Dictee – dictees [2545]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 412, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (445)
1. Een sanguinofobicus is bang voor bloed. Een sanguine(tekening) is een roodkrijttekening. Een sanguinicus is een heethoofd. Waarom heeft van de volgende twee woorden er een wel en het andere in VD geen trema: consanguiniteit en consanguien (2020: gecorrigeerd! – uitspraak [gwie], niet [guu-wie])? Hij was halfdronken, dus half beschonken. De vroegere hard klinkende hardrock verpestte ons gehoor. Mensen kunnen hard draven, paarden (ook) harddraven. De halfdichte (bnw. – half dicht = bijw.) deur is halfgeopend. Halvefinalisten spelen de halve finale. Een hardwerkend ondernemer moet weten hoe je 'hard edge' [schildertrant] en 'hard feelings' [gevoelens van wrok] schrijft. Is deze museumstof nu gros-de-Naples of -de-Tours? Groovy muziek herken je aan de groove [zich voortdurend herhalend muziekthema]. Grootmoefti's zijn hooggeplaatste, hoog opgeklommen, moslims. Grootmoes stoel staat nu in het museum. In de betekenis van diamant wordt de grootmogol ook wel de orlow genoemd. Ondanks hun allerirritantste grootdoen moet jij je beslist niet groothouden, hoor.
2. Weet jij, wat een grondzeiler [molen!] is? De schildering is nog maar grof afgewerkt. Als je veel grogs drinkt, word je groggy [dronken]. De rechtbank kan een zaak ten gronde behandelen maar ook een zaak te gronde richten. Een grrl is een zelfbewuste, jonge vrouw. Rijkdom tekent een grote hans niet, wel dat hij zich erop laat voorstaan. Een grungelook is per definitie grungy [losse eenvoud en ongebruikelijke combinaties]. Grote grutten! De gruttenbrij loopt eruit. Guacamole is puree van avocado's. De guacharo is de vetvogel. De Guadalquivir [niet in wdb.] is een rivier. Na de Guadeloupse [maar: Guadeloupe!] rumba dansten ze de guaguanco, een Cubaanse dans. Pokhout komt van de guajakboom. Met guarani's betaal je in Paraguay en de taal Guarani is verwant aan het Tupi. De guereza is het zijdeaapje en een gueridon is een pronktafeltje. Het guillain-barrésyndroom is het syndroom van Guillain-Barré: een neuromusculaire aandoening die leidt tot toenemende spierzwakte en daarna verlamming.
3. Guilloches vindt men onder andere op geguillocheerde [versiering van dooreengevlochten lijnen] bankbiljetten. Ze liep op gympen (gympies) en droeg een guimpe (gimpje: tulen halsbedekking met baleintjes). Tellen konden ze: één Guinees biggetje, twee Guinese (Guineese) biggetjes. De Guineeër en de Guineese wonen in de Guineese havenstad. De Guldensporenslag [1302] is de slag der vergulde sporen [op het slagveld achtergebleven van Franse ridders]. Een guinguette is een buitencafé, een guipure een soort van reliëfkant, een guiro een klein slaginstrument en guirlandes zijn bloemenslingers. Het Hoofdhaar van Berenice [sterrenbeeld noordelijk halfrond, nabij de Leeuw] schitterde. Bij een stylist denk ik aan haar en kleren, bij een stilist aan verzorgd taalgebruik. De damiaatjes [kerkklokjes] vind je in Haarlem. Als de haarlemmerolie [kwakzalversspul] niet werkt, gaan ze al gauw haarlemmerdijkies [ook: -jes] maken [ruzie zoeken]. Komt die uitdrukking uit het Haarlemmerdijks? De haantjes-vooruit vonden de haaientanden als eersten. Haasvreten konden ze, die schijtlijsters, die bangschijter(d)s. Een hacendero is eigenaar van een haciënda.
4. De
Hades is (de
heerser van) de onderwereld. De
hagenpreek stamt uit de tijd van de
Hervorming. Bij de halacha [stroming
jodendom] zingen ze uit de hagada
[boek met
liederen, se(i)deravond]
. De hafttijd duurt maar een paar dagen
rond Sint-Jan. Een hafiz kent de Koran uit zijn hoofd. Bij
verstoppertje spelen moet je hach noch wach
zeggen [geen kik
geven, niet meer in VD, wel: kik noch mik geven].
Zegt de hadj [plicht
van gelovige moslim] dat een
hadji (Mekkaganger)
aan de hadj [tocht
naar Mekka] moet deelnemen? Zijn
vrouw, een habituee van een havenot (habenichts),
kocht haastje-repje voor een habbekrats de bout, die hij me kon
hachelen [kromtaal].
Wie spreekt er nog Hagois? Die haiku'tjes gaan over haiks [sluier
of overkleed oosterse vrouwen, ook het hoofd bedekkend]
en hakkeneien [telganger
als damespaard], moslima's en
hongaren [Hongaars
paard] dus. In de hakkenbar
waren ze aan het hakketakken over hun
hakkebord, een echte tingeltangel [piano
dus]. Halal producten zijn oké
(OK),
haram kaas mag een moslim niet eten. Dat is nog eens een lekkere bal
half-om-half. De halfbolvormige steen was half bevroren. Half
begrijpend reciteerde hij de halfbegrepen frase. Wat behelst het
haasje-overeffect [opklimmende
reeks van effecten]?
5. Kijk, daar vliegt een kolibrie. Ik heb de Cito-toets heel goed gemaakt: ik heb 'giraffenplaatjes', 'Middellandse Zeegebied', 'Waddeneilanden' en 'paardenbloem' helemaal goed geschreven. Hij stond naar het wortel schieten van de wortelschietende planten te kijken: hij zou zelf bijna wortel schieten. Je moet het aangifteformulier nog invullen. Hoe laat zou de kerk aangaan? In de aannemerij worden heel wat oren aangenaaid. Het aanslibsel was nog erg modderig. De aardewerken schaal is stukgevallen. Het is aanstootgevend en zal aanstoot geven. De biljarter was zelf aan stoot. Bij het aanvoerderschap hoort een aanvoerdersband.
6.
Het wel of niet aan zijn van de lamp leverde discussiestof op.
Niemand wilde deze aan- of uitdoen. Een Arelse deerne komt uit
Aarlen. Het aap-noot-mies leer je van een aap-noot-miesplankje [aap,
noot, mies]. De AAW-voorziening
[Algemene
Arbeidsongeschiktheidswet]
kreeg een A-attest. Waar is de accuoplader? De soldaat hield van
achteraanlopen. Moet ik als voorzitter achter de agenda aan lopen?
Een absoute [bidden
om kwijtschelding van straf voor de overledene]
wordt na de uitvaartmis gehouden. In Absurdistan zou dat allemaal
kunnen. Achromasie is kleurenblindheid. Een kleurenblinde is een
achromaat. Een schisis is een hazenlip. Filigraan (filigrein)
is fijn zilver- of goudwerk. De
jan-van-gent is de bassaangans. O
addenoi [GB
ook: attenoje],
wat een hoeveelheid! Op de Adek [niet
in wdb.: [SR]
Anton de
Kom
Universiteit – eigennaam] waren
ze aan het actievoeren. Hij moest de lesauto in de achteruit zetten
en toen kwam die meteen achteruitzetten (dat
zag je door de achterruit). Een
voorbeeld van een acroniem (letterwoord)
is 'asap' [as
soon as
possible –
z.s.m., zo
spoedig
mogelijk].
Voor achterop zijn, moet je eerst achteropraken. Wat moet je nu met
zulke tweedegarnituurwielrenners?
7. Bij een fiets kun je achterop zitten. Wil jij de fles rum even achter halen? Dat zijn feodale (feudale), achterhaalde verhoudingen. Het werkschema zal wel achter liggen. We zullen wel flink achterliggen en -lopen op dat schema. Hij bleef het meisje maar achternazitten. Bij het achteromkijken zag hij dat zijn maat achteropraakte wegens achteroverslaan van een neut. Hoe komt die kast zo achterstevoren? Bestaat de Acht Meibeweging nog steeds? Het actiecomité beijverde zich ervoor, dat de schrijfwijzen 'actiekomedie' en 'actiecomedy' beide goed gerekend zouden worden. Wie geeft acquit [Wie speelt eerst]? Een acteur-regisseur is wel acteur, een acteursregisseur niet. Acid is lsd maar ook een verkorting van acid house [muziek]. Met acme (meervoud acme's GB, – VD: geen meervoud) wordt het hoogtepunt van een ziektetoestand aangeduid. Die leestijger is een Reveaddict. De addaxantilope wordt ook wel mendesantilope genoemd. Adipositas is vetzucht.
8.
Adatrecht [gewoonte]
is niet schriftelijk vastgelegd. Een adapter
is een verloopstekker. In het Advertentieblad publiceert de
Surinaamse overheid. Adherente zaken zijn nauw verwante zaken. De
tweede-echelonaanval slaagde wonderwel. De adjunct-chef ging lelijk
in de fout. Hij was de ad remste van de drie. Komt 'Adonai' uit het
Hebreeuws? Ja. Die kwestie wordt
administratiefrechtelijk, volgens het administratief recht, afgedaan.
De ad-interimaanstelling [tijdelijk
= ad interim] vond ad hoc [voor
dit speciale geval – vgl.
ad-hocbeslissing] plaats. Een
adukiboon [kleine,
rode sojaboon] is een azuki. Wat
is het verschil tussen de afasie van Broca [onvermogen
tot spreken, schrijven] en die
van Wernicke [onvermogen
tot verstaan, lezen]? Deze
bacteriën zijn aeroob [met
vrije zuurstof kunnende leven].
Aero-elasticiteit
[i.v.m.
luchtstroom] heeft betrekking op
luchtvaartuigen. Na de advocatenstreken
van de advocaat-fiscaal en de
advocaat-generaal namen we nog maar een
advocateborrel (een
advocaatje, drank). Adsorptie
is binding aan een grensvlak, absorptie
is opnemen (bijvoorbeeld
van straling of geluid).
9. Wil jij die stukken afdoen? Nee, gekkerd, niet je kleren afdoen! Dat er hier steeds meer Afrikanen wonen en afrikaantjes [planten] geplant worden, wil nog niet zeggen dat we aan het afrikaniseren zijn! De een toonde zijn grijnzen, de ander zijn afgrijzen. Je zult dat best afkunnen. Zorg wel dat je het vandaag nog afkrijgt. De afnameprijs zakte door de kwantumkorting. Na de afscheidsscène maakten ze zich op voor de afscheidstournee. Aften zijn grijswitte ontstekingen. De her(i)heri (Sranantongo) is een Surinaams eenpansgerecht (en de unusrechtspraak is een eenmansgerecht …). Na het halt houden bij de halteplaats vertrokken ze halsoverkop, halje travalje, naar het halloweenfeest [31 oktober, van Keltische oorsprong]. Na een halve eeuw is daar het halve-eeuwfeest van het Halt-project [Het Alternatief, jeugdige boefjes]. Halloumi(!) is kaas uit Cyprus. Hij halmaat goed, zij halmade beter.
10.
De hallucinante [ziet
wat er niet is] hallucineerde.
Halfvol = halfleeg. Met wiskunde: links en rechts maal twee geeft:
vol = leeg. Het half mythische beeldje was halfnaakt. Hoofdschuddend
ging hij handen schudden. Een hamei is een voorpoort bij een brug. De
hamburgerziekte is het hemolytisch uremisch syndroom. Een hamadryade
is een bosnimf. Je kunt kersen eten, eieren eten en een hamburger
eten: dat is het hele kerseneten, of eier(en)eten.
Kastoor is beverhaar. Een hamamelis is een toverhazelaar. Op Poerim
(het Hamansfeest,
trouwens: een hamansfeest is ... vreugdebetoon over de ondergang van
een belager of tegenstander) eet
je hamansoren (kiesjeliesj
– vgl. gremzelisj). Een hamam
is een badhuis en een hamada een rotswoestijn. De schijngestalten van
de maan zijn: nieuwemaan [GB
ook wel: nieuwe maan], eerste
kwartier, halvemaan [GB
ook wel: halve maan, vgl. ook: Rode Halvemaan],
laatste kwartier en vollemaan (GB
ook wel: volle maan). Halve
nelson: een
oksel-nekgreep. Kun je 'a fortiori' goed opschrijven?
11. Zivilcourage is burgermoed en een venue-en-cour is een rechtsingang. Kouroi (enkelvoud: kouros) zijn klassiek Griekse beelden van een jongeling [vrouw: korè, korai]. Bij een dialogue de sourds is er een discussie of zijn er onderhandelingen van partijen die elkaars motieven negeren (eigenlijk: doof zijn voor elkaar dus). Een amphigouri(‘s) is een nietszeggend gedicht. Lava is laagactief vast afval en hava …
Geen opmerkingen:
Een reactie posten