Ditjes en datjes (18)
A. Ik vond het vreemd dat adenoïde alleen een bnw. was
(adenoïde vegetatie, betrekking hebbend op het klierweefsel), dat GB en VD geen
znw. hadden (met welk meervoud?) en dat VD desalniettemin toch adenoïdenlijder
had. Inmiddels heeft de NTU mij opheldering verschaft: in de nieuwe uitgave van
GB zal 'adenoïde' ook als znw. vermeld worden met meervoud 'adenoïden'. Waarvan
akte! 2020: niet gewijzigd GB, wel VD: adenoïden = adenoïde vegetatie.
B. Ik kreeg de vraag voorgelegd, hoe je 'match fixing' zou
moeten schrijven. Het antwoord staat sinds 2012 in de online-VD: matchfixing
dus. Kwam al in oktober 2013 voor in een Meppels dictee! Overigens: als dat de Nederlandse spelling is, heeft de taalgebruiker niet meer de vrije keuze tussen 'een match fixen' en 'een match fiksen'. Het beginsel van de vormgelijkheid (GB, p. 16) vereist dan 'fixen'.
C. Roermond ligt aan de Roer, een zijrivier van de Maas,
Duits: Rur. Helaas is de Ruhr een andere rivier, namelijk een zijrivier van de
Rijn. Overigens bestaat het Roergebied dus wel degelijk, maar ja, treinen die
langs Gorinchem denderen, zullen over het algemeen naar het Ruhrgebied op weg
zijn, want als ze naar het Roergebied moeten, is dat wel een mijl op zeven.
D. Een broodje kipsaté is niet een broodje met kip én saté maar
een broodje met saté ván de kip (of: mét kip). Daarom krijgt het geen
koppelteken. Dat geldt ook voor een broodje kipshoarma: shoarma ván (of mét)
kip.
E. Dierennamen – zeker als ze in onze woordenboeken staan –
krijgen een kleine letter: pitbull, pitbullterriër (maar: bulterriër),
giraffengazelle, siamezen, birmanen en de cheeta (geen h!). Bij de honden
kennen we de jack russell (dubbel-l, meervoud: jack russells). Let er wel op
dat de samenstelling jackrussellterriër aaneengeschreven wordt!
F. Op het eerste gezicht lijkt het vreemd dat je
'live-uitzending' moet schrijven (e+ui) en toch 'geuit'. Het verschil zit hem
erin dat het eerste woord een samenstelling is en het tweede een afleiding
(geldt ook voor een ongeleed woord). Iets soortgelijks zie je bij i+j:
gummi-jas, maar bijectie, bij e+ij: vanille-ijs, maar beijveren en bij i+i:
sproei-installatie en kopiist. Nog een losse flodder: accenten heffen
klinkerbotsing niet op: hoewel je café-eigenaar echt niet verkeerd kunt
uitspreken, is er formeel toch sprake van klinkerbotsing.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten