Dictee – dictees [2322]
Oefendictee 575 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (282)
0. Alle namen en woorden met (*) erachter staan niet meer in VD!
1. Een goezla is een eensnarige viool. Kun jij 'gore-tex' [kunststof voor kleding en schoeisel] in gotisch schrift weergeven? Daar was een goud- en zilverwinkel. Toen hij gouteerde (het goûter gebruikte), brak zijn goût de contradiction [lust tot tegenspraak, dwarsdrijverij] hem weer op. Ieder kan à son goût [naar zijn of haar smaak] zout toevoegen. Van de 'reukwaters'(!) hebben alleen eau de cologne (eaux de cologne, ook: eau de colognes), eau de vie (idem: eaux de vie en eau de vies) en eau de toilette (idem: eaux de toilette en eau de toilettes) een meervoud, dus eau des carmes, eau de goulard, eau de javel, eau de labbaraque, eau de la reine, eau de lavande en eau de quinine (niet meer in VD) dus niet. Ook: eau(x) de parfum(s) [of]. Goudron is gezuiverd asfalt van Trinidad. Gramineae [mv., gramineeën] zijn graanachtige planten. Het gris de lin is de kleur van de grain de lin [de vlasbloem]. Ze droeg een gris-perle [parelgrijs] japon. Met gristenen [g] kun je licht de spot drijven. Grissini zijn Italiaanse soepstengels. Het (de) grisaille is een grijsschildering. Lijden alle glaucoomlijders [staar] ook aan glarieogen [met wijd open – wijdgeopende – glazige ogen staren]? Ik wil nooit in zo'n glazenkast (glazen kast) wonen! Glidkruid is blauwe godsgenade. Liever niet, godbewaarme.
2. Antiglobalisten lijden aan globofobie [angst mondialisering]. In Gods Woord staan vele godswoorden. Dat is, godbetert, godgeklaagd. Hoe is dat godsterwereld [Gods ter wereld] mogelijk? De godsstad is de stad Gods, Jeruzalem. Goedogend en met goedronde (eigenschap Zeeuwen! – spreekwoord: goed rond, goed Zeeuws – ook: goed Zeeuws, goed rond) lach zei hij dat dit goed komen moest! Met beider goedvinden konden ze het goed vinden samen. De Albanezen hadden zo hun Albanese en de inwoners van Goeree zo hun Goereese gewoontes. Om godswil en in godsnaam: doe het! Als er in het g.o. [georganiseerd overleg] niks te doen is, spelen ze go. Gobelins zijn wandtapijten. De gnawa is een muziekstijl (de Gnawa zijn afstammelingen van de zwarte slaven in Marokko). Dat zoudt ge kunnen weten. Goedbeschouwd, welbeschouwd, is het een farce [klucht, schertsvertoning]. Goh, hebben skiërs vaak goggles [stof- of skibril] op? Een golddigger is een gulpenduikster [zoekt rijke en machtige partner]. Is dat net zoiets als een ijsduiker [zwemvogel] of een belastingontduiker? Een gojibes [bes van de boksdoorn] is rijk aan vitamines.
3. Watsu is shiatsu [acupressuur, drukmassage] in het water. Een loeris is een onnozele sul. In welk verband gebruik je de term 'Godsgezant' [engel, zendeling, etc.]? In een bric-à-bracwinkel koop je bric-à-brac(!). Als je reüsseert [succes hebben, slagen], heb je réussite [succes]. Na al die bal(s) masqués volgt altijd het demasqué. Menno ter Braak schreef heel lang geleden het werk Démasqué der schoonheid. In sommige landen heeft het demasqué der politiek reeds lang plaatsgevonden. Zijn er ook wedstrijden voor de beste hafiz (zelfde enkelvoud), Korankenners? De paar dagen om Sint-Jan dat de haften [eendagsvlieg] vliegen, worden hafttijd genoemd. De haflinger is een ponyras. De story van de rodeo [cowboy op wild paard] was een rodeoortjesverhaal. In een Guineese havenstad zien Guineesen vaak Guinese biggetjes (GB ook: Guineese) lopen. Golfballen worden gemaakt van witte guttapercha. De vrouw op gympen (gympies, gympjes) droeg een guimpe [gèhmp] of gimpje, een tulen halsbedekking met baleintjes. Ze was grungy gekleed, had een grungelook [stijl in mode en popmuziek].
4.
Een guacharo [gwah-tsjaa-roo]
is een vetvogel. De guaguanco [gwaa-gwahn-koo
g van goal]
is een Cubaanse dans. Grootdoen is niet hetzelfde als zich
groothouden. Van grogs word je groggy en krijg je een grogstem.
Groovejazz (acid
jazz) is groovy. Een guiro
[goe-wie-roo]
is een slaginstrument. Een halfdronken (half
dronken)
vent is half beschonken. De hard klinkende hardrock
verpestte ons gehoor. Een halfopen mond (die
dus half open
stond, half openstond)
is half dicht. Om halfelf is het halfeb. De gonfalonniere
[gonfalondrager,
burgemeester] en de douairière
hadden samen iets. De gortenteller hield
wel van gortepap. De graatmagere dominee
was zuiver op de graat. Hoeveel gouverneurs-generaal kun je opnoemen?
Is een
demi-plié de helft van een grand plié(!)?
Ballet: nee, dus. Deze gratuite
[twie]
[ongegrond]
bewering druipt van gratuïteit
[tuu-wie].
In de gotiek kenden ze nog geen gothic [zekere
subcultuur]. Kunnen gouden
knoopjes groeien? Ja [goudenregen].
De auto doet het goddank, grâce à Dieu, weer. Neem dat dreigement
maar liever met een greintje [korreltje]
zout.
5. Deze geleerde heeft een vita vitalis [waarachtig leven] geleefd. We eten goulash vanavond. In Van Dale kom je de Ajuga [zenegroen] als plant (beter: linneon = hoofdsoort) tegen. Een abderiet is een onnozele hals en genoemd naar de stad Abdera in Thracië. Een fidus Achates is een trouw metgezel (van Aeneas of Eneas). Het heldendicht van Vergilius heet Aeneis of Aeneïde. De Achaeërs (*) (bij Homerus de naam voor de gezamenlijke Grieken) bewoonden Achaea. De Acheron was een van de vijf rivieren van de onderwereld. De achillespees is naar de snelvoetige Achilles genoemd. Achilles behoort verder tot de Aeaciden (*), want hij was een kleinzoon van Aeacus (*).
6. De schone jongeling Adonis werd door Aphrodite hartstochtelijk bemind; elke andere adonis is naar hem genoemd. De Aeginetische stijl (archaïsche stijl van beeldhouwkunst) is naar Aegina (nu: Aigina) genoemd. Wie kent nog de donaat (grammatica, waarvan de drukken tot de oudste voortbrengselen van de boekdrukkunst behoren, mv.: donaten) van Aelius Donatus? De Aeneaden zijn de tochtgenoten van Aeneas. De aesopische fabels verwijzen naar de dichter Aesopus. De god van de geneeskunst bij de Grieken is Aesculaap (Latijn: Aesculapius): vergelijk de esculaap [als teken]. De Africus is een zuidwestenwind. Ook Agamemnon werd als halfgod vereerd. Euphrosyne, Aglaia en Thalia waren de (drie) Gratiën [Romeins, Grieks: Charites, dochters van Bacchus en Venus]. Agrippijnse zwaan: bijnaam van Vondel, naar zijn geboorteplaats Keulen (Colonia Agrippina).
7. Berggidsen, sherpa's, stammen uit het volk der Sherpa's. Wat Albaans is, komt uit Alba Longa, de oudste stad in Latium, moederstad van Rome. Nausicaä (*) was de dochter van Alcinoüs (*), koning van de Phaeaken (*) op het eiland Scheria (*). Een sharpie is een welbekende kleine soort van zeilboot. De windgod bij de Grieken is Aeolus: denk ook aan de eolusharp. Alcmaeon (*) was een heros [halfgod, held] uit Argos (*), hoofd der Epigonen (*) (nog wel in VD: epigoon en epigonen – navolger op het gebied van de kunsten) in de strijd tegen Thebe. Een sosius [ook: sosie] is een dubbelganger: Sosius was de dienaar van Amphitryon en echtgenoot van Alcmene. De Alcyonische dagen (rond de kortste dag) waren gelukkige dagen: Aeolus laat dan alle winden rusten, omdat de ijsvogel ((h)alcyon, (h)alcyoon) broedt. Alexander de Grote was koning van Macedonië: door hem gestichte [vele] steden heetten vroeger Alexandria of Alexandrië.
8. Overigens was Karel XII van Zweden de Alexander van het Noorden. Een alcazaba is een Moorse citadel. De Moren hebben de azulejo's [blauwe tegel van aardewerk] geïntroduceerd. De titel van een Spaanse krijgsheld uit de elfde eeuw is Cid. Overigens: Alcyone (*) was de dochter van Aeolus. De althea of stokroos is een plant uit de kaasjeskruidfamilie (Althaea (*) was de moeder van Meleager (*)). Amalthea is een nimf die Zeus op Kreta met geitenmelk grootbrengt, vandaar ook: de hoorn van Amalthea is de hoorn des overvloeds (van overvloed). De amaryllis (ridderster, hippeastrum) is een plant, genoemd naar Amarullis, naam van een herderin in de derde idylle van Theocritus en vandaar zeer vaak gebruikt in de latere arcadische en minnepoëzie [ww. – GB]. Een amazonomachie is de voorstelling van de strijd tussen de Amazonen (wel in VD: Grieks mythisch volk van vrouwen – ook: amazone = kloeke, strijdbare vrouw – n/s) en de Grieken.
9. Een krachtig ogende mannequin is een glamazone. Een lamantijn (manatee) is een rondstaartige zeekoe. De Amazighen [alleen als mv. ook Imazighen] moet je overigens in Noord-Afrika zoeken. De Heilige Ambrosius was bisschop van Milaan en naamgever van de ambrosiaanse hymnen, voorgregoriaanse gezangen. De amor is de liefde en een amor een beeldje. Amor, zwaar verliefd op Psyche (*), heet ook Eros of Cupido. Met amfions worden toonkunstenaars aangeduid (genoemd naar Amphion). Een amphigouri[‘s] is een nietszeggend gedicht. Een amfitryon is een gulle gastheer, genoemd naar Amphitryon. Anacreon was een Grieks lyrisch dichter van Teos in Ionië die de genoegens van het leven, de wijn en de liefde bezong. De Anacreon der schilders is de Italiaanse schilder Francesco Albano, de Anacreon van Sicilië is de bijnaam van de dichter G. Meli. De Franse Anacreon is de dichter Pontus de Thiard en de Perzische Anacreon is de dichter Hafis (14e eeuw).
10. Apelles was de hofschilder van Alexander de Grote. De Apelles van de 17e eeuw was Pieter Lastman. Apelles post tabulum is Apelles achter het schilderij (zoek maar op! – erachter luisteren naar wat 'men' zegt). Een c-straal is een kortegolfstraal. Tot 1989 was de ČSSR de Tsjecho-Slowaakse Socialistische Republiek (in 1993 opgedeeld in Tsjechië en Slowakije). Een vrouwtjesaeneasrat draagt de jongen op haar rug. Anchises is de vader van de plichtsgetrouwe Aeneas. Een anda is de halve bol van een stoepa [boeddhistisch heiligdom India]. De andromeda is de lavendelheide, de Andromeda een sterrenbeeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten