Dictee – dictees [2331]
Oefendictee 568 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (289)
1. Wist je dat met de Zijde de Hollandse Noordzeekust aangeduid wordt? Het zijdeaapje heet ook ouistiti of sagoïentje. Zijdecultuur en seri(ci)cultuur zijn synoniemen. Speelt de zijde-eik daarbij een rol? Akon is zijdekapok. Hij wreef het zijdenhemdje (appel, jeruzalemmer, pigeon, genoemd naar Sydenham, Devonshire) langs zijn zijden hemdje. De pestvogel behoort tot de zijdestaarten, een familie van zangvogels, in het hoge Noorden van Europa en Amerika. Behoren zijden producten tot het zijdewerk? Neervlijen is eleganter dan neerzijgen. Zijkolsem is het zijzaathout, toch [zware balk, scheepsbouw]? Door de zijingang kwam die zijige ouwe sok naar binnen. Daarmee zal hij goed af zijn. Onderwijs ontvangen is docents kennis tot de jouwe maken. De ratio essendi is de zijnsgrond. Zijpe wilgentenen zijn van vocht doortrokken. Die kleding is boho [in zigeunerstijl – Eng.: bohemian]: hoezo? Een zijspanrijder is een bakkenist. Een A4'tje heeft twee zijtjes [ook: zijden/s]. Het zijzwaard [van een schip: eivormig schild van zware planken] leek verdacht veel op een echt Z-ijzer.
2. Zilverazide is explosief. Een mico is een zilveraap, een mike [maaik] iets heel anders [microfoon]. Het lijfje [kledingstuk] was met zilverbrokaat belegd. Wie heeft dit jaar de Zilveren Camera gewonnen? Goud zal wel te duur zijn … Zilverhoudend is zilver bevattend. Dat is een zilverlakense krokus [bloem donkerpaars met wit: Crocus versicolor]. Staniol (= stanniool) is bladtin. Zilverschub is psoriasis [huidziekte]. Een zilverstad is o.a. Schoonhoven. Argyrie is zilververgiftiging. De Rio de la Plata wordt soms wel Zilvervloed genoemd [grens Argentinië en Uruguay]. De Zilvervloot werd veroverd door Piet Hein. Altijd is Kortjakje ziek … Ze drijft een goud- en zilverwinkel. Kende men in het Shona [Bantoetaal, Zimbabwe] en het Venda [Bantoetaal Zuid-Afrika en Zimbabwe] (die spreken de limbo's zeker niet in Limbabwe) de zimdollar al [Zimbabwaanse dollar, momenteel: ZWL]? Een voorbeeld van een zinnespel is Elckerlijc. Op hoeveel zines [ziens] (vgl. magazine) ben je geabonneerd? Deze zinfandel [wijnstok] brengt blauwe druiven voort. Ik heb zo-even opgezocht wat een zoïlus is: niks positiefs daarover [vitter]! Je zult maar op de zuloschool [zeer uitgebreid lager onderwijs] zitten [benaming Piet Vroon voor wo in NL].
3.
Een zuwe [looppad]
loopt door een moeras. Een pomodoro is een pruim- of romatomaat. De
zondeval is wel mede maatstaf geweest voor het doodzondenbesef(!)
in de rooms-katholieke kerk. Eindigen deze woorden op 'li' of 'lie':
advocatus diaboli (advocaat
van de duivel – naast advocatus Dei),
aioli (koude
knoflooksaus), achylie (geen
maagsap), alibiali, amelie
(missen van
ledematen), asystolie
(hartstilstand),
alkali, belie (sukkelachtige
vrouw), boilie (aasbolletje
sportvissers), Checkpoint Charlie
(vroegere grens
Oost- en
West-Berlijn – ik was daar: been there, done that),
Bengali [taal,
Bengalees], blusheli, cilie
(trilhaar),
bouilli (soepvlees),
deltiofilie (prentbriefkaarten
verzamelen), grand(!)
en demi-plié, genuaolie, broccoli, dyscalculie, foelie [dun
bladtin] en folie [voor
verpakking], buis van Torricelli
[eenvoudige
barometer], isocefalie [bij
afbeelding: hoofden op één horizontale lijn]
en ithyfallie [lid
omhoog, ook: vers met – ⌣
– ⌣ –
–: lang, kort, lang, kort, lang, lang]
carnaroli (soort
rijst), jansalie [slapjanus],
kasterolie [van
bevergeil, ook: castorolie],
casus belli (onmiddellijke
aanleiding tot oorlog), kopalolie
[kopal =
harssoort], kwalie
(babbelaarster),
cuivre poli (gepolijst
geel koper), leliënolie, mielie
(mais, BE: maïs)
en nigerzaadolie [van
gingellikruid, ook: negerzaad].
4. Verder: culi (foodie), deli (tabak), nimfkruidfamilie, Divali (lichtjesfeest), oublie [chocola] en oblie [wafel], faex populi (het gepeupel), ollie (bij skateboarden – sprongetje in de lucht), palie (bolster, kaf), paralalie [onbedoelde klanken] en parallellie [overeenkomst], fait accompli [voldongen feit], frustra Herculi (vechten tegen de bierkaai), poelie (riemschijf, snaarschijf), fusilli (pasta), polypolie (markttype), pyrolyseolie (bio-olie), hallali (kreet van jagers), resedafamilie [plant], ricinusolie [wonderolie], rien appris ni rien oublié (niets geleerd en niets vergeten), ikan bali (Indonesisch visgerecht), de scheuchzeriafamilie [plant], in anima (corpore) vili (van proeven en experimenten: uitgevoerd op dieren, overledenen en eertijds ook wel op slaven, gevangenen etc.), schalie(gas) (term uit geologie), schoelie (schoelje - schoft), in omni scibili (van alle markten thuis), in originali (in handschrift, origineel), sint-jakobslelie [plant], Sint-Jansevangelie, in thesi generali (in het algemeen), jali (griot) en nog jus soli (territoriaal recht op burgerschap – tegenover jus sanguinus – i.v.m. de afstamming).
5. Ook nog: spermacetiolie [uit schedelholten van potvissen, ook: spermolie], krambamboeli [punch, jenever], lapis lazuli (lazuursteen), loco sigilli (formule op oude documenten – l.s. vervangt lak- of waszegel), lultali (veldtelefoon), mali (deficit, tekort, tgov. – t.o. – boni), stagtalie [op schip], mali exempli (als een slecht voorbeeld dienend), marli (stijf gaasachtig weefsel), muesli [Zwitsers ontbijt], neroli (uit oranjebloesem gedistilleerde olie), ocelli (pauwenogen), oculi (vierde zondag voor Pasen), omnibus credere et nulli (allen en niemand geloven), pakoeli (geelhart), patchoeli (tot de lipbloemen behorend aromatisch kruid), superplie [koorhemd] en daarnaast syndactylie [vergroeiing vingers of tenen].
6. Ten slotte: vigilie [nachtwake], pessimi exempli (verderfelijk), pilipili (zekere exotische specerij), pulli (of pull), tsarenfamilie, ravioli (Italiaans gerecht), reli, thanatofilie [suïcidedwang], tijmolie, res mali exempli (iets dat tot een slecht voorbeeld strekt), wanttalie [op schip], zullie (taal van oud-corpsleden uit Leiden), salus populi (het welzijn van het volk), scala caeli (jakobsladder), vetiverolie [uit tropische grassoort], sedes belli (strijdtoneel), spirelli (pasta), zoöfilie [dierenliefde, bestialiteit], teakolie, sub tecto coeli (onder de blote hemel), wijolie, tali (koord, snoer), wheelie [motor, vgl. stoppy], tripoli (polijstaarde), ugli (citrusvrucht), welie (palingfuik), xenofilie [welgezindheid vreemdelingen], tachylalie [te snel en daardoor onduidelijk spreken], vali (of wali: gouverneur), victualie [proviand, victualiën] en vox populi (stem des volks). Citybag is een simili-Engels woord [imitatie, nagemaakt]. Met doussié wordt afzeliahout bedoeld. Neem drie dragees [versuikerde tablet] per dag. Een drôle de guerre is een schemeroorlog, een phoney war. Zelfs op Drievuldigheids(zon)dag zat de CEO [sie-ie-oo] nog pontificaal in de driver's seat [leidinggevende positie].
7.
Een drôlerie is een bepaald komisch beeldje in middeleeuwse kerken.
Droschken zijn vigilantes.
Dr. Strangeloves [geschifte
wetenschapper]: voor mij is een
(één)
er al meer dan genoeg. Het drugsbeleid moet op de schop. Het meisje
met acne (acne's
zijn vetpuistjes) at eendenpaté.
Dat was in de tijd van de hagenpreken.
Sla je in je cerebellum [de
kleine hersenen] op, hoe je
'flabellum' [waaier
in processies naast de paus]
schrijft? In een interbellum [periode
tussen oorlogen] worden meestal
geen parabella [parabellum
= lugerpistool] gebruikt. In
statu quo ante bellum, zo is de politieke toestand van een staat vóór
de oorlog. Hoe kom je aan een zwitserlevengevoel? Met een
tekstverwerker met drag-and-dropfaciliteiten kun je gemakkelijk
knip-en-plakwerk verrichten. Het draculagebit [met
grote hoektanden] was
drabkleurig. Wat is een draai-ijzer
[koevoet voor
huiden]? Ook: een soort van
snijijzer op de draaibank? In India heb
je vijftigpersoonscellen. Die droge klaas kende niet eens het
subtiele verschil tussen 'drooggelegd' en 'droog gelegen'. Het duifje
zonder gal [onschuldig,
naïef, lief meisje] zag nergens
kwaad in. Dukaten: in het museum [oude
gouden munt]!
8.
Duh [nogal
wiedes], zelfs die sjonnies en
anita's [ordinaire
types] snappen het. Houdt u zich
erbuiten, ik herhaal: hou(d)
u erbuiten. Drie kwart van de bevolking draagt een driekwartbroek en
eet vaak
drie-in-de-pan. Hij dribbelt en tackelt dat het een lieve
lust is: zijn dribbels en tackles zijn oogstrelend. Hij woont
vierhoog-voor. Hij kocht drie vijftigsten van het lotenboekje met 50
lootjes. Voor de lotenverkoper wogen de laatste lootjes(!)
die hij verkocht, het zwaarst. Met z'n beidjes waren ze blij met de
gevangen bleitjes [vis].
De daarvoor nog blijde stad doorstond de blijdenaanval
[werpgeschut met
grote lepel]. Blindekoe
[blindemannetje]
kun je spelen. Ze liet het kind na de koude douche achteloos bloot
staan. Instrumentvliegen is nu eenmaal geen blind vliegen. Ken je de
Bloedprocessie van en in Brugge? Bloed zuigen, dat doet een
bloedzuiger. Mij een bloody mary, graag. Wat was de BOB
[bee-oo-bee]
in België? Bewakings-
en Opsporingsbrigade.
Ik veroordeel de blokkadeactie. Een
bobijn [spoel]
zit in het garen, een bobine [spoel
van een inductieklos] zit in de
auto.
9.
Mooie bloemkransen! Zou de Bodo (GB)
een luchthaven in Noorwegen zijn? Of wellicht het bodofeest in
Suriname? Ja, bij moslims: afsluiting ramadan.
Waarom heet het ademhalingsorgaan bij spinnen en schorpioenen
boeklong [met
lamellen als de blaadjes van een boek]?
Een boel [overspelige]
kan natuurlijk wel boelen … [overspel
bedrijven]. Zijn er nu nog
erkende boerdenvertellers? In
Zuid-Nederland koop je bij de Boerenbond boerenbont. De boerenbuiten
is in Vlaanderen het platteland. Bij de Boerenkrijg (Boerenoorlog
– Zuid-Afrika) was er veelal
sprake van een boerenopstand. Koeien staan met de achterpoten in de
boezen [enk.: boes
= deel koestal]. Van boezel
[zekere stof]
maak je boezels [boezelaar].
Alle bollandisten hangen een zekere Bolland aan. Een bonhomme
vertoont bonhomie [vriendelijke
wellevendheid]. Ik heb mezelf
uitgelaten, ik ben nu erg uitgelaten. Deze paragraaf kun je beter
eruit laten. Zo-even vroeg hij, of hij er zo even tussendoor mocht.
In Suriname vond de Binnenlandse Oorlog plaats, een van vele
binnenlandse oorlogen. Is de pd (plaats
delict)
binnens- of buitenshuis?
10.
Het binnenruimtegebruik was onvoldoende.
Wat is een binnenvader [woonde
zelf in het gesticht]? Met de
afkorting bd wordt
biologisch-dynamisch
bedoeld. Met een birambi wordt een blimbing [zure
vrucht] bedoeld. Slangen kunnen
bissen [ih]
[blazen,
sissen], studenten bissen
[ie].
De bitawiristruik – deze geeft een
enigszins bittere bladgroente – heb ik kunnen traceren, maar
daarmee is het woord 'bitawiri' uit GB
nog niet verklaard (gewoon
die bladgroente dus). In bitter
lemon proef je de limoenen. Wat stop je in een black box [diversen]?
De Black Power heeft, althans volgens GB, de leus 'black
power' (VD:
beide met hoofdletters, dubieus).
Een dicteetijger moet ook 'black metal' [muziek,
zekere heavy metal], 'blackjack'
[kaartspel, ook
zekere koude drank] en
'black-out' [tijdelijk
verlies van div.] goed kunnen
schrijven. Daar is een bladgroentebuffettafel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten