Dictee – dictees [2713]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 284, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (573)
1. Wonnen de staatsen of de prinsgezinden? Een drieklezoor is een baksteen. Op Driekoningen (Epifanie) eet je driekoningenbrood. De kleine man met de driekwartviool was al driekwart dronken. De driemachtenleer betreft de trias politica. De dolle dries ging flink tekeer, de kouwelijke dries(!) had het alleen maar koud. Een drie-tien is een winkeldief. De drie-uit-vijfeis geldt nu niet meer [3 van de 5 jaar voor de werkloosheid gewerkt hebben om een uitkering te krijgen]. Kom snel, de drie-urenbloem bloeit! Hij was drijf- en drijfnat, door- en doornat (door en door nat). Bij het handeldrijven kun je je zin niet altijd doordrijven. Een drinkuit is een stortebeker [kan alleen staan als hij leeg is – omgekeerd dus]. Aldrin en dieldrin zijn drins. Wie was die Dritte im Bunde? In de driver's seat heb je een leidinggevende positie. Een chimère is een hersenschim. Het droit du seigneur (jus primae noctis) was het recht, vroeger door onderhorigen aan hun heer te betalen voor het voltrekken van hun huwelijk [ook het ontmaagden van de bruid door de heer – droit de cuissage]. Een drôle de guerre is een vreemde oorlog, een schemeroorlog, een phoney war. Een rêverie is een dromerij. Een droogstaande koe geeft geen melk.
2. Een droogboeket is een makartboeket. Wat doe je normaal: droogscheren of natscheren? Een bountyeiland is een droomeiland. Oneiromantie is droomuitlegkunde. Een droschke is een open rijtuig, een vigilante. De drosera is de zonnedauw. Het droste-effect is genoemd naar een cacaoblikje van Droste. De drostendienst geschiedde op last van de drost. Het prototype van de geschifte en gevaarlijke wetenschapper is Dr. Strangelove. De vijfpuntige ster als magisch teken is de drudevoet (druïdevoet; een drude is een Germaanse heks). Een bolita is een drugsbolletje. De drugsscene vind je niet in een drugstore [drogisterij]. De druïdedienst is de eredienst door de druïden onderwezen. Een druïde is een priester bij de oude Kelten in Gallië en Brittannië. Wijnpersen (alleen infinitief) is het begin van de wijnbereiding. Een stafyloom is een druifgezwel. Druifvormige klieren zijn racemeus [middelpuntzoekend, trosvormig]. Druipstaartend ging hij heen.
3.
Druivensteen is een druiventrosvormig
mineraal (botryoliet,
botryt). Had die druip- en
druipnatte dromedaris nou een of twee bulten? Het drukbezette
festival was drukbezocht en werd dus ook druk bezocht. Hij drukte
zijn facie, porem (ponem),
snor en pruik. Het drukmediaan kun je wel voor kompres drukwerk
[weinig ruimte tussen letters en regels],
maar niet voor illustratiedruk gebruiken. Druksplijting is clivage
van gesteentes. Speelde hij nu rhythm-and-blues [r&b,
arrenbie], country-and-western of drum-'n-bass? De
druppel van Leidenfrost is een druppel in sferoïdale [afgeplat
bolvormig] toestand. Druppelpis
is strangurie. De druppelreactie is de stillireactie
[ih ie]
[die
druppel geeft specifieke kleur].
Een dtp-prik beschermt tegen difterie,
tetanus en polio.
De E. colibacterie kan veel kwaad doen. De afkorting van daar
ter plaatse
is d.t.p. De dtb
was in Nederland historisch de dividend-
en tantièmebelasting.
Is zij dubbellinks [met
2 linkerhanden]?
Dubbelstrengs-RNA heeft twee om elkaar gewonden strengen van
nucleotiden. Het dubbelzien is diplopie. Een biquotiënt is een
dubbelverhouding . Hij had de dubia laus, de twijfelachtige eer, als
aanstichter aangewezen te worden. Chuck Berry heeft de duckwalk
(waarom geen
chuckwalk?)
geïntroduceerd.
4.
Duce et auspice [onder
leiding en op aanstichting van]
Hitler vond de Tweede Wereldoorlog plaats. Je ductus is je
schrijfhand. Een dueña is een bejaarde gezelschapsdame van meisjes
uit de aanzienlijke stand. Als het goed is, heeft een flamencozanger
duende [bovennatuurlijke
inspiratie – vgl. flamingo].
Een duffelse jas is een montycoat
(houtje-touwtjejas
– plaats Duffel in provincie
Antwerpen). Het tussenwerpsel duh
drukt uit dat zelfs een dom persoon iets wel snapt. Zeer hooghartig
sprak hij du haut de sa grandeur [zeer
hooghartig]. De Duif
[sterrenbeeld zuidelijk halfrond] stond
in het blikveld van de duif. Het duifkruid is de wilde soort van
scabiosa (scabieuse,
schurftkruid). De duikersreflex
is de reflex van de nervus vagus [zwerfzenuw]
die hartstilstand tot gevolg heeft. De duikersziekte is de
caissonziekte. Het lag er duimendik bovenop [wel
3 duimen dik] dat hij geen
duimbreed zou wijken. Een drieduimer (3-duimer)
kan een spijker zijn. Duimkleppers zijn castagnetten, een duimspijker
(B.-N., niet
algemeen, historisch) is een
punaise en een duimpiano is een mbira. De Duinkerker kapers droegen
duinkerkers (zeemansjassen).
De Prins der Duisternis is de Satan. De jongen is op-en-duit (op
een duit, op-en-top) zijn vader.
De Rode Duivels genoten van de blauwe duivel [waterhyacint].
De duivelsgreep is een epidemische infectieziekte, de ziekte van
Bornholm. De Duivelsster is de ster Algol.
5.
Een duivelskring is een vicieuze cirkel. Duizend tegen een (RL;
VD: één) dat hij het gedaan
heeft. Het lezen van de Duizend-en-een-nacht leverde duizend-en-een
vragen op. Erasmus wees er al op: dulce bellum inexpertis, de oorlog
schijnt plezierig aan wie er geen ervaring mee heeft. Een drumboy
[steekwagentje
voor drums] is niet het beste
drumjongetje, geen jongen dus, van de drumklas. Een druup is een
volkse regenwulp. Een druus (droes)
is lid van een volk en religieuze sekte met elementen van christendom
en islam in Libanon en Syrië. Een dubbelehelixstructuur (zoals
van DNA) is meer naam dan daad.
Hij kreeg een dubbeldikke ijswafel. Hij had het warm in zijn
duffelcoat (B.-N.).
Duimendraaien is nietsdoen. Een dugazon is een karakter (ingénue
of soubrette) en stem van
bepaalde soort (mezzosopraan)
in Franse operettes. De donquichotfiguur [Don
Quichot] – hij leed aan donovanosis = soa
[seksueel
overdraagbare
aandoening]
met zweertjes op de geslachtsdelen – beminde zijn dulcinea
[geliefde – die
van D Q is Dulcinea]
desalniettemin hevig. Als een
du(i)veltje-uit-een-doosje
verscheen logee Hanneke. Een dumb [oefenhalter]
gebruik je bij bodybuilding. Dunbier is scharrebier.
6. De would-bediva was d'un certain âge [van middelbare leeftijd]. De ziekte van Dupuytren (dupuytren, Keltische klauw) veroorzaakt in de handpalm fibreuze knobbels. Een goed huwelijk duurt durante vita [levenslang]. In zijn gelukzaligheid bedacht hij, dat Duren een mooie stad is. De duro [oe oo] was een munt van vijf peseta's [Spanje]. Een durfniet is een lafaard, een durfal juist een allesdurver. Het Dutchbat (Dutch Battalion) was actief in Bosnië en Herzegovina [vergelijk: bataljon]. Kom toch eens hier, mijn dushi, mijn duifje, mijn liefje. Op den duur (GB, archaïsch) wen je eraan, rust noch duur te hebben. Met veel duw- en trekwerk bereikten we het podium. Een moderne dvd- [digital versatile of video disk] en cd-bon [compact disc] was de ouderwetse platenbon. Een idee-fixe is een dwangvoorstelling. Een dwarslaesie is letsel aan het ruggenmerg. Een tamarau is een dwergbuffel, een bonobo een dwergchimpansee en Monaco een dwergstaatje. Een dwergmispel is een cotoneaster. De dwergpincher keek naar de dwergpapegaai, de agapornis. Frederik Hendrik en Maurits werden Stedendwinger genoemd. De monniken trokken stedewaarts.
7.
Het DXM, het dextromethorfan,
is een drug en een bestanddeel van hoestmiddelen. Die rectrix is één
brok dynamiet. Dyspraxie [stoornis
in het uitvoeren van gerichte handelingen]
is een symptoom van het KIDD-syndroom (ook:
KISS-). De duchennepatiënten
missen dystrofine [eiwit
in de spiercellen]. Dulia is
engelenverering. Du moment dat men hem in de gaten kreeg, stopte hij
ermee. Hij ging namelijk nogal dwaselijk tekeer. Piet was meer een(!)
opa's-kindje, Tineke meer een oma's-kindje. 'Been' heeft een
scherpheldere e en 'bed' een zachtheldere. E-cash (en
het gecashte bedrag), e-commerce
(en de gecrashte
computer) en e-book (ook:
e-boek) zijn moderne woorden.
Wist u dat de E als Romeins cijfer voor
tweehonderdvijftig staat en als voorvoegsel (in
verband met tien tot de achttiende)
voor exa? Voorbeelden zijn exahertz en
exaohm. Een eager beaver is een overijverige persoon. De politica was
een eyecatcher [blikvanger],
haar fractievoorzitter lanceerde een earcatcher [aandacht
trekkend geluid]. De earlgreythee
(met
bergamotaroma) smaakte
verrukkelijk. Het earlywarningsysteem was er snel bij. De easy rider
[o.a. vrijbuiter]
was een easy going (laconieke)
vent. Het eau de vie (de/het
aquavit, aqua vitae) zat niet in
een eau-de-labbaraque- maar in een
eau-des-carmesfles. Mijn
bankrekening gedraagt zich als eb en vloed en vertoont dus
eb-en-vloedgedrag.
8. Het ebben(houten) vlot (niet gemaakt door een ebenerende ebenist – schrijnwerker, meubelmaker) ebde weg. De ebolakoorts (zaïrekoorts) gaf haar een eblouissante gloed. Met onbekende oorzaak heet in medische kringen: e causa ignota. Schuin gevierendeeld in de heraldiek is écartelé en sautoir (ecarté is een kaartspel met werkwoord ecarteren). Geschubd leer heet deftig: veau écaillé. Bijvoorbeeld is in het Latijn exempli causa (afkorting: e.c. – ook exempli gratia, e.g.). De ecart komt uit de effectenhandel, de e-card wordt verstuurd in het elektronicatijdperk. De ecce homo's [voorstelling lijdende Christus] waren nogal prijzig. Een ecchymose is een onderhuidse bloeding. Er vond een échange van gevangenen plaats en tevens een échange de vues. Echamperen is door de werking van licht en schaduw op de voorgrond doen treden. Ecgonine is een alkaloïde uit de bladeren van cocastruiken, een hydrolyseproduct van cocaïne. Een ecg is een elektrocardiogram. Wat komt het sympathiekst over: de ecclesia mater (moederkerk), de ecclesia militans (strijdende kerk), de ecclesia patiens (lijdende kerk) of de ecclesia triumphans (de zegevierende kerk)? Het hormoon ecdysone bevordert de ecdysis, het afwerpen van de pantserhuid om groei mogelijk te maken bij insecten. De échéance [het verval] leidde het echec in. De echeveria heeft rood-oranje bloemen, de echinacea is de zonnehoed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten