Dictee – dictees [2775]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 243, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (614)
De flora
1. Volgens Pieter v. D. (en ook volgens www.wetten.nl, zonder dicteestatus, maar wel aangeraden door de Taaladviesdienst) moet je Flora- en faunawet schrijven (mogelijk: eigennaam, alhoewel de Grote Spellinggids Van Dale (met dezelfde auteur als de Leidraad van het Groene Boekje) voorschrijft, dat je de hoofdwoorden in de namen van wetten met een hoofdletter moet schrijven). Laten we met de planten beginnen. De aardbei is het zomerkoninkje, de Indische aardbei is een tuin- of kamerplantje. De aardpeer heet ook wel knolzonnebloem, topinamboer of jeruzalemartisjok. De alsem(plant) bevat absintine. De zachte acanthus (akant) is de berenklauw.
2. Het agriotype is de wilde stamvorm van een gecultiveerde plant. De anastatica (roos van Jericho in VD, net als bij het lemma 'jerichoroos', ook bij de lemma's 'roos' en 'Jericho': roos van Jericho), de althea (heemst, zeemaluwe), de alpenherfsttijloos, de aloëplant, de alfalfa (luzerne), de akkerpolei en de akeleiruit – die behoeven geen toelichting, u kent ze allemaal. Annuellen zijn eenjarige planten. De anthurium is een tropische plant uit de aronskelkfamilie, met name de flamingoplant. Arrowroots zijn Zuid-Amerikaanse pijlwortels. De asclepiaswol [uit vezels van een plant] komt ook uit dat werelddeel. Artemisinine is een antimalariamiddel. Prei is de asperge van de armen. De aubergine is de melanzaanappel. De ballote is de stinknetel en de azolla de kroosvaren. De bakbanaan uit Suriname is de bacove. Bergthee of gaultheria is een theesurrogaat. De bernagie (bernage) is het komkommerkruid. Geef mij maar de biologisch-dynamische (afkorting: bd [bee-dee]) plantenteelt! De bergamotplant, de berberis [o.a. de zuurbes] en de belladonna [wolfskers, doodkruid], die zoekt u mooi zelf maar op!
3. De Engelse boekweit is de oosterse duizendknoop. Bolderiken zijn anjerachtige planten, net als de bruidssluiers. Het byssoliet is een vezelig aggregaat van tremoliet of actinoliet en bevat behalve silicium ook magnesium, calcium en ijzer. Crotonzaad is de zeer giftige vrucht van een wolfsmelkachtige plant. Cranberry is de naam voor de donkerrode besvruchten van de lepeltjesheide. Een courgette is een zucchino. De clivia wordt geplaatst in de narcissenfamilie, de cichorei en de chrysant kent u wel. De wilde christusogen (niet meer in VD; mv.) is de avondkoekoeksbloem. Een chimaera is een entbastaard. De chili levert cayennepeper op. Een chamefyt heeft laag-bij-de-grondse knoppen. De carica is een tropische plant, verwant aan de papaja. Canaigre is looistof uit een in Midden-Amerika veelvoorkomende plant. De camelia is een kamerplant.
4. Het cypergras is een kruidachtig gewas. De term 'dyarpesi' stamt uit het Sranan(tongo) (GB, VD ook Sranang(tongo)), het zijn de lichtbruine zaden (boontjes) van een plant uit de vlinderbloemenfamilie, gegeten als groente. De drie-urenbloem, een kaasjeskruidachtige, is niet lang te zien. Een eenjarige plant is een terofyt. Ereprijzen [VD] zijn veronica's. Efedrine wordt gewonnen uit efedra's. Een esparcette (hanenkam) is een overblijvende plant met roze bloemen. De eucalyptus is een gomboom, de euforbia heet ook: wolfsmelk. Fytoftora [uh] is zwakziekte in aardappelloof. Een exoot is uitheems en een exsiccaat is een gedroogde plant. De (het) fenegriek is een sterkriekende vlinderbloemige plant. De ginseng heeft een aromatische wortel en wordt als afrodisiacum gebruikt. Glidkruid werd gebruikt als geneesmiddel tegen jicht. De gloxinia heeft zachte bladeren en gekleurde bloemen.
5.
Goeni is jute. Een groenknolorchis is een sturmia. Guarana is een
stimulerend middel. Guichelheil wordt ook (bastaard)muur
genoemd. Een halofyt kan op sterk zouthoudende grond leven. De haoma
is de uit een plant geperste roesdrank. Een hennepplant is een
afzonderlijk exemplaar van hennep. Een iberis is een scheefbloem.
Ibogaïne is een alkaloïde en wordt gebruikt bij afkicken. De
ipecacuanha is een
kina-achtige plant. De jalappenplant is een
Mexicaanse plant met ondergrondse stengeldelen. Karwij wordt ook
wilde komijn (kummel)
genoemd. Een ketella is de een cassave. De kinaplant [levert
kinine] is ook een plant. De
korenbloem is een roggebloem. Welke
planten vereisen kluithoudende grond? De (GB;
VD ook: het) lamsoor is de
Zeeuwse heide (een
echte lekkernij), maar ook de
brave hendrik [algoede
ganzenvoet]. Bij het lazerkruid
heb je twee spellingproblemen. Het look-zonder-look is tweejarig, de
mariadistel duidelijk eenjarig.
6.
Het mariëtteklokje heeft een klokvormige bloem. De meloen is de
kantaloep (kanteloep).
Wat ontstaat er na deze DNA-mutatie
[dee-jèh-naa]?
Een zwamwortel is een mycorrhiza. De meeste orchideeën zijn
mycotroof. Myrmecofiele zaadverspreiding wordt door mieren bevorderd.
De naaktzadigen zijn de gymnospermen. Wat verhandelt de
naturaliënhandel (aquarium-
en terrariumdieren, etc.) zoal?
De natuurdruk is het procedé waarbij planten in een loden plaat
gedrukt werden, die vervolgens als drukvorm diende. De nectariën
zijn de honingklieren. Een oligotroof levensmilieu is arm aan
voedsel. Het omrijden der planten door de mollen is het door wroeten
omverhalen. We eten zuurkool met onderzeeërs (met
gebakken scholletjes).
Parthenogenesis (parthenogenese,
agamie) is ongeslachtelijke
voortplanting.
7.
In organogene duinvorming spelen planten een rol. En wat zegt Van
Dale? Juist: AZ [aa-zèht]
overwintert in het
UEFA[letterwoord]-cuptoernooi
(GB – thans
gewijzigd in: de Europa League).
Het oögonium (meervoud:
oögoniën) is het vrouwelijk
geslachtsorgaan van lagere planten. Een paasbloem is (ook)
een nieuw jurkje dat men op Pasen voor het eerst aandoet. De paloeloe
is een grote plant uit Suriname. Parenchym bevat ongespecialiseerde
cellen. Pariëtaal slaat altijd op een wand van het lichaam of
organen. Wie of wat paddenstoelenetend is, is mycofaag. Korte vezels
van de dwergpalm als vulmiddel worden crin végétal genoemd.
Plantengineering is het ontleden en onderzoeken van planten met het
oog op genetische manipulatie. Een botaniseertrommel is een
plantenbus. Plasmolyse is het verteren van wortels door (overmaat
van) mest.
8. Bij polyploïdie is er een overmaat aan X- en Y-chromosomen. Het begijntje is een randjesbloem. In de ruwbladigenfamilie zitten noch ruwarigen noch ruwharigen. Het sirihmes is een mesje voor het kleinsnijden van planten om te kauwen. De nyctinastie van planten lijkt op slaap. De knautia heet ook soldatenknoop (honingbloem, scabiosa, schurftkruid). Het appellativum (appellatief) is de soortnaam. Het squaleen wordt beschouwd als tussenproduct in de biosynthese van steroïden. De steppeplant kan tegen veel zonlicht. Een synoniem voor strobloem is immortelle [+ n]. De struisen [struisvogels] liepen tussen de struise planten.
9.
Commensalen hebben een symbiotische levensvorm. De systematiek van
Linnaeus is wereldberoemd. Teratogenese (teratogeniteit)
is het ontstaan van misvormingen. Gagel is Drentse thee en salie is
Franse thee. Het thiofeen zit in de
wortels van afrikaantjes. Een trachee is het houtvat van de hogere
planten. Daarin zie je ook vaak de tracheïde. De trichocyste is een
haarvormige uitstulping bij planten. Tweerijige gerst is
chevaliergerst, maar zesrijige gerst, dat is nog eens wat! Een
dicotyl is een tweezaadlobbige. Het uniformitarianisme
[waarbij de evolutieleer]
is strijdig met de
van-kaft-tot-kaftgedachte. Ik vind die
tulpenvariëteit wel mooi, maar ik houd ook van een
vasteplantenborder. In planten vindt vasculair watervervoer plaats.
Vegetabiliën zijn planten.
10. De grond is nog veier (vetter) dan ik gedacht had. Zoete venkel kan als groente gegeten worden. Verstening in de gal- of urineblaas heet incrustatie. Voorwereldlijk is antediluviaans (antediluviaal, van voor de zondvloed). De cactus is een warmteminnende plant. Nee niet hydrofiel: dat is waterminnend. Geef dat wiedvorkje eens aan! In een wintertuin (oranjerie) vind je meestal geen wilde (onveredelde) planten. De wijdbloeiende rus heeft een losse bloeiwijze. Yucca's zijn wel xerofyt [gedijt in droge omgeving], maar niet succulent [sappig, vochtrijk]. Een zetmeelvormer (pyrenoïde) speelt een rol bij de vorming van koolhydraten. Zoöchorie is de verspreiding van planten door mens of dier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten