0475 Dictee woensdag 07 jan 2015 (5): dictee Ditjes en datjes (16) √

Dictee - dictees [0475]

Ditjes en datjes (16)

A. In het GDNT 2014 kwam als zin voor: "De oe’s en a’s waren niet van de lucht …". Ondanks de erop volgende 'gillende keukenmeiden' lijkt me dat de juiste spelling. De Technische Handleiding is daar op p. 58 helder over. Ik geef nog een paar voorbeeldzinnen. In die formule komen een rho'tje en een pi'tje voor, maar geen omegaatje. In 'reikwijdte' komt één ei'tje en één ij'tje voor. 'Goud' schrijf je met een ou'tje, 'goed' met een oe'tje en 'gauw' met een au'tje. Op dezelfde pagina lees ik nog iets over een whisky'tje (Schots - Canadees) en een whiskeytje (Iers - Amerikaans). Dat zo zijnde, kan het gebruik van het woord 'whiskey' in voorkomende gevallen toch moeilijk worden afgekeurd!

B. In datzelfde dictee kwam ook koning Willy de Tweede voor. Ik deel volledig de geuite opvatting van ex-minister-president Dries van Agt dat zulks in de vergaderzaal van de Eerste Kamer met koning Willem de Tweede aan de wand, niet gepast was. Overigens doet het me deugd dat de TH echt Willem II schrijft, ik blijf het absurd vinden dat mijn 'Willem II' fout werd gerekend

C. Voor baccalaureus had GB bc. (met punt) en VD bc (zonder punt). Het leek me dat overeenkomstig mr. en ir. de punt wel vereist was. VD doet mij weten, de spelling te zullen aanpassen. 2020: OK.

D. In VD las ik: een expogee is een ex-politieke-gevangene. Dat verbaasde me, want met de aantekening dat ex – in de betekenis 'voormalig' dus niet in bijvoorbeeld 'excellent' altijd een streepje krijgt – worden Nederlandse en Engelse driedelige samenstellingen aaneengeschreven. De NTU bevestigde me dat de juiste schrijfwijze inderdaad ex-politiekegevangene is, waarbij aangetekend kan worden dat ook ex-politiekgevangene zou kunnen.

E. [Aangepast 2020]

Ik vroeg me af, is het bnw. Chaldeese of Chaldese en het znw. Chaldeese of Chaldese (de Chaldeeën vormden een Aramese stam die sedert ca. 1200 v.Chr. in het zuiden van Babylonië woonde)? Als ik zou moeten kiezen, zou ik in beide gevallen kiezen voor Chaldeese (ten onrechte). Juist lijkt: Chaldese, omdat er geen term Chaldee is; vgl. dit met het niet-bestaande 'farizee' verderop.Vergelijk de vrouw, een Guineese, en een Guineese havenstad [uitgangspunt: Guinee - een land (met als opvallende uitzondering één Guinees biggetje, twee Guinese biggetjes). Maar omdat niet duidelijk is of de bron Guinea --- > Guinese biggetjes is of Guinee [beide: Afrika!], mag van GB hier ook: Guineese biggetjes. Echter, de vraag is helemaal niet aan de orde: tot mijn verbijstering is het gezochte bnw. Chaldeeuwse. Of misschien ook wel niet, want mogelijk gaat dat over iets heel anders; VD vermeldt bij Chaldeeuws immers dat dit bnw. betrekking heeft op Chaldea, een streek in Zuid-Mesopotamië. Zou het dan toch maar (vgl. farizeeën, waar geen 'farizee' bij hoort, dus: farizese) een Chaldese (de vrouw) en de Chaldese geschiedenis zijn? Voorlopig houd ik het daar maar op ... Vgl. nog Goeree - een Goereeër, een Goereese, een Goereese vrouw. Gezocht op *eese: cottagecheese(!), domineese, Guineese, bovenzeese, onderzeese en overzeese en de Guineese frank (betaalmiddel Guinee - GNF). Meer smaken zijn er niet. O ja, in GB nog: Heverleese (van de plaats Heverlee, deelgemeente van Leuven in de provincie Vlaams-Brabant).