1605 Dictee donderdag 16 mei 2019 (4) dictee Oefendictee (oud) 837 √

Dictee - dictees [1605]

Dictee 837 (DCCCXXXVII) Dictee Specialisten (09-05-2015)

1. Zou de originele iron lady [Margaret Thatcher] haar echtgenoot ook een ijzeren hein gevonden hebben? De museumdirecteur was ook artistiek directeur van de instelling. Sommige mensen zijn heel wat mans ('*mans'): professor Akkermans (iemand die vaak genoemd wordt voor een (politieke) functie), sommigen pronken met andermans veren, sommige vrouwen vallen op een baardmans, anderen spreken Beulemans (Frans), weer anderen gebruiken een calmans (kalmerend middel), een enkeling gebruikt weleens de dodemansknop, een formans is in de taalkunde een vormend element (met name voor- of achtervoegsel), straatmuzikanten mansen met een mans (centenbak), droogstoppels worden wel saaimans genoemd en die Simpelmans stelt de zaken wel heel eenvoudig voor. Een marktkoopman mansjt (aanprijzen, aanbevelen) zijn koopwaar. Hij heeft kerststresssores.

2. Op de kerstmarkt kun je als symbool van de Kerstster poinsettia's, kerststerren of kerstrozen, kopen. Heb je al die feiten in je geheugen gestockeerd (opgeborgen)? We moesten kalmpjes aan, stilletjesaan, maar eens vertrekken. Lekker, zo'n stobbezwammetje (GB zal aanpassen – 2019 gebeurd – mv. n/s). Wat is een stjelp (ook: stelp = hoeve)? Ach man, versjteer (verstieren, verstoren, verpesten) mijn stemming niet met zo'n irrelevante vraag! Mogen streng gereformeerde, strenggelovige, mensen wel sterkwerkende medicijnen en profylactica (voorbehoedmiddel tegen ziekten, enk. profylacticum, ook profylaxe + n/s) gebruiken? De perte totale, dat totallossgevalletje, is hersteld en de auto weer gecertificeerd. In België heet die keuring vast geen apk (algemene periodieke keuring). Met een styptisch stypticum kun je stypsis (bloedstelpen) bereiken. Door die koolmonoxidevergiftiging (CO-vergiftiging) zijn ze beiden – wel pijnloos – gesuffoqueerd (stikken, smoren). Mag je een roksplit wel suçon (insnijding kledingstuk) noemen? Zij pretenderen een zeker sub-ABN [Algemeen Beschaafd Nederlands] te spreken.

3. Die film over dat stresssymptoom, dat was nog eens een successtory (GB ook: sss). Ze is op vakantie naar Kuala Lumpur. Hij was ondergedoken in haar stuga (Zweeds buitenhuisje). De stupefactie [uiterste verbazing] droop eraf: hij was stupéfait (stomverbaasd). Dat kun je toch niet onthouden: teppanyaki, teriyaki, sukiyaki? Of het zou moeten zijn: n, dus niet een (extra) i, r en k wel? Hij is habitué in die supercoole en superbe super-de-luxe superdoe-het-zelfzaak. Er was een klein overschot: een surplusje [uh] of een surplustje [uu]. Hij was overladen met trofeeën. De baanrenners surplaceten regelmatig. De wittevlagdragers kregen een sûreté [suur-tee] de corps (vrijgeleide). Op zijn vest van surah [kunstzijden weefsel] hadden de onverlaten suramin gedaan: een zeer giftig geneesmiddel tegen de slaapziekte surra, een trypanosomenziekte. Van de genoemde soera's (hoofdstukken Koran) mag dat echt niet! Zou eertijds Sisyphus ook toen al syfilis gehad hebben?

4. De bekende uitdrukking Sisyphi saxum versare betekent overigens: sisyfusarbeid verrichten. Uit de synthesizer klonk synthipop. Met syzygie wordt samenstand bedoeld, syncytia zijn tot een massa samengesmolten cellen. De syrinx (panfluit) klonk arcadisch, bucolisch en idyllisch. Die tagrijn (voddenkoopman) – vaak tevens chagrijn of sacherijn – is een knorrepot. Dat is toch tacheles (gewoon, simpel): c'est simple comme bonjour. In de Sydneyse contreien rijden veel jockeys op een sydniër (paard). Swipen is met een vinger over het touchscreen van een tabletcomputer of telefoon bewegen om te navigeren en swypen is letters typen op een touchscreen waarbij de vinger van de ene naar de andere letter beweegt zonder de aanraking met het toetsenbord te verbreken. Ha swa (kameraad), swell (prachtig, fijn, mieters)! Op de tabula rasa (letterlijk: onbeschreven blad) kwam de rekening voor de tabouleh (GB ook: taboulé – salade met couscous of bulgur = burgul).

5. Die bon vivants (GB ook: bons vivants) behorend tot de nouveaux riches, vormden regelmatig tableaux vivants ['levend schilderij']. Achter zijn naam stond d.n.f. (did not finish, niet: d.n.s. did not start). Ik vind taille-douceprenten [zeker grafisch procedé] misleidend. Die blauwgroene takahe's (vogel Nieuw-Zeeland) verdienen toch zeker de naam (vliegende) vogel niet? In de zeventiende eeuw waren er in Parijs precieze precieuses (taalverfijnsters). Haar preciosa (mv., kostbaarheden) liggen in de kluis. Hij hield een predikerspredicatie. De troepen voerden een preëmptieve [preventief] aanval uit. Een
non-pre-eclampsie (niet-zwangerschapsvergiftiging) is preëminent (boven andere(n) voortreffelijk). Eerst werd de prequel (voorvertoning) vertoond. Wordt die zwangerschapsreactie van Aschheim-Zondek [reactie via muizen] nog steeds gebruikt? Om dit prefab [bnw.] skelet wordt een huis gebouwd. Er ontstaat dan een prefabwoning. Dat je van die preibrij nog een pot kunt stoven …

6. Een rechter oordeelt sans préjugé (onbevooroordeeld). Ook een prejudiciële uitspraak moet sans préjudice (rechten van anderen niet beknotten) zijn. Zij wonen in een premie A-woning. Veel plezier met dat prêt-à-porter (confectiekleding). Was Don Quichot een preux chevalier (onvervaard ridder)? Hij is een geile en priapische (ontuchtig, onverbloemd erotisch) sybariet (wellusteling). Prima facie (op het eerste gezicht) lijkt hij een prima de luxe versterking voor het team. Ik heb de buitenmuur geprimed (gegrondverfd) met primer. Die voorman is een primus inter pares (eerste onder zijns gelijken). Die school had al eerder primi perpetui (leerling die elk jaar van de middelbare school de beste van de klas is, enkelvoud: primus perpetuus). Printanière is een soort lentesoep. Stop nou toch eens met die prinzipienreiterei. Het prinsmetaal heet voluit prinsrobertsmetaal. Een pro-Deaan hoeft niet te betalen voor de rechtsbijstand. Vat u dat: problematische Naturen [Duits!] zijn problematische naturen? Een profeet produceert profeteumata (profeteuma's [ui, eu] profetische uitspraken). Een proces-verbaal is een pro justitia [BE]. U mag meegaan pro hospite (als gast). Het zeïne in mais wordt ook prolamine genoemd.

7. De proletkult (streven naar massacultuur, Rusland) voerde toneelstukken op met een ode aan de machine. Heeft yakult (melkachtige drank) iets met reincultuur [zuivere kweek van bacteriën] te maken? In België gaan de studenten veelal naar de fakbar (faculteit). Een kümbet is een vrijstaand islamitisch grafmonument, een külliye een bijgebouwencomplex van een moskee. Heb ik dat echt allemaal pro nihilo (voor niets) gedaan? Hij wordt beschuldigd van promiscue (volledig vrij seksueel verkeer) gedrag. Bij een dictee zou de pronunziare [muziek: gearticuleerd spreken, zingen] wel meer aandacht mogen hebben. Het Hollands papier wordt ook wel
pro-patriapapier (ook: pro patria = geschept papier) genoemd. Pro praesenti (voor heden) is dat genoeg. Hij heeft voor mij geprouveerd (gunstig getuigd). Ik heb het liefst Provençaalse provenceolie. Een proteus (zeer onbestendig, veranderlijk mens) waait met alle winden mee. De sfeer is daar provrouw (beter lijkt: pro vrouw). Een prud'homme is een vertrouwensman, présence is de wijze van presenteren en provolone (kaas) kan ook op het brood genuttigd worden.

8. Latijnse uitdrukkingen: proprio jure = volgens, op grond van eigen recht, propter barbam et staturam = uit hoofde van de eerbiedwaardigheid, niet om zijn vaardigheden, proprio vigore = door eigen kracht, proprio motu = uit eigen beweging, uit vrije wil, propriis verbis = precies in die termen, proprie communia dicere [k] = alledaagse dingen zeggen op gepaste wijze, propria vineta caedere [tsj] = zijn eigen glazen ingooien, propria quae maribus = dingen die echtelieden passen, propria manu (manu propria) = eigenhandig, propria auctoritate = op eigen gezag, eigenmachtig, pro salute animae = voor het zielenheil, pro studio et labore = voor gedane moeite en arbeid, pro stylo = voor de vorm, pro tempore = tijdelijk, voorlopig, pro viribus = naar vermogen, pro rato is naar ieders aandeel en een prostylos = een zekere klassieke tempel.

9. Pyongyang is de hoofdstad van Noord-Korea. Een pyrronist is een aanhanger van Pyrrho (voor de waarheid moet je aan alles twijfelen). De wilde pyrethrum [plant] wordt ook wel wilde bertram genoemd. In Vlaanderen worden nogal wat kortverhalen [NL: korte verhalen] geschreven. Ze droeg een prune (pruimkleurig, roodpaars) japon. Een prévôt is een verouderde rang op floret, degen, sabel of geweer. De pseudo-islamiet hing de pseudogentleman uit. Pseudonimiteit [verborgenheid onder een schuilnaam] gaat minder ver dan de anonimiteit van een anonymus. Die twee psychen [psychiaters] hebben mijn psyche [geest] onderzocht: ik moest in de psyché [spiegel] kijken. De pu is een Chinese lengtemaat van zeg maar een meter plus een el (1,67 m). Publica auctoritate, op gezag van de overheid moest ik dat doen. Lang niet alle conceptpublicaties zijn publicabel. Met public spirit bezit je gemeenschapszin, gevoel voor verplichting(en) jegens het algemeen belang.

10. Publice [poe-blie-tsee] (publiekelijk) heeft ze haar ongelijk bekend. Hij sloeg de puce [vlokleurig] vlo morsdood. Met je pudenda [uitwendige schaamdelen] loop je niet te koop als niet-exhibitionist. De vrouw stierf in het puerperium (kraambed). Op Porto (GB ook: Puerto) Rico wonen veel Porto (GB ook: Puerto) Ricanen. Ze willen dat pugnis et calcibus, met alle middelen, bereiken. Die ruiter heeft de puissance (shoot-out bij concours hippique) gewonnen. Waar vind ik die pukcode (personal unblocking key-code voor mijn simkaart) dan? Vergeet je pulli (ook wel: pull, pullover) niet. In een pullmantrein of -bus slaap je overheerlijk op een pullmanmatras. Een puna [oe] is een koude hoogvlakte in Zuid-Amerika. Onze vakantie gaat naar de Punjab. Een pull-up is een rekoefening.