2803 Dictee woensdag 13-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (633)

Dictee – dictees [2803]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 224, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (633)

1. Wist je, dat rondlijvig pyknisch is (dat is dus een pycnicus)? Een ronggeng is een inheems Indisch dansmeisje. De tafel had een rookglazen tafelblad. De IR-straling [ie-jèhr] in het infraroodgebied was overduidelijk. De ingenieur (ir. – met punt!) ging met de IR-trein (interregionale trein) naar de stad, waar zijn dochter op de ic [ie-see] lag. Is die rechtszaak al geëindigd? De zestigpluskaas kun je helemaal in letters schrijven, met [letters:] zestig in cijfers: 60 pluskaas en ook nog met het plusteken: 60+-kaas. De Hollandse, Amsterdamse en Antwerpse roos zijn slijpvormen. In de Rozenoorlog stonden de Rode en de Witte Roos (de huizen van York en Lancaster) tegenover elkaar.

2. De paus kan op rozenzondag (vroeger R! – zondag laetare, de vierde zondag van de veertigdagentijd) de gouden roos wijden en eventueel uitreiken. We kennen de Chinese roos, de Gelderse roos, de jerichoroos (roos-van-jericho, nee, niet: de ster-van-bethlehem [GB]) en de roos van Libanon (een hasjleverancier). Met elefantiasis heb je een roosbeen. De roosjesimmortelle is een samengesteldbloemige plant. Een roosje-zonder-doorns kun je plukken als ake/olei of drinken als oud-Hollandse likeur. Wat heeft een tienstuiversrooster met aardappelen te maken [is een sorteerrooster]? Roostin is met de Tudorroos (VD) gestempeld. Roosvingerig (rozenvingerig) is bij Homerus het epitheton van de dageraad. Hij verloochende zijn rugbyroots niet. Roquefort is een sterksmakende (VD) Franse schapenkaas. Moet ik nu alweer een rorschachtest doen [kijken naar inktvlekken]?

3. De rosse buurt is beslist niet roze. De Engelse uitdrukking ROS
[èh-roo-wèhs] staat voor return on sales. De rosaline is een zekere soort van kloskant (point de roses). Roastbeef is rosbief. Het rosemetaal wordt bij clichés en letterzetsel gebruikt. Een roshi is een Japanse zenmeester. Rösti is een Zwitsers-Duits gerecht. De Rota is een rechtscollege van de Heilige Stoel. Hij had geen rooie rotcent te makken. Roti, een Surinaams gerecht, eet je met vlees en groenten. Met de Rots bedoelt de zeeman Gibraltar. Rotsbewonende apen leven op een apenrots (je klimt je het apezuur!), die naam dragen ook een aantal hoge flats in Breskens. Een petroglief is een rotsinscriptie. Een hoodoo [2 x oe] is een rotspilaar (nee, niet: voodoo [2 x oe], dat is rituele magie op Haïti) en een hamada is een rotswoestijn.

4. Het rotterdam (de rotterdammer) bevat een scheutje elixer (elixir) of pomerans. Het rottingsslik is sapropeel (sapropelium). De Rottumer [eiland] liep met zijn rottweiler langs het strand. Was hij nou een roué [losbandig persoon uit de adellijke stand] of was zij met haar rouge (schmink) op een rouee? Samen speelden ze na een mislukte actie op de rough [op golfterrein] het rouge-et-noir, een hazardspel met zes whistspellen (312 kaarten). De round-up is een samenvattende afronding. Volgens Wikipedia is Roundup (merknaam) een onkruidbestrijdingsmiddel. De auto onderging een routineonderzoek, een routine-inspectie. Rouwdouwen mag je ook schrijven als rauwdouwen [VD alleen 2 x ou]. Waar slaat de term 'witte (of blanke) roux' [van boter en bloem bereide basis of bindmiddel voor een saus] nu eigenlijk op? In Nederland is Rover de Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer, een belangenorganisatie.

5. Een roverhoofdman leidt een roversbende (GB), de beroofden lijden daaronder. Rowans [mannelijke scout 14-18 jaar] zijn meestal geen rowdy's [agressief in het openbaar]. Er is royaalpapier post en super royaalpapier. Zij maakte zelf rozenbottelgelei en -compote. Op rozenstruiken zit soms rozengal (bedeguar). Het rozenhoedje, een gebedsformulier, begint met een credo, een onzevader, drie weesgegroetjes en een klein gloria [alle: x bidden]. Een rozenkrans bestaat uit drie rozenhoedjes. De rozennobel is een oud-Engelse gouden munt. Het Rozenkransfeest (VD) vindt op 7 oktober plaats. Een lathyruserwt is een rozijnerwt.

6. Een vraag om antwoord wordt weergegeven met r.s.v.p.
[èh rèhs-vee-pee] [réponse/répondez s'il vous plaît]. Een RSI-probleem [èh-rèh-zie], een gewrichtsaandoening, is zo genoemd naar repetitive strain injury [ook KANS = klachten aan arm, nek en/of schouder of CANS = complaints of arm, neck and/or shoulder]. Bekende afkortingen zijn verder: rsg [èh-rèhs-gee] voor rijksscholengemeenschap, r-RNA [èhr-èh-rèh-naa] voor ribosoom-RNA (ribosomaal RNA), tpm [tee-pee-jèhm] voor toeren per minuut (Engels: rpm [èhr-pee-jèhm] = rotations per minute) en RPhO [èhr-pee-haa-oo] voor Rotterdams Philharmonisch Orkest (een symfonieorkest, een filharmonie). Een nefrorragie is een nierbloeding. Een rtf-bestand
[èhr-tee-jèhf] (rich text format) bevat opmaakcodes. In 'rtv-blad'
[èhr-tee-vee] staan de letters voor radio en televisie. Zijn rubbers zijn gekelderd: hier wordt duidelijk niet letterlijk de caoutchouc [kaut] bedoeld [maar: aandelen rubber, rubberaandelen].

7. Een rubberlaars is een rubberen laars. Een ficus is een rubberplant, de rubbervijg. Vulkanisatie is het vulkaniseren van autobanden [van een nieuw loopvlak voorzien]. De Rubenieten (niet meer in VD) komen voor in Numeri en stammen af van Ruben. De rucola is de raketsla. De purperrudbeckia (purperen rudbeckia) behoort tot de composietenfamilie, net als paardenbloem en hoefblad. Ruderale planten groeien tussen puin, dat wellicht ontstaan is na rufenen [oe ee] [verwoestende slijkvloed] in Zwitserland. Op de Malediven betaal je met rufiyaas (enkelvoud: rufiyaa). De twee RUG-studenten
[èh-ruu-gee] lagen rug-aan-rug (dos-à-dos) in het zonnetje. Scoliose (kyfose, lordose) is ruggengraatsverkromming. Wablief? Een epidurale anesthesie? Jazeker, een lumbale punctie (lumbaalpunctie, ruggenprik)!

8. Jan en Piet hielden ruggespraak. Mooi hè, die rugosaroos? Een backpacker is een rugzaktoerist. De ruhmkorffklos is een inductieklos. Heb je die postzegels weer geruilebuit, verkwanseld? De sneeuwruimer was aan het sneeuwruimen. Ik heb ruimschoots genoeg van dat ruimschoots zeilen. Het ruimte-tijdcontinuüm (de tijdruimte) is een samenhangend geheel van ruimte en tijd. Een ruimtewezen is een alien. Ze droeg een ruimvallende japon. De negatieve betekenis van ruitentikken is stelen. Ruit(e)zalf is kwikzalf tegen de schurft of tegen luizen.

9. Ruitvormig is romboïdaal. Roezemoezen leidt tot geroezemoes. De rup en de yup zijn elkaars antipode [tegenvoeter]. Nou, vooruit dan: rural professional (yup die op het platteland woont) versus young urban professional. Een rumpsteak is een lendenbiefstuk. De RU(N)
[èh-ruu-wèhn] (Radboud Universiteit (Nijmegen)) organiseerde een run-bike-run (een duatlon). Het runenalfabet heet ook wel futhark [uitspraak!? – θ = th]. Sport kan het runner's high [roes, euforie door langdurige trainingsarbeid] van een runner-up (tweede) en zijn running mate [tweede op verkiezingslijst of vicepresident USA] opleveren. Het rupsje-nooit-genoeg kreeg er geen (niet) genoeg van. Tom Poes, verzin een paar ruses de guerre (krijgslisten)! De rush op goud en aandelen was begonnen. Sedativa zijn rustgevende middelen. Ruthenium (Ru, atoomnummer 44) is een hard, wit metaal en rutherfordium (Rf, atoomnummer 104) is een radioactief element. De ruwharige honden liepen tussen de ruwarige tarwe. Een querulant is een ruziemaker.

10. Het ruzieverlof (niet meer in VD) wordt verleend aan een bedrijfsruziër. De apotheose van de letter r [èhr] in Van Dale is georkestreerd met een aantal afkortingen. De rva [èhr-vee-jaa], rvb [èhr-vee-bee] en rvc [èhr-vee-see] zijn de raad van advies, de raad van bestuur en de raad van commissarissen. RVG- [èhr-vee-gee] en
RVH-nummers [èhr-vee-haa] slaan op geneesmiddelen. Het rvs
[èhr-vee-jèhs] en de rvt [èhr-vee-tee] zijn het roestvrij staal [ook: roestvast] en de raad van toezicht. De internetaanduiding voor Rwanda is rw [èhr-wee]. De RWS [èhr-wee-jèhs] is in Nederland Rijkswaterstaat. Het ryoliet (lipariet) is een uitvloeiingsgesteente met fluïdale structuur van het alkali-granitisch magma. Rypofobie is smetvrees en de ryton is een hoornvormige drinkbeker, met dierenkop. We besluiten met twee Nederlandse afkortingen: de rzb [èhr-zèht-bee] is de roerendezaakbelasting en de rzs [èhr-zèh-tèhs] is de rijkszuivelschool. En u weet het toch nog: het is sporkeboom (van sprokkelmaand) en lorkenboom (een lork is een lariks). De ruimdenkende man keek naar een ruimgroeiende boom. En nu op naar de letter a!

11. NB Gaat Frankrijk echt de nikab [gezichtssluier] en de boerka [vrouwengewaad dat het hele lichaam bedekt, met alleen een opening met gaas voor de ogen] verbieden?