Dictee – dictees [2717]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 282, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (575)
1. Dicumarol is een antistollingsmiddel. De Didachè is een geschrift uit de eerste eeuw: 'de leer der twaalf apostelen'. Een didotpunt is een twaalfde van een cicero [lettergroottes]. Een diëder is een tweevlakshoek. Het dieen is een organische verbinding met twee dubbele bindingen. De diels-alderreactie is een additiereactie van een geconjugeerd dieen, toch? Die entgötterte Natur is de van goden beroofde natuur. Zij speelden diefje-met-verlos met zicht op de dieffenbachia [plant]. Die gepanzerte Faust (met veel diehards) van een staat kan in die grosse Stunde [het grote, beslissende ogenblik] doorslaggevend zijn. Het diëncefalon, dat zijn de tussenhersenen. Een pantry is een dienkeuken.
2. De dienst na verkoop is de klantenservice. De dienstbodekamer is de meidenkamer. Een dientafel [rooms-katholiek] is een credenstafel. Zijn betoog was diepdoordacht, weldoordacht. Het schip zal dra de dieperik in gaan [zinken, verdrinken ten onder gaan – naar de dieperik gaan]. Dieptemeting is bathymetrie. De diepvrieswees [= embryo! – vader overleden] ligt in de (diep)vriezer. Als je zegt: dierendag, is dat een verkorting van Werelddierendag. Dierenaanbidding is zoölatrie, dierenbeschrijving is zoögrafie. De dierenriem is de zodiak [een zodiac is een opblaasbare rubberboot], het dierenrijk de fauna (antoniem: flora). Bij 're-integreren' is er sprake van diëresis [breking van een tweeklank]. Daar heerste die Ruhe eines Kirchhofs, de rust van het kerkhof. En wat dies meer zij, zoals de dies natalis (stichtingsdag), de dies a quo (de begindatum) en de dies ater (de zwarte dag). Een kruis in de muziek heet ook diësis.
3. Op de dies non wordt geen recht gesproken. Zijn de middeleeuwen bij uitstek jenseitig, de renaissance is diesseitig (Geerten Gossaert). De diëtist heeft diëtetiek gestudeerd. Het argot is de dieventaal. Het was weer die verdammte Pflicht [de verdomde plicht], die wachtte. Een Duits nationalistisch gedicht en lied heeft als titel: "Die Wacht am Rhein". Een gelovige gebruikt eerder 'Dieu merci', een ongelovige 'goddank' of 'godzijdank'. Bij differentiëren wordt er gedifferentieerd. De diftar komt van 'differentiatie tarieven' met betrekking tot de hoeveelheid afval. Er zijn heel wat termen met het voorvoegsel 'digi-': digerati (vergelijk: literati) verachten digibeten, een digibord (smartboard), digicam (camera), digiflirt, digidier, digizerk, digitenne, digidaten en DigiD.
4. De 'ch' in schip is een digraaf [één klank met twee letters]. Een digitalispreparaat komt van [het giftige] vingerhoedskruid. De dii minores (dii minorum gentium) zijn de mindere goden. Dii boni, goede goden, wat is het hier heet! Een di-jambe (di-jambus) is een dubbele jambe [kort – lang]. Wil je dijonnaise of mayonaise op je friet? Hij wordt dikbetaald en heeft dus een dikbelegde boterham. Hij was een diknek [rijkaard]. De pachyderme [dikhuidige] olifant brulde. Dikvloeibaar is thixotroop, dunvloeibaar heeft in Van Dale geen alternatieve naam. Duodenoscopie is onderzoek van de twaalfvingerige darm. Wat is een duppie in de eurotijd? Ken je het spreekwoord 'Duren is een mooie stad'? Durante matrimonio [gedurende het huwelijk] is lang niet altijd meer durante vita [levenslang]. Met dupuytren duiden we verkort de ziekte van Dupuytren (de Keltische klauw) aan.
5. De diligence was een soort postkoets. Een dime is een Amerikaans dubbeltje. De uitroep 'di meliora' staat gelijk aan 'God beware' (profaan: godbewaarme). DMT is dimethyltereftalaat (afgeleid van tereftaalzuur), DMF dimethylformamide, DME dimethylether en xyleen dimethylbenzeen. Een golfbal zit vol dimples [putje]. Een dinch is lunch en diner tegelijk. Wat een diner dansant is, zegt de term zelf al. Dinnerproof, gezegd van hout, is bestand tegen hoge temperatuur en vocht. Een dinky toy is een speelgoedauto. Een dinghy is een rubberbootje, een dingo een warrigal [verwilderde hond].
6. Meneer Dinges [zonder meneer ook: dinges] heeft als aliassen: huppel(d)epup, meneer Van Ipschoten en meneer Van der Hummes. De derde dinsdag in september is het Prinsjesdag, Dolle Dinsdag(!) viel op 5 september 1944. Diplopie is dubbelzien en dipsomanie is onregelmatige drankzucht. De dira necessitas is de vreselijke noodwendigheid, het wrede noodlot. Wil je een kop directklaarsoep? Een dirigator [dirigent met weinig ervaring] stuntelt met zijn baton [dirigeerstok]. Een directoirekostuum herinnert ons aan het Directoire [Frankrijk 1795-1799].
7. Een directmailactie is een kwestie van direct marketing en direct mail. Bij een direct writer en direct selling staan tussenpersonen buitenspel. De regisseur monteerde zelf de director's cut. Een dirty harry [rouwdouw] hoeft geen dirty mind te hebben noch van dirty dancing te houden. Ze gebruikte het dirkje (vanonder haar dirndlkleid) om de dirkjesperen in te bundelen (dit slaat als kut op dirk). Toen meldde zich een brave dirk (van Diederik, vergelijk een brave hendrik) om met haar slappe dirk [dunne brij, pap] te nuttigen. Bij de protestanten is de avondmaalsdis [Heilig Avondmaal – H.A.] een sacrament.
8. Discalsen zijn gewestelijk ongeschoeide karmelieten. Drinken die eau des carmes, karmelietenwater? Een disclaimer heeft een beperkend karakter. Een discothecaresse beheert een discotheek. Rechters hebben op sommige vlakken een discretionaire bevoegdheid [ministers ook]. Discuswerpen is een discus gooien. In een slagerij werken slagers, in een dikdoenerij dikdoeners en op het dilettantentoneel dilettanten. Diplegie is dubbelzijdige verlamming. Heb je het (de) laatste digizine al gelezen? De dinanderie [snuisterijen uit messing] is genoemd naar Dinant.
9. Een dipswitch is een type schakelaar (dual in-line package-switch). Het ergerde me mateloos dat mijn vriend zich zonder vrienden, dus mateloos, verveelde. Een diseuse à voix is een liedjeszangeres. Is disharmonie overeenstemming aan tafel? Dis inimicis natus (deis inimicis natus) betekent: onder een ongelukkig gesternte, voor het ongeluk geboren. Dislokeren is een kwestie van dislocatie. Zit in een discman nou ook een diskdrive? Op mijn display kwam de foto van een displaced person (dp). In dissrap wordt iemand verbaal hard aangepakt (dissen is disrespect betonen). Een dissolve is een filmbeeld dat langzaam verdwijnt.
10. In Max Havelaar gebruikt de auteur de romantechniek distanzstellung [gefingeerde namen als verteller]. Een disulfidenbrug [2021 OK!] (VD, wel: (di)sulfide, mv. (di)sulfiden!) is een koppeling van twee cysteïneresten [geen mv.] via een -S-S-brug. Een dit-en-datse vent is een vervloekte kerel. Weet je wat een dithiokoolzure ester is? Houden zo! Van dittum heb ik geen verstand, van dattum wel! Hij zwoer het bij dit en bij dat (bij hoog en bij laag). Bij de verhuizing kwamen allerlei ditjes en datjes tevoorschijn. Het Divali is het lichtjesfeest. Divae memoriae (zaliger nagedachtenis) Willem van Oranje. De zinsnede 'divide et impera' betekent: 'verdeel en heers'. Een divette is een operette- of café-chantantzangeres. Bij diverteren [zich vermaken] ontstaat divertissement [verstrooiing].
11. De dividivioogst [zekere peulen] was goed. Divorceren is scheiden. Lizzy [Lizi] was behoorlijk dizzy. De djahé is in de oosterse keuken de gember. Komen islamitische terroristen in de djenna [het paradijs], waar de djembés [muziekinstrument] spelen? In dl-melkzuur is de stof [hier melkzuur dus] als racemisch mengsel aanwezig. Het DMMP is het dimethylmethylfosfonaat, belangrijke grondstof voor sarin (een zenuwgas, ook: sarine). Het DNP2000 is het Democratisch Nationaal Platform 2000, een Surinaamse politieke partij. Na een DNA-douche heeft de politie een speciale uv-lamp nodig. Als je tegen elf ogen moet dobbelen, is je winstkans een twaalfde. In een weverij maken ze dobby's [stofnaam]. In zijn dobli (dode- en blindehoekspiegel) zag hij het fietsende doblootje [dom blondje]. In dobson [meeteenheid – internet: dobsoneenheid = DU, Dobson Unit] geef je het ozongehalte aan. Op Italiaanse wijnen staat D.O.C. voor denominazione d'origine controllata.
12. Dociliteit is meegaandheid. Is een docking station voor schepen? Nee, voor pc’s. Een doctor honoris causa (eredoctor) heeft die titel als eerbewijs. Een doctoraatsstudie is een proefschrift. Een doctor designatus promoveert binnenkort tot doctor. Een kerkleraar is een doctor ecclesiae. De docu [documentaire] was heel illustratief. Een documentaire-theater is een toneelvorm waarbij ware gebeurtenissen worden nagespeeld en geïnterpreteerd. Een document humain [film, voorwerp] geeft het leven in al zijn ellende weer. Het doddengras heeft zeer dichte rolronde aren. Er zijn tegenwoordig alternatieven voor de dodebomenmedia. De dodemanshendel (het dodemanscontact – GB ook: handel) wordt zelden gebruikt [door de bestuurder van de trein]. Een molecule dodecacarbonyltriruthenium telt 12 atomen of groepen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten