Dictee – dictees [2547]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 410, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (447)
1. Door
al dat getouwtrek raakten we getormenteerd [gekweld,
ook: getourmenteerd] en
getroebleerd [verstoord].
Wil je die gimmick [foefje
van artiesten] nog een keertje
voordoen? Hij leed aan het gillesdelatourettesyndroom
[(gillesdela)tourette(syndroom),
ook: syndroom van Gilles de la Tourette],
en hield van het Gilgamesjepos [met
o.a. zondvloedverhaal oude Mesopotamië].
Die Gijs-oom [naam
die Hollanders aan Portugezen gaven]
kwam uit Portugal. Ons goocheme gijsje goochem(!)
was een hollebolle gijs. Ze dansten de gigue. Een gaur (geen
giaur [gaa-voer]
= Turkse scheldnaam
niet-moslims!)
is een rund. De gigantomanie is de hang naar het kolossale (denk
aan de Kolossus van Rhodos). Op
het giga feest [gigafeest]
werden gigahits [giga
hits]
gedraaid. De gibbon [apensoort]
had een gibus [hogehoed,
hoge hoed]
op met daarop geschreven 'gibbsenergie'
[wat een onzin ...
symbool: G,
eenheid joule – J].
Een giclee is een piëzografische [pc
inkt op papier laten spuiten]
afdruk. De truck met gieser wildemannen (nee,
geen wilde lui!) raakte betrokken
in een megaclash [enorme
autobotsing]. Glauk glauconiet
[mineraal]
is dus zeegroen (glaucoom
is groene staar). Een glamoureuze
glamourboy blinkt uit in glitter en glamour. Een gizmo is een
klavierdoosje. Gin-fizz [cocktail
met gin] en gingerale
[gemberbier]
waren populair. De giraffe [n/s] stak
ongevraagd zijn giraffennek [van:
giraf!] uit.
2. Een
girandole is een kandelaar. Vigeert het giorgi- of het
mksa-stelsel
[meter
(voor
lengte),
kilogram
(voor
massa),
seconde
(voor tijd)
en ampère
(voor
stroomsterkte)] nog als
eenhedenstelsel? [Het
was de voorloper van het SI-stelsel
– Système
International
d'Unités.] Met het glagolitische
schrift wordt het Kerkslavische bedoeld. Onder de ginkgo [Japanse
waaierboom] werd heel wat
geginnegapt en gegiecheld. Het waren niet de eerste
de besten
die de wedstrijd wonnen. Wat hield de perestrojka
[hervormingspolitiek
in de
Sovjet-Unie die gericht was op economisch herstel door
decentralisatie van de macht en liberalisering van de
productiemiddelen] in? Perequatie
is vereffening. Dat examen is peremptoir, afdoende. Permafrost is
bevroren grond. Een peristyle is een zuilengang en peritonitis is
buikvliesontsteking. In een perikoop [fragment
Heilige Schrift] staat uiteraard
niets over een periscoop [bij
onderzeeboten]. Een peripateticus
is een rondlopende aristoteliaan [Aristoteles].
Perigeum [dichtst
bij aarde gelegen punt van een hemellichaam]
en apogeum [verst
van ...] zijn een soort
'antipoden'. Zoiets geldt ook min of meer voor het perihelium
[dichtst bij de
zon] en het aphelium [verst
van ...]. Als je 'het zilte nat'
voor 'de zee' gebruikt, is dat een perifrase [retorische
figuur: omschrijving]. De barre
tocht was een periculeuze [gevaarlijk,
hachelijk] onderneming. Dat
bericht moet per se vandaag ter perse [naar
de drukker]. Dat was je reinste
persbreidel [maatregel
ter beperking van de 'pers']. Ach
ja, geef maar een pernodje [pastis].
3. Is dit een soort wet van Meden en Perzen? Ik heb een perpetuum mobile uitgevonden (,vind ik). Een pc is een personal computer. Persianer is astrakan. Persico is een likeur (kersenbrandewijn). Hij gaf in hoogsteigen persoon acte de présence [was aanwezig]. Door persuasie [overreding] over mijn situatie trok hij me over de streep. Hij was een petieterig [nietig] klein ventje. Polyethyleentereftalaat is de volledige naam van pet. Petanquen is petanque spelen. Het peterprinciple betreft functies en kwaliteiten. Naast het petit restaurant stond een grand café. In een petrischaal kweek je micro-organismen. De Petrussleutel is de hemelsleutel. In 'PET-scan' staan de letters PET voor positron emission tomography. Hé, een petsjorapieper [GB, zangvogel], die zie je niet vaak. Een pezewever draalt. Een pg is een procureur-generaal (er is ook een super-pg), de pH is de potentiaal hydrogenium (GB, VD: pondus Hydrogenii, potentia Hydrogenii – zuurgraad). Een philibertspant kom je in de bouw tegen. Met? Ja, met piccalilly! Hij ging pianospelen.
4. Picareske romans zijn schelmenromans (Tijl Uilenspiegel?). Een pica is een eenheid in de typografie (concreet: een zeker aantal didotpunten), een picca (meervoud: picca's) is een webafbeelding en een picador bevecht te paard stieren [niet: stieren te paard ...]. Ze spraken vloeiend pidgin [eenvoudige omgangstaal]. De pick-uptruck [pick-up, kleine open vrachtauto] was pico bello gestouwd. Het pickwicksyndroom is het apneusyndroom, duidelijk, toch [slaapapneu]? Een pielepoot is een homoseksueel of een ooievaar. Weet jij wat piais (GB, VD) zijn? (Antwoord: magische voorwerpen van de piaiman). Gelukkig, eindelijk een pied-à-terre [optrekje, buitenhuisje]. Rare piechems houdt Onze-Lieve-Heer eropna. Het pièce de résistance [belangrijkste onderdeel, hoofdschotel] van de bewijsvoering moest nog komen. Een piëdestal (pedestal) is een voetstuk. De wereld is een pijpkaneel [uitdr., GB. VD overigens ook wel los], elk zuigt eraan en krijgt niet veel. Met pijl-en-boog hield hij de inboorlingen onder schot. Bij een piëta heeft Maria de dode Jezus op schoot. Ik heb behoorlijk in de(!) piepzak gezeten.
5. De pierrot, een pierlala en een pierewaaier, was de facto [feitelijk] een pierewiet [grappenmaker, spring-in-'t-veld]. Het piment (allspice, jamaicapeper) was behoorlijk pikanterig. GB noemt het de pilootaflevering van een nieuwe serie, VD de pilotaflevering [2018: gelijkgetrokken, beide vormen]. Een pilaster is een hoekzuil. Pilav (GB, VD ook: pilau) is een zeker soort rijst. Een pikketanis (GB, VD ook: pikketanissie) is een neut en een pikolet een zangvogel. Ze droeg een pince-neztje [knijpbril, lorgnet]. Met pingpong is veel pingping te verdienen. Een pincher is een jachthond, maar een dobermann(pincher) [terriër] dan? Een pinakel is een torentje, met pina(bladeren) kun je 'dakdekken'. Hoe geef je in pinyin [transcriptiesysteem van Chinese karakters in het Latijnse schrift] een pin-upgirl weer? Verhip, je kunt van mij de pip krijgen.
6. De
piperade is een Baskisch gerecht. Hij doet aan pistoolschieten. Wat
zit er in pistousaus (antwoord:
pistou! –
oe –
basilicumsaus)?
De piscicultuur is de visteelt. Die vindt plaats in een piscine
[vijver voor
visteelt]. Te gelegener plaats en
ure zullen we elkaar treffen. De oude regering moet plaatsmaken voor
de nieuwe. Het placebo-effect [werking
of bijwerking van een placebo die geheel gelijk is aan die van het
vervangen middel] was te
verwaarlozen. Hier op de racebaan mag je plankgas geven. De graciele
misdadigster wachtte gracieus tot ze gratie kreeg. Die gojse (VD
ook: gojimse) Gooise kinderen
zijn
niet-Jood(s).
Het goudveil [plant]
behoort tot de steenbreekfamilie. Petje af, hij heeft zijn
leven veil gehad [bereid
het op te offeren] voor het
vaderland. De deur moet nodig aan de onderkant gevijld worden. Wordt
op een prostitutieveiling [betekenis?
– geen
idee!] veile liefde [prostitutie]
geveild? Vast niet. De glazen
kast werd als glazenkast gebruikt. Is er nog
anderskleurig glidkruid dan blauwe godsgenade? Schaatsen hebben
glijijzers. Na het 'glückauf' [bij
mijnwerkers] was er de glühwein.
Glossy's zijn glossy magazines. Glycine is blauweregen.
7. Glyoxaal (ethaandial) maakt textiel kreukherstellend. Naast die van umami en ve-tsin heeft glutamaat ook de betekenis van neurotransmitter. Met gm-voedsel [genetische modificatie] wordt frankensteinvoedsel bedoeld. De gnathologie is een specifiek deel van de tandheelkunde. De gnawa is een Noord-Afrikaanse ritmische muziekstijl (met percussie-instrumenten). Gnocchi zijn(!) een Italiaans tussengerecht. De GmbH is een Duitse ondernemingsvorm (Gesellschaft mit beschränkter Haftung). De bekende Griekse uitdrukking (dan durft niemand meer te zeggen dat het niet zo is …) 'gnōthi seauton' betekent 'ken uzelf' (ken u zelve). Help uzelf, zo helpt u God. Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf. Verbeter overigens ook de wereld en begin bij uzelf. Het g.o. is het georganiseerd overleg. Het is godgallisch [= gallisch] dat hij zich de godganse dag godgeklaagd misdroeg. Tijdens het godenmaal voelde hij zich als God in Frankrijk.
8. In
Gods Woord lees je dat 's Heren wegen ondoorgrondelijk zijn (‘s
heren straten of wegen slaan op de openbare weg – vgl.
de heer van een heerlijkheid). De 'God der goden' is een
hebraïsme. Sommigen proberen godegelijk (godgelijk)
te zijn. God is de Schepper van hemel en aarde. Je Schepper ontmoet
je pas heel laat. Als God spreekt, is er sprake van godswoorden
(ook:
Bijbelteksten), Gods woorden, het
goddelijke Woord. Een go-between is een bemiddelaar. De Go Ahead
Eaglesspits was een ware goalgetter (wat
scheelt dat met een
go-getter?)
Wie heeft de aesopische fabels
geschreven [Juist,
Aesopus, Latijn]? Met het
tussenwerpsel 'godbetert' bedoelt de gebruiker lang niet altijd 'God
betere het' (ook: God betert! – Deus Meliora
det). De goamuziek is genoemd naar de Indiase stad Goa. Ook
met het goddelijke Woord wordt de Bijbel bedoeld. Het is een
godswonder dat hij nog leeft. De laus
stultitiae is in algemene zin de lof der
zotheid (als titel
L S).
Die bastaardvloek kennen we allemaal: godsamme(krakepitte).
Amerika is God's own country (dat
zeggen ze tenminste).
9. Bij Gods gratie mochten we even rusten. Hij hield zich aan God noch gebod. Ik ben geslaagd, godlof [ook: God lof!]! Bij het 'ere zij God in den hoge' [archaïsch] moet je denken aan 'in de hoge hemel'. Met een godsakker of Gods of 's Heren akker wordt een begraafplaats aangeduid. Hij liet Gods water over Gods akker stromen. Goecheltjes maken is ginnegappen. Omdat ik me goed voel, zal ik het goedvinden. Omdat je goed geoefend en goedgeïnformeerd bent, moet het goed komen. Hij was goedgeluimd en opende op Goede Vrijdag met goedgekozen bewoordingen de goed geoutilleerde nieuwe kantine. Het zal je goeddoen dat hij als goed opgeleide goedbeschouwd (welbeschouwd) een goedbetaalde baan (maar niet beter betaald dan anderen) kreeg. Het is een goed bewaard geheim dat de goedheilig man [GB ook: goedheiligman] zelden goedgemutst is. Wat is het verschil tussen 'gogme' [slimheid, vooral bij voetbal] en (met twee letters meer) 'chochme' [verstand, begrip, algemeen]?
10. Een
goggles is een stof- of skibril. Een goël is een leviraatshuwelijk
en goenagoena is toverspul. De goëtische [betoverende]
Guineese moest goeni (jute)
torsen. De badguy [slechterik,
boeman] toonde enkele goodies
[hebbedingetjes].
Toen ze omhoogkeek, zag ze het steelpannetje, de Grote Beer.
Guacamole is puree van Spaanse avocado's. Het (de)
gummi Arabicum is de Arabische gom. Zijn
gummi-jas oogde niet,
maar hijzelf bleef wel droog. Het woord 'plissé' (plooisel)
heeft als meervoud 'plissés' en als diminutief 'plisseetje'. Pogoën
is de pogo dansen. De pop-upreclame was stuitend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten