Ditjes en datjes (22)
A. Ik had nog gemeld aan VD, dat bij het lemma 'plaat' ergens '
B. Mij werd gevraagd: waarom 'onzelievevrouwebedstro' aaneen en 'vergeet-mij-nietje' met koppeltekens? In het algemeen kun je daar niet veel over zeggen: de namen zijn via de plantkunde als eigennamen min of meer bepaald. In die zin onttrekken ze zich een beetje aan de normale regels, met dien verstande dat bijv. de kleine letters wel geregeerd worden door de spellingregels. In nog puur wetenschappelijke namen als Anemone apennina (blauwe anemoon), krijgt het eerste deel (de geslachtsnaam) een hoofdletter, het tweede deel (de soortnaam) een kleine letter. Deze naamgeving gaat volgens het linneaanse stelsel, genoemd naar de Zweedse wetenschapper Linnaeus, die ook een aantal dagen in Harderwijk is geweest, alwaar hij in 1735 promoveerde aan de universiteit tot doctor in de geneeskunde (dr. med.). Wat kan ik er verder nog van zeggen?
Onze-Lieve-Vrouwe is al een samenkoppeling: het moet dan wel met koppeltekens en niet aaneen wegens de hoofdletters, in
Onze-Lieve-Vrouwekerk blijft dat zo. Omdat we planten met een kleine letter (kleine letters) schrijven, is er geen aanleiding meer voor die koppeltekens en wordt het 'gewoon' onzelievevrouwebedstro (samenstelling). Ik wijs ook nog op Toon Hermansshow en jeroenboschachtig. 'Vergeet mij niet' (komt overigens zonder koppeltekens niet voor in VD) is een woordgroep en de verkleinvorm slaat niet alleen op 'niet', maar op de hele woordgroep. Om die bijeen te houden, maken we er eerst een soort samenkoppeling van en gebruiken we koppeltekens: vergeet-mij-nietje (het is een zgn. samenstellende afleiding). '
C. Je weet toch wel hoe we tegenwoordig 'Isthmische Spelen' schrijven?
D. Let vooral ook op met de hindoeïstische goden: Shiva (de Vernietiger), Brahma (de Schepper) en Visjnoe (de Instandhouder). Hun namen zijn ontleend aan het Oudindisch.
E. De woorden 'gaur' (spreek uit als 'gauwer', ontleend aan het Hindi: groot rund (tot 3 m lang en 2 m hoog) met grote, sterke hoorns, dat leeft in Zuidoost-Azië) en 'giaur' (spreek uit: 'gaa-voer', ontleend aan het Perzisch van Zoroaster: Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims) haal je gemakkelijk door elkaar.
F. Realiseer je hoe 'kaas-en-wijnavond' geschreven moet worden, hoe 'postcheque-en-girodienst', hoe 'land- en volkenkunde', hoe 'land- en tuinbouw', hoe 'peper- en zoutvaatje' en hoe 'peper-en-zoutstel'.
G. In het Eper dictee van 2007 las ik: ze keerden relaxt terug van vakantie. Je kunt wel gerelaxt hebben, maar je kunt alleen 'relaxed' terugkeren! Overigens: chillaxen (VD, 2013) is chillen én relaxen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten