buitenspelval werd wijd open gezet. De wijdlopig schrijvende wijdbroeken [Volendammers] zijn wijdberoemd, wijdbefaamd en wijdvermaard. Bij het tijgeren over de weide had hij er voordeel bij dat men zijn broekspijpen gewijd had. De kleren zijn zo goed als nieuw (afkorting z.g.a.n.). Zo-even kwam hij vertellen dat het zoetjesaan tijd werd. Je moet me niet zoet houden met een zoethoudertje. Zoetgevooisd [lief(e)lijk van stem] wilde ze me dat voor zoete koek laten slikken.
9. Zoete koek of zoete jan betekenen hetzelfde als jan-in-de-zak. Wil je de tijd zoek- of zoetbrengen? De werken van Mozart zijn zo goed als die van Beethoven, zodoende horen we ze beide graag, alhoewel we ook beiden van Brahms kunnen genieten. Dat zal zoete lieve Gerritje betalen. Ze is niet voor niets een zoetekauw. Zo gauw ik wat weet, hoor je van me. Zo meteen komt de Kerstman. Regelt de Zondagswet van 1815 voornamelijk de zondagvoormiddag? De Olympische Zomer- en Winterspelen vormen samen de Olympische Spelen. Piet was net zomin geënthousiasmeerd als mijn broer. Hun meningen stemden dus zo veel mogelijk overeen. Het schoot me zomaar te binnen. Zolang de lepel in de brijpot staat, zo lang zal ik je kwellen. Zoetwatervissen leven in zoet water. Hoe meet je trouwens zoette en zoutte? Hij kortte de friste bloemen toch ook maar in.
10. U snapt toch wel, dat het elders in dit dictee over een konijnenras ging? 'Zo gezegd, zo gedaan' is niet per se zogezegd in een muisklik gedaan. Hij vroeg zojuist: "Is de optelling zo juist?" Met een zoetzure glimlach beet hij in de zure bom. Het zonetarief is verhoogd. Zonder boe of bah te zeggen, vertrok hij. De zonovergoten druiven moesten wel zongerijpt worden. De te zoute zoute bollen smaakten niet. Zit trouwens niet te zottebollen! Moest je nu zo nodig die zoos [dierentuinen] zwartmaken? Zonet prees je ze de hemel nog in. Onder het uiten van zottenpraat lieten ze de zottebol (krulbol) rollen. Hier hebt u nog wat dicteewoorden: zoögloea [zoo-woo-gloh-jaa] (aantal bacteriën), zouk [oe] (zekere dansmuziek), zostervirus [veroorzaakt gordelroos en waterpokken], zorillo (stinkdier), zorilla (bunzing), zopilote (niet meer in VD, wel: de stinkvogel) en zoömorf [de vorm van een dier hebbend].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten