3290 Dictee zondag 28-05-2023 (2) – dictee BeNeDictee 2023-07 √

Dictee – dictees [3290]

BeNeDictee 2023-07

Pilatusparagraaf [handen wassen in onschuld]: elke gelijkenis met bestaande personen is gevallijk [toevallig].

De 80 woorden in vet moesten worden ingevuld.

Gebruik je moerstaal [gebruik geen vreemde woorden – grappig: vergelijk moer-staal, streepje niet in dictee] (auteur: Bob van Dijk)

1. Dit wordt een ¹ rjucht en sljucht [Fries: oprecht en eenvoudig] dictee, geen vreemdewoordenstroom. Niet zoiets van ‘Bij zijn onderzoek naar het gendergen [gender + gen] gebruikte de rekwirent [onderzoeker, vorser] geneflows [uitwisseling van genen en allelen tussen populaties] en crispr’s [stukje DNA *] waardoor hij per arabier [bij toeval] een nieuw SNP [zekere DNA-variatie **] repereerde [ontdekken, vinden] waar hij later een pechakucha [bondige presentatie, 20 dia’s, elk 20 seconden] over gaf voor Inuits [Eskimo] in steenkoleninuktitut [taal Eskimo’s], ergens in een conventie-iglo in Newfoundland’.

* crispr = clustered regularly interspaced short palindromic repeats

** SNP = single nucleotide polymorphism

2. Nee, daar word je toch helemaal ² boekie-zoek [VD: financieel in de war] van? ³ Pleur toch op [opdonderen – gebiedende wijs] met die pardellynxen [Spaanse, Iberische lynx] , Ied-al-Fitr [Suikerfeest moslims] en krioyogerechten [GB; internet: de Curaçaose keuken];
⁴ Sjaak van Buren [kan me niets schelen]. Kunnen we dan echt geen
⁵ maat houden [los wegens ‘geen’ – verder altijd aaneen] met alle malle ⁶ bastaard- en vreemde woorden en die invasieve exoten [uitheemse plant] ⁷ als waren [volgt mv.] het ⁸ Euromediterrane
[slaat op Europa] draaigatjes of ⁹ aardappelcysteaaltjes?

3. Gebruik je moerstaal, dát is de ¹⁰ kwiksaus [variant: kiksaus], het hele eier(en)eten.

4. ¹¹ Diep vanbinnen vinden jullie het toch zeker ook veel leuker om met een ¹² extratrein [klemtoon op extra, alternatief: extra trein, dubbele klemtoon] naar Twente af te reizen en daar, tussen de
¹³ alomtegenwoordige ¹⁴ eskers [slingerende landrug in de ijstijd], in de deemstering te ¹⁵ doudijnen [zacht wiegen --- > slaap, ook: dodijnen, VD ook nog: doldijnen] in een hangmat aan ¹⁶ vierlijnen
[om te vieren, klemtoon op vier] tussen twee ¹⁷ groeneamandelbomen [VD ook amandelgroen – ((groene + amandel) + boom)], terwijl
¹⁸ swijlens [ondertussen] een ¹⁹ alom bekend en ²⁰ woord voerend [wel: woordvoerder/ster] persoon met zoete ²¹ zegging [dictie] proza declameert vol met ²² Oudnederlandse [taal] termen uit lang vervlogen edities van de ²³ ‘Enorme Van Dale’ (ook hier heeft de gevoeligheidscensuur toegeslagen) [à la Grote, Dikke Van Dale]? Leuker toch allemaal, ²⁴ ofte niet [vgl. oftewel aaneen] soms?

5. Zoiets als bijvoorbeeld de volgende alinea, ik noem maar een dwarsstraat.

6. ‘Terwijl wij allen ²⁵ medeaanzitten [vgl. mededelen] bij dit dictee en smullen van ²⁶ jong belegen kaas op oudbakken Belgisch
²⁷ grijs brood [BE, bruin brood, dubbele klemtoon, grijsbrood, klemtoon op grijs, stamt uit WO I – regeringsbrood, ook: volkswit], een omelet met ²⁸ heelei [geklutst, klemtoon op heel],
²⁹ noordzeegarnalen gemarineerd in ³⁰ lemmetjessap
[kleine citroen], en ³¹ lang gegaard [garen = gaar laten worden]
³² leplamsvlees [leplam = in huis, los van moeder grootgebracht, potlam, leblam = leplazarus (krijgen, schrikken)], genieten we met
³³ wijdopen ogen en ³⁴ wijduitstaande [VD, 2020] oren van de grammaticale vondsten tijdens de voordracht. ³⁵ Veelmeer nog kijken we stiekem uit naar de toespijs bestaande uit ³⁶ berliner- en Bossche bollen, een cacaofantasie van ³⁷ Drostes pastilles [omdat de s niet voorgelezen werd, moet ook Drostepastilles goedgerekend worden, vgl. Van Houtens chocola en Van Houtenchocola – NB Die s is geen gewone s, maar een bezits-s – In Jans huis moet je echt de s uitspreken – eindconclusie: eigenlijk is alleen Drostepastilles goed ...] met ³⁸ flambozen [uitgesproken met splaakgebrek – VD zegt: volksnaam], en een ³⁹ omelette sibérienne [mv. (s) s – syn. omelette norvégienne + (s) s] (welke ⁴⁰ culiclassic [culinaire klassieker,
vgl. culilit en culitainment] overigens pas sinds januari op het menu van eerder vermelde driebander [bedoeld: de Dikke Van Dale] staat – en aangedragen is door de auteur van dit dictee – 01/2023).’

7. Veel eenvoudiger toch? Alles weer gewoon ⁴¹ gede-escaleerd tot normale proporties.

8. Awel, nu dan het echte narratiefje [verhaal] met enkele simpele valkuilen.

9. Kennen jullie Karel Landsteiner nog, de hoofdpersoon in mijn boek ‘De Griekse ij’? In het cachot [gevangenis] is hij de gangmaker van zijn lotgenoten geworden door het organiseren van spelletjes. Aan de
⁴² eppo's [sufferd] en de ⁴³ huibens [sukkel, stommerik – vgl. huib – huipen] zoals Loe Lomp, groothandelaar in oudpapier
[GB; VD: oud papier] en ⁴⁴ oudroest [klemtoon op roest; GB – toelichting: ook los, niet voor BeNeDictees], en Appie W., de
⁴⁵ pencompeer [ook compère = kameraad, gezel] van huisarts en
⁴⁶ dicteeprima-donna [(dictee + (prima donna)) – niet NL of Eng.] Liesje van Voorburg, die inmiddels lijdt aan ernstige ⁴⁷ koudepis [klemtoon op pis, strangurie, druppelpis, synoniem: koude pis, dubbele klemtoon? – het gaat heel ver om slechts één vorm goed te rekenen … op grond van een niet-vastliggende uitspraak], heeft Karel
⁴⁸ pimpampet [zaken met beginletter raden] en klaverjassen geleerd, welk laatste spel door de Surinaamse medegedetineerden ⁴⁹ troefcall [Surinaams klaverjassen met troeven] genoemd wordt. Voor de slimme ⁵⁰ sjakies [vgl. slome sjakies] met iets meer verstand, waaronder Jerry Bidet van de ⁵¹ ultra-alt-rechtse [alt niet van toetsenbord; dan alttoets! – maar net als bij alt-A-hypotheek van alternative] PVFD die zich het gevang ⁵² in werkte [iemand inwerken is iets anders] met zijn vele striemende ⁵³ Twittertweets, heeft Karel ouderwetse spellen bedacht zoals ⁵⁴ wiezen [kaartspel whisten] en ⁵⁵ toccadielje [soort van triktrak en backgammon], het 18(d)e-eeuwse ⁵⁶ verkeersspel [vero: triktrak - kansspel] dat je speelt op een ⁵⁷ verkeerbord [niet het verkeersbord op straat] en dat de Turkse bajesgasten kennen als ⁵⁸ sheshbesh
[uit Hebreeuws: Turks backgammon - bordspel met schijven en dobbelstenen]. De echte ⁵⁹ eggheads [ongunstig: intellectueel, geleerde] zoals Sywert Zondervrienden, de snoetjesdealer wiens foute miljoenen ergens op de ⁶⁰ Caraïben [inw. Caraïeb, met andere uitspraak: Carieb, Cariben] ⁶¹ wiesen [verleden tijd van wassen, groeien], en Aäron Goldberg, de succesvolle, van het geloof gevallen ⁶² oud-joodse [J kan niet, oud i.v.m. volk onmogelijk, wel j m.b.t. geloof] veelschrijver die al zijn werk bleek te componeren met een alibabachatbot van ⁶³ AI [artificial intelligence] alias ⁶⁴ ki
[kunstmatige intelligentie, ook: inseminatie] uit het rijk van Xi, mogen met Karel het enig echte spelspel spelen, vol met
⁶⁵ semicolon- [puntkomma], dt- en ck-kwesties.

10. Karel geniet het volste respect en vertrouwen van gevangenisdirecteur Fred Teef, een ⁶⁶ zije sok [en zije mina: slap,
niet-krachtig] en halfslachtige ⁶⁷ kween [halfslachtig wezen, van: queen]. Die geeft hem toestemming om een illusionistische middag voor de gevangenen en cipiers te verzorgen waardoor Karel, die dolgraag weer met zijn BeNeDicteevriendjes wil ⁶⁸ braveren [wedijveren, overtreffen], zijn kans ⁶⁹ schoon ziet om een ontsnappingspoging voor te bereiden. Hij huurt een
⁷⁰ Hans Kloklookalike [net als Elvislookalike] in: Leo Landsteiner, zijn neef van ⁷¹ Adamswege [zeer ver ...], een goëtisch [betoverend, ook figuurlijk: bedrieglijk] knappe adonis [jongeman van zeldzame schoonheid] met lange blonde manen en mesmeriserende [hypnotiseren] Schweinfurter groene [keizergroen, verfstof] ogen. Die komt met de bekende tent voor de bekende verdwijntruc,
⁷² goedgevonden [= goedgekeurd] bij ⁷³ vooraf testen [= voortesten – klemtoon op voor, dat niet in wdb.] door de ⁷⁴ piw'ers [penitentiair inrichtingswerker, cipier]. Grote hilariteit wanneer de directeur in het circustentje stapt, echt verdwenen lijkt maar vanuit een onverwachte hoek wederkeert. ⁷⁵ Goed gevonden [goed bedacht, ben trovato] act!

11. En dan de apotheose: Sywert de snoetjesman, expert immers in verdwijntrucs, moet Karel én Leo tegelijk doen verdwijnen. Nauwelijks de tent binnen, openen dezen ⁷⁶ twee-enig een luik onder het gras naar een voorgegraven tunnel, waarin ze ⁷⁷ achter elkaar [klemtoon op beide, na elkaar] ⁷⁸ achterelkaar [klemtoon op ‘kaar’, in één ruk]
[in principe kunnen ⁷⁷ en ⁷⁸ verwisseld worden, los van de uitspraak] naar buiten kruipen en in een snelle ⁷⁹ vlucht-Mercedes springen richting Middelburg, naar een onderduikadres dat alleen BeNeDicteeërs kunnen kennen. Een ⁸⁰ blijeindend [happy ending] relaas daar in het luxeappartement? Wie het weet mag het zeggen met deze eigengereide mannen …