2725 Dictee zondag 20-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (581) √

Dictee – dictees [2725]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 276, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (581)

1. De carezza is nogal terughoudend (bij geslachtsgemeenschap). Een cargirl laat zich niet zo gebruiken als een callgirl. Carnaroli is Italiaanse langkorrelige rijst die gebruikt wordt voor risotto. Carnale lusten zijn vleselijk. Een carillonist bespeelt een klokkenspel. De carmagnole was een lied en dans tijdens de eerste Franse Revolutie. Een carnavalsschlager is een dito kraker. Carobe is johannesbrood. Een carol is een feestelijk lied. De carolusgulden stamt uit de zestiende eeuw. Het carottespel is uiterst verdedigend. Het carpaletunnelsyndroom in de onderarm leidt tot tintelingen en
functie-uitval (de carpus – meervoud: carpussen of carpi – is de handwortel). Met Carrarisch [Carrara, Italië] marmer wordt carraramarmer bedoeld. Hij at à la carte.

2. Voor de onderhandelingen had hij carte blanche gekregen. In de carrosseriefabriek stond een carrouseldraaibank. Cartometrie [berekenen via de kaart] is minder magisch dan cartomagie [goocheltrucs met kaarten – cartomantie = waarzeggerij daaruit]. Cartilagineus is kraakbeenachtig, cartilago is kraakbeen. Een cartotheek is een kaartsysteem, een cartouche een rolletje geldstukken van dezelfde soort. Bij carving kun je met een carveski beter uit de voeten. Een cas [see-jaa-èhs] is een centraal antennesysteem. Een casanova is een vrouwenversierder. Een cascarapil is een laxeermiddel. In de cash-and-carryzaak kon je cash betalen. Wat is het casimireffect [zekere aantrekkingskracht van ongeladen geleidende platen in vacuüm]?

3. Een casotto is een wachthuisje. Met een cassandracomplex [correct voorspellen, maar door niemand geloofd] sta je moederziel alleen. België en Nederland hebben beide een hof van cassatie. Een dcc is een digitale compact cassette. De casselerrib is naar Kassel genoemd. Een castagnaccio is een Italiaanse kastanjetaart. Hij was casual (quasinonchalant) gekleed. De afkorting van casu quo is c.q. Een catacombenkerk is een ondergrondse kerk. Een cataclysme is een grote ramp. Na de cataractoperatie liep hij ook nog een neuscatarre op. Catgut is hechtdraad. Waar heb je dat C&A'tje gekocht? De cattery [kattenfokkerij] werd catsiaans [à la Cats] beschreven. Wat doet die catweazle [wereldvreemde excentriekeling] hier?

4. Noem eens een cause célèbre [mv. (s) s – beroemde (rechts)zaak] . De caustische kali is een nogal bijtend spulletje. De cavalier begeleidde haar cavalièrement [ridderlijk], maar ze verlangde naar haar eigen cavaliere servente [gedienstige ridder en minnaar]. Een cavalier seul is een einzelgänger. Een caverneus weefsel zit vol holten en gaten (een caverne (caverna) is een holte). Poliepen behoren tot de holtedieren. Gemalen Spaanse peper noemen we cayennepeper of chilipeper (vergelijk indiapaper, iets heel anders – papier!). Cabotage is kusthandel. Een cacique is een stamhoofd bij de indianen [vernederlandst: kazike]. Als toetje waren er vijf café(s) glacés (alleen in VD). Hemel en aarde bewegen vind je terug in de uitdrukking 'caelum et terras miscere'. Bij het kaderspel [biljart] speel je cadre (ook: kader). 'Calcar addere currenti' staat voor 'nodeloos aansporen'. Is een candid camera [verborgen camera] een camera obscura? Nee. De carottentrekker beheerste het carrottespel. De catharsis is de loutering. Cava is een Spaanse mousserende wijn [kava = kawa = worteldrank, bedwelmend].

5. Cc'en is iemand iets als carbon copy (copie conforme) toesturen. Een cd-single is een compact disc met korte speelduur. Een ceanothus is een sierheester. Zij speelde op haar (violon)cel. Een celebrity is een celebriteit [beroemdheid]. In dit (c-)dictee is het schrijven van celadonporselein niet zo moeilijk. De celleer is de cytologie, een cella is de centrale ruimte in een Romeinse tempel waar een godenbeeld stond en een cellarius is een keldermeester. De celliste ontsnapte met die andere cellist via een cellist(!). Met cellulitis heb je een sinaasappelhuid. Cellysis is het stukgaan van een cel(membraan). Een cembalo is een klavecimbel. Cementstaal (die kun je niet spreken!) is gecarboneerd [met koolstof dus]. Het cenakel is de zaal waar het Laatste Avondmaal werd gehouden. Een censor morum is een zedenmeester.

6. Er gaan tien decennia in een centennium. Een centerfold [in midden tijdschrift; vaak: naaktfoto] verhult de naakte waarheid niet. Een cento is een literaire (GB ook: tt) lappendeken. Centres d'intérêt zijn het middelpunt van de belangstelling. Wat houden de begrippen excentrisch [niet-centraal] en hodiëcentrisme (nee, niet: holadijee) [gerichtheid op het heden] in? Het centrum van Broca is het spraakcentrum in de hersenen. Een centrumpartij is niet centrumlinks of centrumrechts. Een centurio [honderdman, hoofdman over 100] voert een centurie [Romeinse afdeling van 100 man] aan, een century staat voor honderd runs [bij cricket]. Een cercle [kring, besloten gezelschap] is een soort inner circle [groep van intimi]. Cerealiën zijn granen, cereals ontbijtgranen.

7. Een CVA [GB in toelichting: ook cva] is een cerebrovasculair accident. Alle cérémonie(s) protocolaires [huldiging sportwedstrijd] werden doorgenomen. Een certosa is een kartuizerklooster. Certo certius is zekerder dan zeker. Cervicitis (afgeleid van cervix) is baarmoederhalsontsteking. Bij een cessie draagt een cedent iets over aan een cessionaris. Ceteris paribus [s] (afkorting: c.p.) had ik het wel gered. Četniks(!) zijn Servische nationalisten. Cetti's zangers [vogel!] herken je aan de luide zang. De ceylonthee is afkomstig uit Sri Lanka(!). De afkorting CF staat voor Centrafrikaanse
(Centraal-Afrikaanse) Republiek en voor cystic fibrosis [taaislijmziekte]. Ze dansten de chacha(cha), daarna de chaconne. De chaebol [uitspraak! – dzjèh-buhl] is een Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat. De chado [tsjaa-doo] is een Japanse theeceremonie.

8. De keeper keepte op de keper beschouwd heel secuur. Morgen is hij weer met de kieper in de weer op het tuinbouwbedrijf. De chador [tsj] is een grote zwarte mantel, meestal met sluier. Chaerofobie is afkeer van vrolijkheid en vreugde, dat lijkt wel chagrijn (sacherijn). Chai [tsj/chaaj] is bij de joden(!) het symbool voor leven, gevormd van de letters chet [get, gad] en joed ['tien']. De (het) chakra [sj] is een energiecentrum. De chamade [sj] blazen is terugkrabbelen. De challe [ch/sj] is een gevlochten brood van wit meel voor de sabbat. Chambray [sj èh] is cambric [èh ih] [een weefsel – batist, kamerdoek], een chambree [sj] een slaapzaal in een kazerne.

9. Een nachtmutsje is een borrel voor het slapengaan. In de chambres séparées [meervoud: s s +] [afgesloten vergaderruimte] werd de wijn gechambreerd [op temperatuur brengen], vlak naast het chamois (gemskleurige, gemzenkleurige) vaasje van chamotte [sj, vuurvast materiaal van gebakken leem]. Chameets [ch] is niet-geoorloofd voedsel op Pesach [joods Pasen]. Het bevat gegist deeg van een van de vijf graansoorten van het oude Israël, genoemd in de halacha (tarwe, emerkoren, spelt, gerst en tweerijige gerst). Een chamottebewerker [sj, vuurvast materiaal van gebakken leem] moet vuurvaste handen hebben. Champlevé [email-champlevé: verdiept aangebracht] is juist het tegenovergestelde van cloisonné
[email-cloisonné – verhoogd]. Een chanoeka-ijzer is een chanoekalamp. De toevoeging 'à vue' betekent echt wel iets bij een changement [toneel veranderen met open gordijn]. Chamefytisch is letterlijk laag-bij-de-gronds [m.b.t. van knoppen van een plant].

10. Het koor chantte monotoon en kreeg na het concert gebak met chantillycrème. Chapati's zijn platte Indiase broden. Chapeau (bas), hoedje af, voor die man met de chaplinsnor (hitlersnor, stalinsnor, dalísnor)! Een chapter is een plaatselijke afdeling van de organisatie Hell's Angels [als eigennaam – zo niet in wdb. – bij chapter: Hells Angels – leden: hell’s angels]. Vreselijke letter trouwens, die c! Een char-à-bancs is een janplezier. De janklaassen zat er pontificaal op. Een charedi (meervoud: charedim; bijvoeglijk naamwoord: charedisch – alleen VD) is een zeer orthodoxe jood, bijvoorbeeld een chassied [mv. chassieden, VD ook: chassidim, GB ook: chassidiem]. Het charoset [zoet gerecht] wordt op seideravond [sederavond] gegeten. De bereide charlotte-russe (pudding met biscuits – niet: montagne russe! = vla met puddingbiscuits ) was onderwerp van charlatanerie [snoeverij, bluf].

11. Chartes-parties zijn chertepartijen (charterpartijen – akte over ver- en bevrachting). Duidelijk? Een chasse-cousin is een slecht diner met minderwaardige wijn om ongenode gasten af te schrikken. Ze kwamen van Scylla in Charybdis [van de regen in de drup]. De chatelaine [kasteelvrouwe] droeg een chatoyant [edelsteen] en serveerde châteauneuf-du-pape bij de chateaubriand. Wat verschaft de CHE, de Christelijke Hogeschool Ede, de eer om in Van Dale te staan? Checkpoint Charlie was het levende bewijs van de
checks-and-balances tussen Oost- en West-Berlijn. De cheeta's [jachtluipaarden] stonden cheek to cheek (wang tegen wang). De cherimoya is een groene hartvormige vrucht. De cherubs (cherubijnen) komen na de serafijnen.

12. De CHF [munt] [Confoederatio Helvetica – frank] gebruiken ze in Zwitserland. De chicagoblues is een van de countryblues afgeleide bluesvariant. Een chicka of chimeid is een 'chique chick' of 'chic chickie'. Zij leest ongetwijfeld chicklit [lit(t)eratuur voor moderne jonge vrouwen]. De chief executive (officer) is de CEO, de
president-directeur. Een chiffonnière is een ladekast. De chijl [chylus] is de door de darmvlokken opgenomen en in de chylusvaten afvloeiende, vet bevattende lymfe. Chijm of chymus is de spijsbrij in de maag. De chikungunya is die door muggen verspreide subtropische virusziekte. De chili is een plant die de cayennepeper oplevert. De jeugd op een houseparty is vaak het chillst. Een chimaera is een entbastaard, een chimère een hersenschim. Het chiné is een gevlamd weefsel; daarmee chineer je. De rare chinees snoof een chineesje [één portie heroïne] op. De uitdrukking ‘sjiek de frieb/mel’ staat niet in VD.