Dictee – dictees [2572]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 391, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (466)
1. Een zoutwaterbekken bevat zout water. Deze zoutevis is hopelijk niet zouteloos en wordt zeker niet zoutloos gegeten. Een zucchetti is een soort van eetbare pompoen, een zucchino een courgette en de zuccotto een Italiaans nagerecht. Hij is zozeer bedroefd dat hij nauwelijks meer ademen kan. Homoseksualiteit wordt soms aangeduid met 'zo-zijn'. Je kunt er zowat 12 exemplaren voor kopen, al zijn die dan maar zozo. Zover mijn mening telt: gooi ze zo ver mogelijk weg. Verder dus dan zover het oog reikt, zo ver als je kan zien. Of wil je er tot zover niet in meegaan? Twee maal twee is vier, dat hoef ik je toch geen tweemaal te zeggen? Hij was maar een zoveelsterangs acteur [zoveelsterangsacteur, vgl. derderangs ...], minder nog dan een derderangsacteur [derderangs acteur]. Het is zoveel te beter dat je zo veel wijn koopt voor zoveel party's als er dit jaar nog komen. Er zijn nog zoveel andere mogelijkheden, zeker wel vijf. Elke chef-kok weet het: zoveel hoofden, zoveel zinnen!
2. In het zoveeljarige contract staat dat de vracht steeds over zoveel kilometer vervoerd moet worden. Op het gebied van '*kwab*' is wel het nodige te beleven: achterhoofdskwab (lobus occipitalis, occipitaalkwab), achterkwab (achterste kwab van de hypofyse), veelkwabbig, kwabberig, vorskwab (een soort van meun van de schelvissenfamilie; men onderscheidt de drie-, vier-, vijfdradige en de Noorse meun), kwabbig, frontaalkwab (voorhoofdskwab, lobus frontalis), kwabaal (aalkwab), halskwab (wam, kossem), interlobium (ruimte tussen twee longkwabben), het primaire gezichtscentrum (in de middenhersenen), het corticale gezichtscentrum (in de achterhoofdskwab) en het bijvoeglijk naamwoord 'frontotemporaal' zoals in frontotemporale dementie (van, betreffende de frontaalkwab en de temporaalkwab in de hersenen). Waar is de (milli)sievert de eenheid van? Sv, sievert (SI-eenheid van het dosisequivalent – straling).
3. De tiktaalik is een uitgestorven dier, beschouwd als een overgangsvorm tussen de vissen en de landdieren. De temporaalkwab is de slaapkwab. De staartkwab is een der twee leverkwabben (lobus caudatus). Wat is dat een lobbes van een vent! De pituïtrine is een extract uit de achterkwab van de pijnappelklier. Zie voor de reukkwab [kwab van de grote hersenen waar de reukzin gelokaliseerd is] Van Dale en voor de relikwab [slaapkwab die bij een bepaald type prikkeling van invloed zou zijn op het ontstaan van religieuze gevoelens, spirituele sensaties en mystieke ervaringen] idem. Somatropine is het door de voorkwab van de hypofyse in de hersenen geproduceerde hormoon dat de groei van weefsels en organen stimuleert (vergelijk: groeihormoon). De kruinkwab is de hersenkwab onder de kruin. Kan ik met deze kennis neuroloog worden? Wijs op de kaart eens aan: de Arctische cirkel, Zuidwest-Flevoland [zuidwestelijk Flevoland] en de zuidelijke Sahara. De zustersschool met de nonnen had nog een zusterschool in Limburg. Zwalpen is schokkend bewegen. Hij had een zwambiet [rode neus] van het jenever drinken.
4. Met een dekzwabbertje maak je het dek schoon. Een zuilbasement is het voetstuk van een zuil. De zwaar besnorde man was zwaarbelast, eigenlijk veel te zwaar belast. De zwaarbevochten zege op de zwaarbeproefde, -beveiligde en -bewapende stad mocht er zijn. Het zwaard van Damocles hing boven zijn hoofd. Hij heeft er weer flink op los gezwansd [ww. zwanzen: onzin vertellen, gekheden uithalen]. Ik geef het je zwart-op-wit: Zwarte Piet moet zich zwart maken. De meeste zwart-Amerikanen houden niet van zwartepieten. Ze zullen elkaar ook niet zwartmaken. Dat zijn ze wellicht al, maar dat wordt hier niet bedoeld. In de Zwarte Zeeregio werd een zwart-New Yorker betrapt op zwartrijden. Een Zwartvoetindiaan behoort tot de Sioux. Is het grote zwart-witdenken begonnen? Een gehuurde zwitser kan ook best Zwitser zijn. Een bekend gezegde is: geen geld, geen zwitsers. Hij was zo zat als een zwitser. Zijn vinger zweerde; hij zwoer er een eed mee.
5.
Dan volgen hier nog wat dicteewoorden uit de krochten van het
alfabet: zyklon B (gifgas),
zygote (zygoot,
versmelting van twee gameten),
zygenen (grote
vlinderfamilie met onder andere de
sint-jansvlinder),
zydeco (volksmuziek
langs de Mississippi) en
Zwitsers-Duits (Schwyzerdütsch
– ook: Zwitserduits). Uit die
taal stammen de woorden: arve (alpenden),
hugenoot (van
eedgenoot), kepie (militair
hoofddeksel), muesli (Zwitsers
rauwkostgerecht), putsch
(staatsgreep),
rösti (gerecht
van gesnipperde of geraspte aardappel)
en rufenen (verwoestende
slijkvloeden). En het restant uit
de krochten: zwitserlevengevoel, zwingliaan en zwezeriken.
6. Bij hypo- [te laag] en hypertensie [te hoog] gaat het niet goed met de bloeddruk. Lumbago [spit] en lagerugpijn zijn niet helemaal hetzelfde. Ik douchte me in de douch(e)cabine [ww. geeft e, znw. niet], ik typte en maakte een typefout (typfout), ik tackelde en voerde een tackle uit en ik dribbelde en voerde een dribbel uit. In mijn complicekring [medeplichtige] had ik kompanen die de complexte complexen wisten te kraken (en de pc's daar wisten te hacken). Gooi dat compoteje [GB] maar bij de compost. Wat, zit hij daar met een compotelepel [mv. s] in te klauwen? Dan is hij non compos mentis [niet bij zijn verstand]. Kunnen we geen compromistje [ie] (ook: compromisje [ihs]) sluiten? Geschiedt compressie [samendrukking] dan niet met een kompres [natte gevouwen doek of omslag]? Een compte-rendu is een financieel verslag (in de financiële wereld dus). Een comprimé is een pastille met geneesmiddelen. De heer Comstock (van de u-weet-wel) had als levensdoel tegenwerken van zedeloze literatuur (GB ook: tt) [comstockery]. De conferencière vergastte ons op confabulaties [verzinsels].
7. Een concha is een doopschelp en een concertino een klein concert. De congopauw en het congolinnen komen net als de Congolezen uit Congo (Congo-Brazzaville of Congo-Kinshasa). Elke kegel vertoont coniciteit [kegelvorm]. Na de mislukte conga [Cubaanse dans] kreeg de confuse [verwarde] dansleraar zijn congé [ontslag]. Een confrérie [broederschap, genootschap, gilde] bestaat uit confrères [ambtgenoot, vooral bij advocaten]. Confiscabele [in beslag te nemen] goederen zijn confisqueerbaar: ze worden bij confiscatie geconfisqueerd. Een condolyma is een wratvormige uitwas ten gevolge van een venerische ziekte. Kennis van zaken is een conditio sine qua non [noodzakelijke voorwaarde – c.s.q.n.]. Een condottiere is een [Italiaanse] aanvoerder van huursoldaten. In een concomitant [begeleidend] schrijven ontving hij condoleances met betrekking tot zijn concubine [bijzit]. Dat is nog eens een concieze [k] [beknopte] samenvatting! De conchyliologie (conchologie) is de leer der schelpen. Hij had een connataal [aangeboren] gebrek. Er was consensus [overeenstemming] over de te verlenen concessies [vergunning, toegeven op zeker punt]. Wat is een contra-alt [lage alt]?
8.
Consciëntiestoppers zijn grote, droge aardappelen. Het conopeum is
een gordijntje voor het (de)
tabernakel. Wie consanguien
zijn, vertonen consanguiniteit
[gwie
– bloedverwantschap].
Een consigliere is een raadsman van de maffia. Bij 'gouden oorijzer'
is er sprake van een contradictio in adjecto [tegenspraak
in het bnw.]. Continue
[aanhoudend]
en ambigue [dubbelzinnig]
processen moet in je in hun contiguïteit
[guu-wie
– in samenhang met elkaar]
bekijken. Wat doet de afdeling contentieux [afdeling
voor geschillen van bestuur] van
de Raad van State, die dus contentieuze rechtspraak bedrijft? Op de
consoletafel [ronde
tafel] werd het consolbaken
[vgl. consolsysteem = plaatsbepaling op
zee en in de lucht d.m.v. radiopeiling]
uitgetekend. Consilia [enk.:
consilium] abeundi [advies
om te vertrekken] aan de
universiteit zijn altijd pijnlijk. Bij contrasigneren geeft een
minister zijn contraseign [naast
de staatsrechtelijke Koning].
Er waren twee contubernalen (mede-inwonenden).
Bij een conurbatie grenzen twee agglomeraties aan elkaar. Een
convenienceproduct is een
kant-en-klaar
voedselproduct [kant-en-klaarvoedselproduct],
een conversationpiece een praatstuk. Is de kosmos niet het resultaat
van een ingenieuze cosmetische operatie?
9. Een coscoroba is een zwaangans. Een corsetière, een korsettenmaakster, maakt korsetten en corseletten. Het corporate image moet zwaar bewaakt worden. Dat geldt ook voor de zwaarbewaakte gevangenis. De coronary care is de hartbewaking. Cornrows vormen een kapsel. Een kornet is een militair, met een cornet-à-pistons maak je muziek. Een cornard is een hoorndrager, een cocu. De corgi's vormen een hondenras. De cordon(s) bleus (topkoks) bereidden cordon(s) bleus. Een coquero is een cocakauwer. Coq au vin is een gerecht van kip, gestoofd in wijn. Een coq-à-l'âne is een wartalig gedicht. Een copula is een koppelwerkwoord. Kopiëren (copyen, hij copyt, zij copyde, we hebben gecopyd) heeft iets van een re- of coproductie. Een cope [koo-puh] is een rechthoekige kavel. En ten slotte nog wat dicteewoorden: conveyer (transporteur), convoyeur (begeleidt een konvooi), coolingdown (en warming-up), cool- en hotjazz, coopertest, co-ouder, coschap, copaïva (een boom), copernicanisme, copperfieldiaans en copperhead (een giftige Amerikaanse slang uit de familie der ratelslangachtigen).
10. Zoeken op '*menti*' geeft onder andere: absentia mentis (verstrooidheid), aidsdementie, amentia (kraambedpsychose), cementiet (ijzercarbide), clementia tecta rigore (mildheid onder de schijn van strengheid), clementine (variëteit van mandarijn), een dementi (logenstraffing, loochening), dementia paralytica (hersenverweking), dementia praecox (schizofrenie), dementia praesenilis (preseniele dementie, op jonge leeftijd beginnende dementie), dementia senilis (ouderdomsdementie, dementie op oudere leeftijd), evenementieel, managementinformatie, menticide (brainwashing, hersenspoeling), mentis gratissimus error (een allerprettigste vergissing: bij monopoly van de bank in uw voordeel?), mentis suae non esse (niet bij zijn verstand zijn), nieuwtestamenticus, reglementitis (overdreven regelzucht), sanae mentis (bij zijn verstand), spem mentita seges (een gewas dat niet aan de verwachtingen heeft beantwoord), tormentil (een soort van ganzerik = mannetjesgans; als plant – uit de rozenfamilie – niet meer in VD) en de tormentilwortel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten