Dictee 823 (DCCCXXIII) Dictee Specialisten (18-02-2015)
1. Zoemen is volgens het cryptogram een bijwoord. Wat heeft een drôle de guerre of phoney war (vreemde oorlog) te maken met een drôlerie (komische beeldjes in middeleeuwse kerken)? Niets! De hertogin draagt graag duchessekant en nuttigt graag duchesselekkernijen (mv. duchesses!). Duinkerkers dragen graag duinkerkers (zeemansjas). Waarom stonden 'chickies' (meisjes) wel en 'dudes' (kerels) niet in het woordenboek (nu trouwens wel!)? Dubbelgebeide (znw.) is dubbel gebeide jenever. Kijk, ze zijn drukdoende met hun dryadendansje (bosnimf). Pech: een net-nietoverwinning! Dulse [uitspraak dahls] is eetbare zeewier. Hij betuigde zijn dulcinea (geliefde) wel duizendmaal zijn liefde. De geliefde van Don Quichot was Dulcinea. In welke junctuur (toestand, tijdsgewricht) leven wij? Dysthanasie is het verlengen van het leven – of de dood(s)strijd (sic) – door medisch handelen. Een dwergspioen is een pekinees [hondenras]. In zijn dwaselijk gedrag is het dwaaste nog niet goed (gek) genoeg. Een dystopie is een antiutopie.
2. Het gaat me dwarszitten dat hij me steeds de voet wil dwars zetten. Zie die dushi's (schatjes) nou toch! Met zijn eclatante zege heeft hij veel éclat gemaakt (opzien gebaard). Een jan van een bram is een pocher pur sang. Door de eenmaking werd het een
eendracht-maakt-machtige instelling. De schrijfwijze
'eb-en-vloedenergie' lijkt me logisch, die van 'eau de toiletteje' [uitheems woord, te niet uitspreken] minder . Een early adopter (snelle gebruiker van nieuwe dienst) heeft weinig van doen met een adapter (VD ook: adaptor – bijv. verloopstekker). Je kunt die uitgangspunten niet zomaar een-twee-drie een-op-een toepassen. Is eensgegeten haver [paardenmest] lekker? Nee, dus. Alle topambtenaren hebben bureaux-ministres [groot]. Een bo-gesprek [bee-oo – betaling opgeroepene] is een collect call. Er is een grote
chill-outruimtebehoefte [uitrusten ravers tijdens houseparty]. Ze bezit meerdere deux-pièces. Ik zei 'koppie krauw' en krieuwelde de papegaai in de nek; die reageerde met 'koppie-krauw!' Niet alle meesterkoks zijn chef-kok.
3. Hij vroeg in Cockneydialect aan een cockney (uit de volksbuurten van Londen), of die zijn cockring (penisring) had gezien. Zet tijdelijk maar wat kant-en-klare portakabins [uitspraak: pohr-taa-kèh-bihn] (tijdelijk gebouw) neer. Niet al die mannen zijn clean-shaven, gladgeschoren. Het waren maar praatjes, on-dit, hearsay. Zij zijn immers niet de eerste de besten. Is er wezenlijk verschil tussen elektriseren [gemoedstoestand] en elektrificeren [voorzien van drijfkracht]? Ja, dus. Verklaar het eventuele (geen!) verschil tussen 'dat is Latijn voor me' en 'dat is Chinees voor me'. Een parameter in een differentiaalvergelijking kan een eigenwaarde hebben, maar elk mens moet je op zijn eigen waarde beoordelen. Een geheime boodschap wordt geën- en gedecodeerd. Petersen is zijn eigennaam, maar hij publiceert niet onder zijn eigen naam, maar onder pseudoniem (J. de Zwerver). Hoe je eigengemaakte kaas maakt, kun je je eigen maken.
4. Ze moest goechelen (giechelen) om zijn googelen [internet]. In Japan worden veel make's (nederlagen judo) geleden. Ken je het mekakebegrip [uitspraak mèh-kaa-kèh, meervoud: mekakes – maîtresse]? Ze droeg skinny (met smalle pijpen) jeans [broek]. Ik voel me zen (evenwichtig en geconcentreerd). Hij zal zijn lol niet op kunnen. Een engels weegt 1,538 gram en de engelse groet is het Ave Maria. Je kent [afko:] ds. Gremdaat toch wel? De Engelen is een van de negen engelenkoren. De enfants chéris (lievelingen) zijn nu tot enfants perdus (verloren kinderen) verworden. Wil jij dat entre-deuxtje (tussenzetsel) erin naaien? Hij toonde zich flink avers (afkerig). Hij legde een enkhuizer (herhaalde slag van een kabel om de beting) op het touw. Heerlijk: een glaasje madera, oorspronkelijk van Madeira. Met
Zes-en-een-kwart werd Seyss-Inquart bedoeld. Die kruidenier was een tik-op-de-schaal (oneerlijk). Lokaal noemt men een (trein)station ook wel een statie, net als de 14 staties in een r.k.-kerk. Kan ecstasy (xtc) ectasie (uitzetting, verwijding) van pupillen veroorzaken?
5. Vorsten worden meestal met veel staatsie ingehuldigd. Is de erysipelas (belroos) makkelijk te kweken? Op ons tweede
halve-eeuwfeest heeft hij het halve eeuwfeest lopen (ver)zieken. Zij was een pur sang pycnica (en dus pyknisch – kort en gezet). Heerlijk, die pecannoten [dessertnoot lijkt op okkernoot]. We zijn in de Australische Alpen geweest. De QAR is de Qatarese rial (niet de riyal dus!). Als je met internetextensie sj mailt, doe je dat naar Spitsbergen en Jan Mayen. Wat beweert het speciëcisme over species [discriminatie mens boven dieren]? Is rechtspreken recht praten wat krom is? Dat journaille [schrijft en spreekt journalees] lijdt aan een feedingfrenzy [onverzadigbaar verlangen naar nieuws]. De details, daar kan ik helaas niet op ingaan. Daar vind je nog piséhuizen (met stampaarde – pisébouw dus). Die gedachte is nooit bij me opgekomen. Dat ik daar niet eerder op gekomen ben! Die filous (fie-loe – schurk, bedrieger, schavuit) willen jullie bedriegen!
6. Veel mensen zullen erop afkomen, laten ook wij maar erop afgaan. Ze wilde dat hij het plan verder finetunede [details regelen]. Alle fitissen (kleine gele hofzanger, tuinzanger) kunnen goed zingen. Een fisheye is een zekere lens [korte brandpuntsafstand, grote beeldhoek]. Een flamingant is een Vlaamsebewegingaanhanger. Bij flaming [elektronische scheldpartij] lijkt er wel een flameoorlog te woeden: er wordt wat afgebasht [hevig bekritiseren]! Ik was sprakeloos, flabbergasted (verbijsterd). Laat die flapuit alles maar eens op de
flap-over zetten. Aan het flenzen [lading neersmijten] komt geen stuwadoor te pas, voor flensen zijn mensen of walvissen nodig. De maaltijd duurde lang: we hebben gefletcherd (langdurig kauwen). Een flibustier (zeeschuimer, boekanier) hield geen filibusters (urenlange redevoeringen). Bij de gymnastiek zie je mooie en minder mooie fliffissen (tweevoudige salto met schroef). Vaak geven floatingvotestemmers [zwevende kiezers] de doorslag. Wie kent dat avoirdupoids(stelsel) (gewichtsstelsel – 1 pond = 0,4536 kg] nog? Floid (kunststof) vind je op tennisbanen. Hij is chancroïdlijder (malse, zachte of weke sjanker = minder gevaarlijk dan harde sjanker = sifylis, geslachtsziekte). De nieuwe flinksheid vind je bij nieuwflinksaanhangers.
7. Een mono-ideïst heeft wel een erg beperkt gedachtegoed. Hij spreekt met poids (gewicht, overwicht, aanzien). Waar gebruik je rubberoïd (in petroleumasfalt gedrenkt vilt) voor? De tabloidpers afficheert hem als een soi-disant [zogenaamde] nouveau riche (parvenu). Pyretrine is een insectendodend middel gewonnen uit pyrethrumbloesem (wilde bertram). De (het) sigmoïd is het S-vormig deel van de dikke darm vlak voor de endeldarm. Het mag: hij heeft zijn slöjddiploma (werken met karton, klei en hout). De florin [ih] is de Arubagulden. Bij 'flos caducus' (vergankelijke bloei) moet ik altijd aan 'kaduuk' denken. Je moet me geen flouzen (smoesjes, flousjes) verkopen. Die foto is flou [oe] (onscherp). Die ruzie was een fluctus in simpulo (storm in een glas water). Ze spelen allebei flügelhorn, bugel. Wat, zou hij flush [uh] (een opvolgende rij kaarten of dobbelsteenkanten bij het pokerspel) hebben? Waarom heet fluitenkruid – ik denk dan aan het werkwoord 'fluiten' – ook wel 'toeters'? Fluwijn (steenmarter, kussensloop) kun je niet drinken. Foam (scheerschuim) gebruik je bij het scheren. De dader was foncé (donker van tint).
8. Foeteren heeft niets met foetatie [eu] (ontstaan zwangerschap) te maken. Er zat nog folie om de nieuwe foleykatheter (ballonkatheter). Folies à deux zijn gedeelde waandenkbeelden. Folliculitis is follikelontsteking. Voor fondue bourguignonne (vleesfondue) en fondue savoyarde (kaasfondue) heb je een fonduepan nodig, als je fonduut, fondue eet. Is de zonde de fons malorum (de bron der rampen)? Zandhazen zijn in tweeërlei opzicht food for powder [haas, infanterist]. De fullprofhockeykeeper heeft een hoofdbeschermer die foolproof is. Wie waren de drie forestiers [ie]? Antwoord: Liederik, Ingelram en Audacer (voorgangers eerste graaf van Vlaanderen). Hij rijdt Ford Mondeo. Hillary [Clinton] for president! Forever (leve) Hugo! Een piano heet ook wel pianoforte. Daarop kun je ook mezzo forte (m.f., halfsterk), poco [beetje] forte (p.f.) en forte piano (fp, eerst luid en dan meteen zacht) spelen. Hoeveel lux is één fot (eenheden van lichtsterkte)? Foudroyant gangreen (zich snel uitbreidend koudvuur = ziekte) vereist snel handelen. Die fourrés (koekje met middenlaagje van crème) smaken goed. NB Op een fortepiano kun je forte piano (fp) spelen!
9. De Koninklijke Verkade is fournisseur de la Cour (hofleverancier). Het Koninklijk Atheneum Diest is een k.a. [koninklijk atheneum]; er zijn ook kta's [koninklijk technisch atheneum]. Hij maakt gebruik van de FPU-regeling (flexibel pensioen en uittreden). De foule (menigte, volksmassa) zag de foul (fout (sport)), het foul play (oneerlijk spel, overtreding). De Française danste de française. Dit is de schepping van een frankenstein (monster). De franquisten hingen Franco [Spanje] aan. Noord-Afrikanen eten wel freekeh [frie-kuh] (onrijp geoogste en vervolgens geroosterde tarwe). Heb je de French letters [condoom] bij je? Een fresquist is een frescoschilder. Geef de frijnhamer [frijnen = scharreren – steenhouwerij: smalle evenwijdige groefjes maken] even aan. 's Frijters [fratertje, broeder] verlangens mocht hij niet uiten. Een fronde (ontevreden, balsturige oppositiepartij) is genoemd naar de Fronde [Frankrijk, tegen beleid Mazarin]. De Frontbeweging [Vlaamsgezinde politieke beweging tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het IJzerfront] zag toen ook wel frontbewegingen. Nietsnutten zijn jullie, fruges consumere nati [letterlijk: zij die geboren zijn om de vruchten van het veld op te eten]. Een fuguette is een kleine fuga. Fullcolourdruk is in full colour. Het fulldress [groot opgezet] circus werd uit de kast gehaald. Ze droeg een fumé (donkere) bril. We eten fumet (sterk ingekookte bouillon). Hij is een ware fundgrube (goudmijn, schatkamer) voor gedateerde grappen en grollen.
10. De wereld gaat ten onder aan de strijd tussen fundi's en realo's. Is die disco me wel funky (bruisend, opwindend) genoeg? Een furlong (lengtemaat) heeft de lengte van een voor, een achtste van een Engelse mijl. De furor teutonicus, de teutoonse razernij, verwijst naar de teutonen (scheldnaam Duitsers) en niet naar de Teutonen (volksstam). Een houtkoolschets is een fusain. Het runenalfabet (Germaans) wordt ook wel futhark genoemd. Mag ik u mijn future [uu] (aanstaande (vrouw)) voorstellen? Bij de fuzzy logic is iets waar, onwaar of …? De fysiochemie is de fysische chemie: die houdt zich niet bezig met fysisch-chemische processen. Een fysicalist (fysicalisme = de filosofische beschouwing die alleen zinvol acht wat met fysische middelen en methoden vastgesteld kan worden) heeft weinig op met gedachtespinsels. Het fyto-oestrogeen (plantaardig middel dat de overgang bij vrouwen bestrijdt) bestrijdt de overgang (naar klas 4?)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten