Dictee – dictees [2309]
Oefendictee 585 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (272)
1. Uit een sinterklaasliedje: Sinterklaas kapoentje, … Wat deed een kapo [van Kamppolizei, toezicht op medegevangenen] in WO II? En wat betekent 'da capo al fine' [van het begin tot het eind]? 'Al fine' is een muziekterm: tot aan het eind (niet in wdb. – wel ad finem). Die auto is volledig kapoeres, kapoerewiet. Hoewel de koploper helemaal kapot zat, hebben we ons kapotgelachen om de vermakelijke, onbestemde en ridicule tourkaravaan. Vertrouw die kapsoneslijer [druktemaker] niet! Waar is die karrenvracht met afval gedumpt? De Liniaal [vero] is de Winkelhaak [sterrenbeeld zuidelijk halfrond], maar die laatste niet die in je jack. Na de bocht kun je weer accelereren. Het kost veel moeite om een crosscousinhuwelijk (alleen GB) te determineren. Een artist's print is een épreuve d'artiste [eerste afdruk van een prent, kunstenaarsproef], toch? We moeten vaker attacher le grelot, de kat de bel aanbinden. Welke lichtmisgebruiken ken je zoal in verband met (Maria-)Lichtmis? Wat is een lichtquant? Antwoord: een foton. Bij licitatie blijft een artikel binnen de club [bij opheffing van een onverdeeldheid], bij een licitum [bod of opbod bij verkopingen] hoeft dat in principe niet. Een lichtmetalen buis is van lichtmetaal gemaakt. Het LAKS (Landelijk Aktiekomitee Scholieren) kun je geen laxisme [laksheid] verwijten.
2. De koolstof 14-methode is de C14-methode [datering van organisch materiaal met behulp van radioactieve koolstofisotopen]. Naast de test [pot of schotel van aardewerk, voor vuur bestemd] met erin een kooltje vuur stond het scharlakenrode kooltje-vuur [plant]. De pijn was maar kortdurend. Kort gezegd: ze baalde ervan. Gebouwen kunnen een kordon(lijst) [kordon, kordonband – uitspringende sierlijst tussen 2 verdiepingen] hebben. De militaire kornets speelden op hun kornetten, hun cornets, hun cornets-à-pistons [hun pistons]. Zo, wat ben jij kortgeknipt. De politiemacht vormde een kordon om het gebouw. Crashes zijn krachs [groot bankroet], kraprood [van de meekrap] is alizarine. Krediet verlenen is crediteren, dat opheffen is discrediteren. Hoe wordt de kritikaliteit van een kernreactor gewaarborgd? Het ene dier hield de kop boven water, het andere ging kopje-onder. Het oudje koutte maar door: voor hem was er geen koutje aan de lucht. Zijn aantal jaren verrieden zijn oudte. In dcc-recorder is dcc een digitale compact cassette, zoals een cd een compact disc is (en een beetje pc vroeger een diskdrive had). Bed and breakfast wordt meestal afgekort tot B&B.
3. Beauty is in the eye of the beholder [een waarneming is subjectief], enne … beauty is but skin-deep [de schoonheid van een vrouw gaat niet dieper dan de huid]. De BMI is de body mass index, de QI de queteletindex. Hij is altijd busy met zijn big business. Cameo's zijn korte toneelscènes. Hou je nou maar caché (gedeisd). Een van de kenmerkende figuren van de commedia dell'arte is Arlecchino (Harlekijn). Leentje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan. Neem nog een marshmallow [zachte, zoete lekkernij]. Er zijn landen waar op lèse-majesté [majesteitsschennis] de doodstraf staat. Van lingala [volksmuziekstijl in Congo] geniet je, het Lingala [taal] spreek je. De krullenbol was aan het krulbollen (zottebollen). In het kurhaus [in badplaats voor een kuur] keken we op tv (teevee) naar de vrije kür [dressuur, kunstschaatsen]. Kunnengenoten zijn niet van beiderlei kunne. De Gurkha's streden traditioneel met kukri's [mes met gebogen lemmet]. De Kuhls pijlstormvogel is een andere dan de dito noordse. De e-laag is de laag van Heaviside, de ionosfeer. Alledaags, platvloers, is terre à terre, laag-bij-de-gronds. Morgen gaan we weer naar la città eterna [de stad Rome, de Eeuwige Stad, het eeuwige Rome].
4. Omdat hij zijn ei kwijt kon, is hij nog steeds zijn enthousiasme niet kwijtgeraakt. De ongelikte beer (un ours mal léché) danken we aan La Fontaine (De la Fontaine, Jean de la Fontaine). Het laisser-faire [economisch vrijlaten] is nu eenmaal iets anders dan het savoir-faire [wereldkennis]. Ze kwamen erop af als vliegen op de stroop. Een kwaadspreker is gepokt en gemazeld in het kwaad vertellen. Labskous (lapkous) is een scheepsgerecht. Dat is nog maar kortgeleden en niet zoals hij zei, lang geleden. De marathon is een langeafstandsloperssloper(!). Een donjuan heeft uiteraard het karakter van Don Juan. De karbovanets was tot 1996 de voorganger van de grivna (grivnya, hryvnja). De kardinaal(likeur) bevat bisschopessence. Zes is een kardinaalgetal [telwoord], zesde een ordinaalgetal [rangorde]. Het is hier een bende van kardoes [een verschrikkelijke rommel. Cartouche, bendeleider in Parijs]. Kardinalia zijn hoofdtelwoorden. De kardinaliteit van een verzameling is de machtigheid [aantal elementen]. Vanbuiten kareel, vanbinnen bordeel [uiterlijk netjes, innerlijk niet]. Karesansui: zentuin.
5. Was het karige (zuinige, denk aan cent) parcimonie of eenvoudige (simpele) parsimonie? Het karmelietenwater heet ook wel eau des carmes. Zeeuws-Vlaanderen komt [2018 + 2020] zesmaal, zes keer, voor in de VD: het gebied wordt omschreven als Zeeland bewester Schelde (lemma 'bewesten'), hoefijzerverkeer (het verkeer tussen Zeeuws-Vlaanderen en het overige Nederland via België), karkasmuts (door een karkas gesteunde vrouwenmuts, voornamelijk gedragen in het westelijkste deel van Zeeuws-Vlaanderen), poep(en) (naam van Zuid-Bevelanders voor de bewoners van Zeeuws-Vlaanderen), bij Vlaanderen en Zeeuws-Vlaams als adjectief. Is liefde een goed cardiacum [geneesmiddel hart]?
6. Cardiaal [betrekking hebbend op het hart] heeft niets met cardia's [maagmond] te maken. De cardioloog maakte een kardinale fout. Wat doet een cardio-thoraxchirurg zoal [hart en borstkas]? Een karmelietes is een karmelieter non. Deze karmijn [appel] heet heel deftig Karmijn de Sonnaville, kruising tussen cox en jonathan. Droegen ze tijdens de Karolingische renaissance al karolijntjes (karlijntjes – vrouwenkapje)? Hij is als een snoek in een karpervijver [opposant in gezapig gezelschap]. Hé, ouwe snoeper(d) … Val jij op snoeptafels [fraai stel borsten]? De snoezepoes genoot zo in de snoezelkamer (let wel: snoozen doe je in bed – snoezen bestaat alleen als mv. van snoes). Een voorkomen met een snorrenbaard zit wel snor. Ik ben maar een klein raadje [radje, radertje] in het grotere geheel. Hij ging met zijn gocart naar de karting in het kartodroom. Hij doet kartonnagewerk in de kartonnage-industrie. Een kartuizerin is een kartuizer non in een kartuizerklooster. Karyofylleen is humuleen, toch? De snelheidsboeten zijn in 's rijks kas(!) gestort. Die stoutmoedige strijder was een kerel als Kas [als een boom].
7.
Kaseko is traditionele creools-Surinaamse dansmuziek. Geld wisselen
is geen kashandeling. Het Kaski is het
Katholiek
Sociaal-kerkelijk
Instituut. De op het Muiderslot
zetelende drost voert als titel 'kastelein van Muiden'. De
kasteelvrouwe blonk uit in castellologie
[kasteelkunde].
Kasterolie is castorolie [wonderolie
– vroeger: bevergeil]. Hij
kastijdde me al eerder, en nu kastijdt hij me weer. Een katschip is
een kat zonder oren. De Gelaarsde Kat vinden we terug in de
vertellingen van Moeder de Gans. De wind kan daar katabatisch [dalend
langs helling] of anabatisch
[dito stijgend]
zijn. Kadaifi (kataifi)
is Grieks zoet gebak van draadjesdeeg. Katana's zijn
samoeraizwaarden. Het Griekse 'kat' exochen' betekent bij uitstek,
per definitie. De Egyptische vruchtbaarheidsgodin Bastet is een
katgod [in de
gedaante van een kat]. De KVP
was de Katholieke Volkspartij.
Er zijn weinig termen die op 'ikon' eindigen: daikon (grote
witte wortel), IKON
(zendgemachtigde),
zoön politikon [=
politikon zoön: politiek dier]
en katholikon (kloosterkerk).
8. Bedrukt katoen is calicot of sits [chintz, indienne]. Zijn er nog katteklieken [gekscherend: katholieken] (kattenkoppen) in de zaal, of is er nog protestantse clientèle voor de kattenbak [= catechesatie – bij de dominee op cat – uitspraak: kaht]? Catgut is later niet te verwijderen hechtdraad bij medische ingrepen. Dat is niet mis: het is geen kattendrek of -pis. Wat is een cattery [kattenfokkerij]? Zijn er nog niet genoeg dan? Is dit met katten- of met hanenpoot geschreven? Een kattenvriend lijdt niet aan ailurofobie [kattenangst]. Collaps en syncope vallen in dezelfde betekenisgroep als katzwijm [flauwte]. Het Oudjavaans wordt zelden nog Kawi genoemd. Wat koop je zoal voor 100 tenge [KZT, Kazachstan]? Een kazak kan een tapijt uit Kazachstan zijn. Kazikes zijn caciques [stamhoofd indianen]. Een kazoo [oe] is een soort mirliton [kinderfluit]. Bij treinen hoor je vaak kedoeng en kedengkedeng. De farynx is de keelholte en een gutturaal is een keelklank. Keep up the good work [ga zo door] en keep smiling [blijf glimlachen]: hier heb je een keepsake (aandenken, geen kipsaté!). Het hoogste goed lijkt te zijn: keeping up [to keep up] with the Joneses [gelijke tred met de buren houden t.a.v. de welstand].
9. Zo, ben je weer down-to-earth [met beide benen op de grond]? Die catchphrase [typerende uitspraak: b.v. oogjes dicht en snaveltjes toe ...] werkt prima op tv. Vandaag behandelen we de Kreeftskeerkring of noorderkeerkring en de Steenbokskeerkring of zuiderkeerkring. Een copywriter [tekstschrijver] moet oppassen met het copyright. Ze hadden een face-to-facecontact, ze zaten face to face. Je kunt naar die fancy fair voor een fancyprijs. Toen ik de call of the wild [romantisch verlangen naar de ongerepte wildernis] niet kon volgen, schreef de arts mij een calmans [kalmerend middel] voor. In de woestijn is het vaak zand happen. In de islam zijn bikini's uit den boze. Dat voorbeeld van een litotes is niet slecht. Schrijf ineens goed: lorkenboom en sporkeboom. Staat dat schip op de Lloyd's-lijst (Lloyd)? Ik blijf dat brij- of stroophappen vermakelijk vinden. Met zoeken op '*pq*' vinden we alleen: S.P.Q.R. (Senatus Populusque Romanus, senaat en volk van Rome) en verkoopquota. En met zoeken op '*qr*' diezelfde S.P.Q.R. en q.r.(e.): quod rectum (est), wat billijk is.
10. Een loafer is een instapschoen. Loutre is otterbont. Lang leve(n) onze ouders! De lapis philosophorum is de steen der wijzen. Een lapsus linguae is een verspreking. Als je 'lekko' hoort, is dat zeemanstaal [let go]. Die melaatsen leiden een kwijnend bestaan. Deze fietstube [band] is lek geraakt: die is met meerdere lemmeten lekgeprikt. Een lekythos is een Griekse grafvaas. Volgens mij waren leliaards (antoniem: klauwaards) dol op lelietjes-van-dalen. Het schip heeft gelensd [varen met weinig zeil], de walvis is gelenst [met een lens doorstoken]. Wat is het verband tussen leukopoëse [vorming witte bloedlichaampjes] en leucosis [leukemie, bloedkanker], ook leukose geheten? Het voipen (via VoIP, het Voice over Internet Protocol) doe je met een voiptelefoon. Dat staat stoer: met wetlook [haardracht, quasinat - quasi nat] in een wetsuit [surfpak].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten