2555 Dictee vrijdag 14-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (453)

Dictee – dictees [2555]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 404, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (453)

1. Een loop-in-'t-lijntje is een jonge matroos. Het look-zonder-look is het knoflookkruid. Bij het Loofhuttenfeest woont men in loofhutten. Hij was flink in de lorum [dronken]. Zij was een echte luchthart-treurniet [luchthart, zorgeloze]. Een ograikraal wendt in Suriname het boze oog af. Lekker, parfait [ijs met één smaak]! Toch had ik nog liever een parfait à la vanille [vanille-ijs] of een parfait au café [koffie-ijs] gehad! Een parfait-amour is een rode likeur met citroen- of bergamotolie. Totdat hij in een houten paletot [dood(s)kist] belandde, heeft hij altijd paletotjes [korte overjassen] gedragen. Het horloge van die linkerd loopt op de binkert [loopt altijd verkeerd]. Een bazarretje [bekeuring] krijgen kan ook buiten een bazaar. Op de schaal van Baumé (de bauméschaal) druk je concentraties uit in een aantal graden Bé
[bee-ee, als afkorting geschreven met de letters 'b' en 'e']. Een bullmarkt is positief gestemd, een bearmarkt negatief. Die markten zijn dus bullish respectievelijk bearish. Een baxter is een infuus. Ze onderhandelden over bazielkruid [basilicum, plant] en brazielhout [p/fernambukhout]. Een beauceron is een herdershond.

2. De man met de beambtenbaan was lid van de bediendebond. De bedeguar (bedegar) is de hondsrozenspons [plant]. B&B [bie-jèhn-bie, geschreven als afkorting met de letters 'b' en 'b] staat voor 'bed and breakfast'; een bed-bad-broodvoorziening [voor vluchtelingen] is iets anders (De bbb-training is voor buik, billen, benen). Bij de productie van caprolactam [grondstof voor nylon-6] kom je de beckmannomlegging [omlegging van oxim naar een zuuramide] tegen. De ziekte van Bechterew [kortweg: bechterew] is verbonden met verkromming en verstijving [van de wervelkolom]. Een bêche de mer is een zeekomkommer. Bechamelsaus is met, bearnaisesaus zonder roux. Een beautyparlour is een schoonheidssalon. Met het verstrijken der jaren restte van haar beauty niet meer dan de beauté du diable [de schoonheid van de jeugd, die met de jaren verdwijnt]. Beaux garçons zijn ladykillers. Kan men toch tot de beau monde (de high society) behoren als men zijn beau jour niet heeft [er die dag niet goed uitzien]? Een cultivé- of mikimotoparel is een onechte of valse parel. Hij beevaardde naar Lourdes [ging op be(d)evaart]. Een beet midrasj is een leerhuis, gewijd aan de Thorastudie (meervoud: batee midrasj). Schaatsers kunnen gemakkelijk beentje-over [pootje-over] doen.

3. De beenderman is Magere Hein, de dood (vergelijk: Pietje de Dood. de dood). Kan een beeldenaar net als een beeltenis in een beeldnis staan? Met een camera kun je een beeld-voor-beeldbeweging vastleggen. Het bedrijfs-pc-netwerk (net)werkte perfect. In het bedsteetje was maar plek voor één bedstedeplank. Bij de volkeren treffen we aan: het pygmeeënvolk, het Mayavolk, het bedoeïenenvolk en het Eskimovolk. 'Bedolah' en 'bdellium' zijn namen voor welriekend gom (Genesis 2 vers 12, 2:12). Hij kwam er bekaaid (van) af. Hij bejijt en bejout me, sterker nog: hij jouwt me uit. Suikerfeest is een andere benaming voor Ied-al-Fitr (het kleine Beiram of Bairam; het grote Beiram is het Offerfeest). Dat is toch geen combinatie: beiers [bier] met appelbeignets [licht gebak van meelbeslag]. De beilsteintest [met gloeiende koperdraad halogenen aantonen] is typisch iets voor chemici. 'Beid uw tijd' [dt is archaïsch, zoals trouwens de hele uitdrukking wel] geldt ook voor beiaardiers. Het ros van de vier Heemskinderen heette Beiaard. Wat behelst dit nu? Men bekaadde de havenkom.

4. Je kunt behept zijn met allerlei onaangenaamheden. Wat is een belishabaken [voetgangersbaken, zwart-wit met oranje knipperlicht]? De belialskinderen komen (kennelijk) niet [maar er staat nu wel: zie Belial], de kinderen Belials wel uit de Bijbel. In het stadje Sluis hebben ze naast een bellenman nogal wat bellettristen (en ook nog een belfort! – plaatselijk: het B). De Belgenmoppen bevatten vaak belgicismen, iets Belgisch. Een belemniet is een fossiel. Bekendmaken betekent onherroepelijk bekend worden, bekend raken. Bek-en-veerrot en
snavel-en-veerrot zijn synoniemen. Een bekkentrekker kan goed bekken trekken (ook: trekkebekken; trekkebenen is iets anders). Peter was het belangeloost van allen. Wat epoque maakt, is epochemachend. De belle époque (1890-1910 in West-Europa = Oud Europa m.b.t. het culturele en mondaine leven) deed dat zeker. Belcanto is zingen volgens de klassieke Italiaanse zangtechniek. Op de bel-etage woonde een
bel-esprit (thuis in lit(t)eratuur en kunst – meervoud: beaux-esprits). De romanfiguur was nogal belgziek [lichtgeraakt, opvliegend]. De criticus bekritiseerde de voorstelling en niet zo'n klein beetje ook!

5. Een beloega is een witte dolfijn. De schrijversbent [kliek] at alle kliekjes op. De gelovige jood bensjte [gebed doen] met zijn zonen na de maaltijd. Beiden waren daardoor ontroerd. Benedictine is een lekkere likeur. Men liet de benedictijnerabdij ongemoeid in de bendeoorlog. Een bellerophonsbrief heet ook wel uriasbrief [noodlottig voor de overbrenger ervan]. Wat is een bellenmeisje? Een belofte-eed houdt het midden tussen belofte en eed. De kartuizers [monniken] aten bel paese [zachte Italiaanse kaas]. Er zijn benigne [goedaardige] en maligne [kwaadaardige] tumoren. Ondanks het belvedère-uitzicht droeg het benen-op-tafeloverleg weinig tot niets bij aan een oplossing. Met beloken Pasen [eerste zondag na Pasen] kregen we een Belizaanse uit Belize op bezoek. Die jongen met beatlehaar draaide een Beatlesplaat.

6. Een dirigent moet maatslaan, hij moet de maat slaan. Een macrofaag is een grote fagocyt [eetcel, vuilnismancel; vgl. vullisman]. Waaraan herken je een magelhaengans [toch niet aan het feit dat ie niet in VD staat – wel in GB]? De Mahdi is de Verlosser der moslims. Een erhu [oe] is een tweesnarige Chinese viool. Hij was een erentfeste [eerbiedwaardige] senator. Dat kun je eraan afzien. Je kunt ook eraan onderdoor gaan. De woorden 'ergocalciferol' [vitamine D2] 'ergotalkaloïde' [in moederkoren, kan weeën opwekken, ook: antimigrainemiddel] hebben heel wat letters gemeen. Hij is ervantussen gegaan. Hoed je voor mastiffs [Engelse dog] en mastino (napoletano's) [grote vechthonden]. Een matamata is een franjeschildpad. Ik heb doorgeleerd in de mathesis [wiskunde]. Een maxim is een machinegeweer. Een maximeverzameling omvat stelregels. Hij is gepokt en gemazeld in de society. In de Mayacultuur kenden ze de maxwell (symbool: Mx – cgs-eenheid – centimeter, gram, seconde of ook: centimeter-gram-seconde – van magnetische krachtstroom) nog niet. De mediene omvat de Joodse Nederlanders buiten Amsterdam. Het media-imperium kon de mediahype niet aan. Een mehari is een dromedaris als rijdier. De megila (= megille)(!) is de wetsrol (uit het Hebreeuws, niet de inhoud ervan – die met hoofdletters!)

7. Een megalopolis is een grote stad. De Meirevolutie vond plaats in Parijs in 1968 (met die soixante-huitards!). Hij was ooit melkertbaner (melke(r)tier). Hij heeft melkboerenhondenhaar. Hij wilde melis [broodsuiker] in zijn melissethee. Voor het doel ontstond een scrimmage, een mêlee van spelers. Het mene tekel geeft aan dat je gewogen en te licht bevonden bent. Er wordt te weinig gemensendieckt [kamergymnastiek]. Het merinosschaap [hooglands schaap, negrettischaap, rambouilletschaap] blètte. De merengue is een dans en meringue een gebakje van schuimdeeg. Pepermuntolie bevat vooral menthol [mentha = kruizemunt]. Mescaline lijkt in werking op lsd. Hoezo, Merovingers aflikken? Je kunt evengoed Jan als Piet opstellen: ze voetballen even goed. Ik begrijp er net zomin iets van als jij. Daar moet je niet zo min over denken. Bij het golfspel moet je zo min mogelijk slagen maken. Een eutrofe biotoop is rijk aan voedsel, voedselrijk. Tot Euroland, de eurozone, behoren alle eurolanden. Hij had even veel pijn. Zij had evenveel minnaars als dochters. 'Evoë', riepen de bacchanten.

8. Excusez-moi, excusez le mot, maar woont hier die
lul-de-behangerige lapzwans, die lulhannes van een lul-de-behanger? Is de populairwetenschappelijke uitleg over exantheem dezelfde als de exactwetenschappelijke? Ik kon me zijn facie toch niet meer evoceren (evoqueren: voor de geest roepen). De toestand van mijn zaalgenoot laat zich omschrijven in termen van exacerbatie [verergering], die van mezelf in termen van remissie [geringe verbetering]. De ex-expediteur blies de adem uit en was zelf een laatste vrachtje. Spellingtechnisch zitten ex-cathedraonderwijs, ex-ex (je weet wel: die stellen met een
los-vaste aan-uitrelatie, die regelmatig scheiden en hertrouwen) en exdatum op totaal verschillende sporen! De term 'extra-uterien' [buitenbaarmoederlijk] is hiermee niet te vergelijken, want die is van Franse herkomst. De exuviën [afgeworpen lichaamsomhulsels] van deze salamander zijn geheel uitgedroogd. Uitvaartplechtigheden heten ook wel exequiën [ee]. Dat je geëxerceerd [(uit)oefenen] hebt, is geen excuus.

9. Zijn exigeante [veeleisende] bedstede- of spondengenote was telkens weer de bovenliggende partij … Een apostolische exhortatie is een pauselijke zendbrief. Dat is tegenwoordig meer conventie dan exemptie, in goed Nederlands: eerder regel dan uitzondering. De trui was XXL, extra extra large. Hij moest extemporeren: ex tempore [onvoorbereid] een referaat (beter: een exposeetje) over exsiccaten [gedroogde planten] houden. Ex-Sabena-personeel zorgde voor extinctie [uitblussen] van het oplaaiende vuur. Bij het exquise [heerlijke] dinertje werd een exquisiet [voortreffelijk] wijntje geserveerd. De exsecratie [ontwijding] vond expressis verbis [met zoveel woorden, nadrukkelijk] opzettelijk plaats. Sommigen noemen een zijderupsraket een exocetraket. Wanneer mag exhumatie [lijkopgraving, ruimen van kerkhof] wettelijk uitgevoerd worden? De façadebouw [voorgevel] verliep vlot. Met Facebookvrienden (ook: f) kun je facebooken over de unieke face-off bij die ijshockeymatch.

10. Façon de Venise vindt men onder andere in
façon-de-venisekaraffen. Een fabliau [boerde + n, sproke + n] is een vertelling. Voor fabricagefouten is de fabrikant aansprakelijk. Een
face-to-face-enquête wordt face to face, vis-à-vis, persoonlijk, afgenomen. Hij heeft een faible [zwak] voor petit-gris [fäh, eekhoorntjesbont]. We kennen de temperatuurschalen van Fahrenheit, Réaumur en Celsius. Soms laat de faex populi [gepeupel] de vox populi [stem des volks] spreken. Een faëton [visetende keerkringsvogel] in een faëton [zeker rijtuig], kan dat? Ja, dus. Deze fäh [ee] (zie boven) is salonfähig [beschaafd, geaccepteerd].