Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee januari 2017 (9), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (905)
Oefendictee januari 2017 (9)
1. Hij gaf een sterksprekend voorbeeld. Je kan een oortje in hebben, een oortje is ook: geld, cent, duit (zijn laatste oortje versnoept hebben, hij – de vrek – zou een oortje in vieren bijten). Het oord is de geldswaarde van 1/4 van een munt. Het verkleinwoord daarvan is oortje of oordje. VD's mededeling: een oordjesprent is een kinderprent die een oortje kostte – brengt me er dus toe dat 'oordje' ook goed is (of kan zijn). Deze penny-a-liner [schrijft artikelen voor een penny per regel] schrijft penny dreadfuls [goedkope horrorroman, stuiverroman]. Dit heeft VD in de aanbieding bij '*oque': belle époque (1890-1910, culturele en mondaine leven), bloque (biljarten: forse stoot rechtuit; vergelijk: massé = kopstoot (loodrechte keu) en piqué = verticale keu, terugkerende bal), breloque (hangsieraad), cloqué (bnw.: met wafeldessin), cloqué (znw.: weefsel met aan bovenlaag bobbeleffect), croque (verkorting van croque-monsieur en croque-madame), disloque (gymnastiek: het dislokeren = aan de ringen om de schouder draaien en de ringen naar buiten duwen), epoque (maken), vergelijk: epochemachend, equivoque (bnw.: dubbelzinnig), equivoque (znw.: dubbelzinnigheid, onbetamelijke woordspeling), pendeloque (hanger van edelgesteente, bij diamantwerkers: steen van bepaalde vorm), reciproque (wederzijds, wederkerig), vergelijk: reciproque getallen (2/3 en 3/2), reciproque begrippen [kunnen elkaars plaats innemen], reciproque ohms [geleidingsvermogen, omgekeerde van weerstand] en reciproque kruisingen [tussen planten of dieren], toque (dameshoed, baret, kruisbeschermer en (BE) cap (bij paardensport)), tu quoque (et tu, Brute – tu quoque, Brute, tu quoque, fili mi) en univoque = eenzinnig (dus niet dubbelzinnig).
2.
Na de aankoop van het peridot [geelgroene,
doorzichtige soort olivien = chrysoliet] dronken ze een
pernodje [pastis]. Leg het verschil uit
tussen gallisage [galliseren:
water en zetmeelsuiker toevoegen aan potentieel zure wijn] en
petrissage [kneedmassage]. Bedankt voor
dat mooie peyotetje [Mexicaanse cactus --- >
drank met hallucigene werking]! Bij de dressuur zie je vaak
een piaffeje (piafje, piaffetje).
Woorden in VD op '*sage' (een selectie):
à double usage [voor tweeërlei doel
geschikt], Arthursage [Keltisch-Britse
koning Arthur],
body-to-bodymassage [ook: bodymassage, eigen
lichaam gebruiken], bossage (muurvlak,
blokken natuursteen behakken; bosschage = bosje, kleine groep bomen),
finissage (feestelijke afsluiting – vgl.
vernissage = opening), lipossage (onderhuidse
vetophopingen verwijderen), Nibelungensage [koningsgeslacht],
rite de passage (overgangsrite), the
medium is the message (het gaat niet om de
inhoud van de boodschap, maar om hoe die overkomt), volkssage,
ariapassage, Bijbel-, Koran- of Schriftpassage, Faustsage [Goethe],
Noordzeesage en stadssage. Zoonlief piekert; is dat nou
rolbevestigend: moedert pikeert [naaien]
en vader piqueert [biljarten]? De
paratroepers waren paraat. Wat is het subtiele verschil tussen
'wettelijk' [volgens, naar de wet] en
'wettig' [feitelijk hetzelfde!] ? Wat
streeft de Manchester school na [leer van de
vrije handel, tegen staatsbemoeiing in het economische leven]?
Bij het snoepje 'fruittella' zit
VD er echt naast ... [2019 niet meer:
nu ook dubbel-t] Wie sardonisch
[boosaardig spottend] lacht, moet ook
maar het gelag betalen. Hoezo: gerechten savoureren [ervan
genieten] onder de sawoe-manila [sapotilleboom
--- > kauwgom, kauwgum(mi)]
bij het aanhoren van de saz [zekere luit,
baglama] spelende scabreuzemoppendebiteur (-debitant)?
3. Met
'oranje': oranjeboom, appeltjes van
oranje (sinaasappels), een kleur: oranje
dragen als kleur van het Oranjehuis, huis van Oranje, Koninklijk
Huis, het Oranje Kruis [nationale bond voor
reddingswezen en eerste
hulp bij
ongelukken,
EHBO], oranje, blanje, bleu [VD]
– ook: oranje-blanje-bleu [GB]
(oorspronkelijk de kleuren, later de
prinsenvlag zelf), een oranje
shirt dragen, het Oranjeshirt dragen
(door een Oranjespeler van het Oranjeteam),
door oranje [stoplicht] rijden, Oranje
boven! [uitroep], in Oranje spelen, jong
Oranje, koning
Willem-Alexander is een van de Oranjes, Oranje boven
(al)
(bovenal)!, de banden die Nederland aan
Oranje hechten, de Huisorde van Oranje (ingesteld:
1905), het eerste legerkorps onder de Prins van Oranje, de
Prinses van Oranje (historisch, vóór het
K.d.N.
(Koninkrijk
der
Nederlanden)
– iets anders dan het k.d.h.
(koninkrijk
der
hemelen),
beide niet in wdb.), Radio Oranje, drie schoft (deel
van de dag) Oranje boven (1813,
Oranjevlag op de toren), het drievoudig snoer: God, Nederland
en Oranje, het prinsdom van Oranje, oranje dooiermos, oranjegeel
[oranjeachtig geel] en oranje-geel [2
kleuren], de
Koning-Stadhouder (VD
specifiek: betiteling van Prins Willem III van Oranje, die van
1689-1702 behalve stadhouder van Holland, ook koning van Engeland
was; GB: een koning-stadhouder of
stadhouder-koning = algemeen:
stadhouder en koning), Okkie Tuinboon
[roep van kinderen naar elkaar] kreeg de melodie van Oranje Boven
[naam lied]
mee, een orangist is een Oranjegezinde, de
oranje-groene melkzwam, er
zijn veel Oranjebomen [als herinnering]
geplant, OZO: Oranje
zal overwinnen
[stiekem tijdens WO II], Willem de
Zwijger [Willem van Oranje, Willem I, Vader des
Vaderlands], zeaxanthien of zeaxanthine is oranjegekleurd(!)
tetraterpeen en ten slotte een stadhoudersgezinde = prinsgezinde =
Oranjegezinde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten