2556 Dictee zaterdag 15-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (454)

2556 Dictee zaterdag 15-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (454)

Dictee – dictees [2556]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 403, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (454)

1. Het voetbalteam was zegenrijk, omdat het veel zegen ontving en zegerijk, omdat het veel zeges behaalde. In het zelfgeschreven briefje prees hij de zelfgemaakte jam aan. Het zinnespel [toneelstuk rederijkers] was zinnenprikkelend. Het grootste deel van de tuin kreeg een zodenbedekking. Ik zag ze zo-even voorbijzoeven. De zoutevis [gezouten kabeljauw, labberdaan] was goed van zoutte [uitdrukking: dik van zoute = veilig]. We voeren om de zuid [in zuidelijke richting – via Kaap de Goede Hoop]. De voertaal daar was het
Zuid-Afrikaans-Engels. Welk Zuidzee-eiland bedoel je? De Zwaanridder komt voor in de sagenverzameling met Lohengrin. Krijg ik dat zwart-op-wit? Een enkele zwei is L-vormig, een dubbele zwei T-vormig. Sudorifera zijn zweetdrijvende middelen. Hij zweedde [geschikt maken voor ontharing] de huiden met kalkmelk of -brij. Even voorstellen: mijn heuse naam is Ad Interim. Koriander is een sterkriekend zaad. De auteur las zelf zijn kortverhaal [alg. B.-N. – NL: kort verhaal], een short story, voor. Kostumeren is in een passend kostuum steken. Hij had krephaar [gekroesd].

2. De krobia is een cichlidenachtige zoetwatervis. De ngo's [niet-gouvernementele organisatie, ook: non-] waren actief in Afghanistan, met name in Kaboel. Na de kwartfinale kwam de halve finale. De
runner-up [kans op kampioenschap] veroverde een halvefinaleplaats. De kaketoe is een soort van papegaai. In de bosschagebundel kwamen heel wat story's over tra's en ook over een loo voor. Denk aan Het Loo bij Apeldoorn. Een kruislieveheer is gewestelijk een kruisbeeld. Kryoliet is ijssteen. De ktv's [kleurentelevisie] hadden een hoge kwaliteit. Kukeleku, zo riep de haan. In de Tweede Wereldoorlog speelde de Kultuurkamer [Nederlandse cultuur doordrenken met nationaalsocialisme] een bedenkelijke rol. Een kumquat [lijkt op sinaasappel] is een zure vrucht. De benaming voor de traditionele Chinese vechtsporten is kungfu. Er werd kunst- en vliegwerk van ons gevraagd. Een vervoerder die met kunst rijdt, is een kunstrijder. Een schaatser kan dat ook zijn. In een kursaal [kuhr-saal/koer-zaal] of kurhaus [oe] – die vindt je partner vaak in een kuuroord – kun je gewoon kurkumapoeder [oe] [geelwortel] bestellen.

3. Maar of ze het hebben … Met een kuras [borst- en rugharnas] kun je moeilijk een vrije kür [kunstschaatsen, paardensport] rijden. De kwaaien moeten met de goeierds lijden. De kvv'er [kortverbandvrijwilliger] was een uitstervend ras. De capaciteit was vele kW's (kilowatts). De kwaaiigheid droop eraf. Hij was kwansuis dronken. De promovendus, een rare kwant eigenlijk, promoveerde op een onderwerp uit de kwantumchemie (quantenchemie). De kwatta-aap is een zwarte slingeraap uit Suriname. De term 'kWh' [kilowattuur, kilowatt-hour – eenheid van elekrische energie] zul je wel goed schrijven, maar moeten 'kwijtraken', 'kwijtmaken' en 'kwijtspelen' aaneen of los? Een kwispedoor is een spuwbak. De Kwinti's [Suriname] spreken Kwinti. Wat is de kwintessens [essentie] van de kwintencirkel [muziek]? Een kwikwi [vis] is bepantserd met beenplaatjes. De vruchten hingen laag bij de grond. Heeft Laagland-Schots een antoniem? Kennelijk niet. De piloot kon hoog of laag springen en wilde hoog vliegen [niet aaneen! – ook niet letterlijk – wel hoogvliegend en hoogvlieger], maar de order was: laagvliegen. Is dit transport er een met hoog- of laagradioactief afval [hava = hoogactief vast afval, vgl. lava, laag ...]?

4. Labberdaan is gezouten kabeljauw, zoutevis. Ik zou 'Labourregering' schrijven zoals ik het schrijf (het slaat duidelijk op de partij Labour – vinden GB en VD nu ook!). Het lacrosse is een op hockey lijkend balspel, à la hockey dus. De ladelichter liet de ladekast vallen. Het Ladino (Judezmo) is een op het Castiliaans gebaseerde taal van nakomelingen van Sefardische Joden die in 1492 uit Spanje werden verdreven. Van de laesies noemen we de geboorte- [geboorteletsel] en de dwarslaesie [doorsnijding ruggenmerg --- > verlamming]. Welke twee zijn de Lage Landen? Er zijn ook lagergelegen landen (en zelfs laaglanden). De Lagerhuisleden voeren Lagerhuisdebatten in het Lagerhuis, niet in het Hogerhuis. Drinken lagere-inkomensgroepen lagerbier? De Landwacht (Landstorm) bestond uit landwachten. Een langbeen is een ooievaar of de personificatie van Jan Langbeen, de dood(!). De languissante [smachtend, kwijnend] dieren smachtten naar langvoer: hooi en stro. Wij lapten [geld bijeenbrengen] om de Lappen nog aan enige lappen [stukken stof] te helpen. Horen het laospoeder [galanga] en de lanoline [lanolien, wolvet] wel in de lanthaanreeks [de reeks elementen van lanthaan – La, 57, ook: lanthanium – tot en met lutetium – Lu, 71, vroeger Cp, cassiopeum – (atoomnummers 57-71) – ook zeldzame aarden] thuis? Duidelijk: nee!

5. Een latei is een draagbalk, een latafel een commode [als je belatafeld of bekotebikkerd bent, ben je niet goed wijs] en een latrelatie is zo genoemd naar 'living apart together'. Ik moet je helaas lastigvallen. Het 'gewone' principe bij een wachtrij voor een loket is: first in, first out (het fifoprincipe). De lastminutereis was last minute. Een beetje wet of KB eindigt met 'lasten en bevelen'. Ik heb geen klassieke opleiding: jouw Latijn is latijn voor mij, zeg maar koeterwaals (geen Luikerwaals). De latin lover [vurige minnaar], een latino [inwoner van de VS die afstamt van Latijns-Amerikaanse voorouders] met een latrelatie, was idolaat [dweperig, afgodisch] van latin rock [muziekstijl]. Met laudanum wordt opiumtinctuur bedoeld [pijnstillend]. Een lawaaischopper pleegt uit te blinken in lawaai schoppen. De leadzangeres [belangrijkste in een popgroep – vgl. leadalt, leadgitarist] was knap (lazarus).

6. De term 'lcd-scherm' komt van 'liquid crystal display'. De lazerstraal [lammeling, rotzak] werd getroffen door een laserstraal. Hij kreeg zo op zijn lazerij, dat hij naar het lazaret moest. Een leaflet is een folder. Een leba is een Surinaamse geest. Ik ben mij het lebbes, het leplazarus, geschrokken. Ledjes [ledlamp, light emitting diode] zijn energiezuinig. Lecithine [versterkend middel] is een plantenextract. Lechajim is een Joodse wens: proost! Schrijf je leegmaken, leegplukken en leegplunderen los of aaneen? In de muziek is legato 'gebonden'. De leeuw keek omhoog naar de Leeuw. Het leewater is een vochtophoping en leewieken is gewoon kortwieken. Legendevorming vond al snel plaats. Zijn leidersstijl was heel direct en to the point [ter zake]. Wat was Ariadnes leidraad [richtsnoer, gids]? Ze zongen eerst een leis, [middeleeuws godsdienstig lied met refrein, m.n. kerstlied, vgl. kyrie (eleison)] later meerdere leizen. Lekrijden schrijf je aaneen; lekschieten ook, of juist niet? De leliaards [aanhangers Franse koning] en de klauwaards [idem graaf van Vlaanderen] bestreden elkaar rond 1300. De Lelystatter hield van lelietjes-van-dalen.

7. Hij at lendenbiefstuk. Ik heb Piet goed lens [beurs] geslagen. De pomp was ook nog lens [geen water meer]. In een leporelloboek [boek waarvan de bladen uit één lange, in harmonicavorm gevouwen strook bestaan] valt weinig te lezen. Een lepidopteroloog bestudeert vlinders. Als je wilt afvallen, moet je lepelsgewijs eten. Leprozen (geen planten!) zijn lepreus en meestal niet preuts [ingetogen, kuis]. Ten langen leste gaf ze het op. Lethargie [ongeïnteresseerdheid] kan letaal [dodelijk] zijn. Lesbiennes (lesbi's, lesbo's) zijn lesbisch. Waarin verschillen leukocyten [witte bloedcellen] en leukoplasten [zetmeelvormers]? In de Levant [het Oosten] kan de levant [een wind] waaien. De leviathan [monsterachtig mythisch waterdier in de Bijbel] komt in Job 40 en 41 voor. Als je iemand de levieten leest, berisp je hem streng. Levitatie is hemelvaartbeleving. Restaurant De Librije in Zwolle is genoemd naar de fameuze librije [oude kerk- of kloosterbibliotheek] aldaar. De liaisonofficier zorgt voor de verbindingen. Liberaal-democraten zijn van allebei wat. Haar robe [damesjapon] was lichtbeige. De boerderij stond in lichtelaaie (ook: lichterlaaie). Ze sliepen in een lichtgewicht tent [lichtgewichttent]. De lictor is de drager van de fasces [bijlbundel]. Hoezo, je lifestyle [levensstijl, manier van leven] aanpassen?

8. Het lichtjesfeest is het feest dat wordt opgesierd met veel kleine lichtjes van kaarsen, lampions, fakkels en dergelijke, met name het Divali bij de hindoes, Chanoeka bij de joden en het joelfeest bij de Germanen. Van lieverlee (ook: lieverlede) kwam ze tot leven. Een lieveheer is een kruisbeeld van Lieve-Heer (ook: Onze-Lieve-Heer). Zo is een lievevrouw een beeld van Lieve-Vrouw (ook:
Onze-Lieve-Vrouw). Overigens: mijn eega is ook een lieve vrouw. Een light verse [lichtvoetige poëzie] kan moeilijk over een lightrailverbinding [tram en metro] gaan. Lag het lievevrouwebeestje [lieveheersbeestje] in het (onze)lievevrouwebedstro [plant]? Als de afkorting 'fl' van 'florijn' in de drukkerij in één stuk gegoten was, noemde men dat een ligatuur. Lijkopening is autopsie, necropsie, sectie, obductie of postmortaal onderzoek [een post-mortemonderzoek is post mortem]. Zit niet te lijzebetten [een lijzebet is een trage vrouw]! Ze noemden het
lik-op-stukbeleid [lik op stuk], het was echter een beleid van likmevestje. Lindaan [gammahexachloorcyclohexaan] doodt insecten. De limousine [auto] botste op een limousin [rund].

9. Hoeveel regels telt een limerick? Vijf (het is ook tulen kant). De lilliputters woonden aan de liman [door een strandwal afgesloten zeebocht aan een riviermonding]. Hij is links-extremistisch en dus linksgeoriënteerd. Hij ging linea recta [direct] over op zijn lingua franca [beschaafde omgangstaal – geen metaal!]. Is een linden of lindehouten, bank duurzaam? De lipizzaner(!) vertrapte het linnaeusklokje [GB – vgl. L. of Linn. = linneaans]. Een lipssleutel past in een lipsslot. Zij had een teveel aan lipstick op. Een lit(t)erair historicus doet lit(t)erair-historisch werk en is vaak lit(t)erair-kritisch. De muezzin [moskeebeambte die oproept tot gebed] blies en riep hoog van de toren. Er waren ook moedjahedien (opstandelingen in Afghanistan) onder zijn gehoor. De lit(t)eraire stijlperiode aan het eind van de achttiende eeuw in Duitsland, Sturm und Drang, is de naamgever van het onrustige overgangstijdperk (meestal toegepast op de adolescentie), de sturm-und-drang(periode). Bij de partnerruil waren twee lits-jumeauxs nodig. Het live-tv-debat vond in een L-kamer plaats. De litigieuze [betwist] goederen werden door de rechter geconfisqueerd [in beslag genomen]. Een Lloyd's-lid [bureau voor de classificatie van zeeschepen, Londen] is machtig.

10. Bij 'dat is zo slecht nog niet' is er sprake van een litotes. Het loepzuivere doelpunt werd afgekeurd. Logee Janneke mocht bij mij in de loge zitten. Heb jij een logaritmetafel bij je? Een loelav [mv. VD: loelavs of loelavim, GB: loelaviem] is een palmtak, gebruikt op Soekot. Een loeach is een Joodse almanak of kalender. Hij lodderoogde [slaperig kijken] naar de Lodewijk XV-meubels. De locoburgemeester probeerde een locopreparaat [onverpakt geneesmiddel] uit. De lobbes [goedzak, sul] had verschillende littekens. De logos (Johannes 1 vers 14) is het Woord, God de Zoon, het wezenlijke beeld van de Vader. Het lokus(t) is Surinaamse teak.