2912 Dictee zondag 18-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (700)

Dictee – dictees [2912]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 157, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (700)

1. De boholook is de zigeunerlook. Het huilende zigeunerjongetje is stereotiepe kitsch. Een bratsch is een zigeunerviool (contra). Een ziggoerat is een tempeltoren. In een basilicale kerk kun je een zijbeukgalerij hebben. De Hollandse Noordzeekust wordt ook wel de Zijde genoemd. Is het niet ter eenre zijde, dan toch ter andere. Het zijdeaapje heet ook wel ouistiti (sagoïentje). De zijde-eik komt uit Australië, van down-under dus. De zijdecultuur wordt ook wel seri(ci)cultuur genoemd. Daarbij wordt sericine (zijdelijm) geproduceerd. De zije mina was met een andere zije sok getrouwd, dat kan tegenwoordig. Een jeruzalemmer (pigeon) is een zijdenhemdje (appel). Een zijderupsraket is een exocetraket. De stof was zijig.

2. Hij nam de zijingang. Aan vakantie kun je toe zijn. Een mico is een zilveraap. Wie heeft de Zilveren Camera gewonnen? Een nugget is (ook) een goudklompje. Zilver-onder-water (niet meer in VD) is de volksnaam voor de tuinwolfsmelk en het kroontjeskruid. De zilverreiger heet ook wel witte reiger (aigrette). De onbetwiste zilverstad is Schoonhoven. Daar kun je zilververgiftiging (argyrie) oplopen. Jaarlijks gingen er zilvervloten van Spaans-Amerika naar Spanje. Piet Hein veroverde de Zilvervloot in 1628 bij Cuba.

3. De zimdollar is sinds 1980 de Zimbabw(e)aanse munteenheid. Elders betaalt men met Amerikaanse dollars, Zuid-Afrikaanse rands en euro's. Een rotterdammer is ook een speciale dobber.

4. In het zinkputje moet je geen geld gooien [daar komen ze altijd tekort]. Zinkseruis is lithopoon [ook lithopone: verfstof]. Het zinnespel was zinneloos zinnenstrelend. Catalepsie is zinvang, een soort van beroerte, en een zippo is een gas- of benzineaansteker met scharnierende klep.

5. Het os ischii [medische termen: kleine letter(s)] is het zitbeen. Kiezen we deze zit-eetkamer of nemen we toch de zit-slaapbank?

6. Of toch de zittekist? Vergaderen in comité(-generaal) wijst op een geheime zitting. Een comité-generaal is een uitvoerend comité. Zivilcourage is burgermoed.

7. De Pool had nog heel wat zloty's [munt]. Dat is zoab, zeer open asfaltbeton. Zinnober is cinnaber (natuurlijk vermiljoen). De Zoavo is de Zuidoost-Aziatische Verdragsorganisatie. Als ki [kaa-ie] niet werkt, komt de beer eraan te pas, als die los is tenminste. Je kunt spoorzoeken, eierzoeken, de dood zoeken of God zoeken. 'Zoekt en gij zult vinden' is een gevleugelde Bijbeluitdrukking. Bestaat het fröbelonderwijs nog steeds? Is het zoentje-pepermuntje [koek en ei] tussen die twee? Een
kiss-and-ride (K+R – VD) is een zoen-en-zoefstrook. De Zoete Naam (de zoete naam Jezus) [I.H.S. = Iesus Hominum Salvator, Jezus, de redder van de mensen] is bij rooms-katholieken de Heilige Naam (de heilige naam Jezus). Het zoetemelkse kalf zorgde later via via voor zoetemelkse kaas. En toch was het niet op de boerderij van Joop Zoetemelk. Kleine Jan ging zoet spelen en grote Jan ging zoetschaven [vlak maken] en zoetvijlen [met de zoetvijl bewerken]. Een zoetwatervis gedijt niet in zout water of in een zoutwatermeer. Een zoutweger [persoon] gebruikt een areometer. Voor zoutzieders is de Zoutzee (Dode Zee) een waar walhalla. Voor zo- en zoveel ben je de nieuwe eigenaar.

8. Zo-even zag je hem nog voorbijzoeven. Een zoïlus is een vitter, een kleingeestig criticus.

9. Ik zorg voor je, zolang ik leef. Geniet van de zomercentaurie [plant] en de zomercipres [sierplant: Kochia scoparia], maar pas op voor zomerdiarree! De (het) zo/kamerklimop heet ook wel tante mientje (niet in VD). Daar heb je de militair met zijn zomerpatjes. Voor een bikinietje moet je zomerslank zijn. Een efelide is een zomersproet, net als de zomerstippen zomersproeten zijn. Hij is net zo min (als voegwoord net zomin = evenmin) gek als jij. Een jakobszalm is een zomerzalm. De ZON is de Vereniging Ziekenomroepen Nederland. Een halve zondaar [halve biefstuk zonder aardappelen] kun je eten. Een zoetelaarster zoetelt [voedsel en drank in een leger, aan militairen verkopen].

10. Een armezondaar (zondig mens – met een armezondaarsgezicht) hoeft nog geen natte zondaar [bij gereformeerden: berouwvol – tranen of zo?] te zijn. Wanneer valt zondag gaudete? Antwoord: gaudetezondag is de derde zondag van de advent.

11. De zondaghouder en de sabbatsschender, dus zeker geen sabbatheiliger, waren allebei op zoek naar een closetrolhouder.

12. Zolang (als) de lepel in de brijpot stond, ging oma door met breien. Er wachtte nog een rijstebrijberg van onafgebreide truien op haar. Als ervaren reizigster reist ze van hot naar her.

13. Bebouwing in België is zone-eigen [volgens gewestplan] of zonevreemd [niet]. Een zonneauto rijdt op zonne-energie.

14. Ook de purperrudbeckia [plant] is een zonnehoed. De bijnaam van Lodewijk XIV is Roi-Soleil of Zonnekoning. Zoöfarmacognosie betreft het medicinale gebruik van planten. Zoögloea, dat zijn een aantal bacteriën. Een halvezool is een halvegare, een idioot. Een Chinees is een zoon van het Hemelse Rijk, de keizer van China is de Zoon des hemels en Christus is de zoon van David of Zoon des Mensen, de Mensenzoon. Een katholiek is (trouwe of getrouwe) zoon der Kerk. 'De Allergetrouwste Zoon der Kerk' is overigens de eretitel van de voormalige Portugese koningen, door paus Benedictus XIV in 1748 verleend. Een sociaal dier is een zoön politikon (politikon zoön). De ZOP [zèh-too-pee] en de NOP [èh-noo-pee] zijn de Zuidoost- en Noordoostpolder. Met een zorb [bal waar persoon in past] ga je bergaf. De zorgwet is een werknaam voor de Wet Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening. Een zorilla (bunzing) is geen zorillo (stinkdier).