2714 Dictee zondag 15-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (574) √

Dictee – dictees [2714]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 283, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (574)

1. Vanavond moet hij dj'en (deejayen). De dobermannpincher bewaakt hem dan. Een DNS is de domain name server. De dixielandmuziek stamt uit Dixieland. Als je lezen met dubbele z schrijft, is er sprake van dittografie. Een distichomythie is een passage in een drama, waarin twee sprekers om beurten telkens een dubbel vers (distichon) zeggen. Dp's zijn ontheemden (displaced persons – dp). Zelfs ellende kun je disneyficeren. De nationale dodenherdenking is in Nederland jaarlijks op 4 mei [herdenkingsdag – alg. – GB: H… = 4 mei]. Necromantie is dodenbezwering. Het dodenfeest is Allerzielen. Een necropool is een dodenstad. De Dode Zeerollen zijn vanaf 1947 gevonden. Een doeal is een factotum, een manusje-van-alles. De winkeljuffrouw (beter: kassière, caissière) zei: "Doe het zelf", dus heb ik als doe-het-zelver afgerekend bij de doe-het-zelfkassa (zelfscankassa). Doekje-achter is hetzelfde als zakdoekje leggen.

2. Is de Nachtwacht ook een doelenstuk? Gebruikt Gino graag 'doemetoch'? Dat is geen standaardtaal. Ze doen daar niets aan (het) sinterklaas(feest). Een broes is maar een deel van een douche. Daar stond hij dan met gebroesd haar [onder de broes geweest]. Bij de Doggersbank vang je veel haring. Doktor Eisenbart is een succesvolle kwakzalver. Bestaat het dolce vita [goede leven] uit het dolce far niente [zalig nietsdoen]? Is een dolichocefaal [langschedelige] eerder doli (in)capax [(on)toerekeningsvatbaar] dan een brachycefaal [kortschedelige]? Een geslaagde dollarisering [invoeren van de dollar als 1e of 2e betaalmiddel] hangt mede van de koers af. Dollepraat is gekkenpraat. Dolus is kwade opzet. De rechter beboette de doloze [opzettelijk, te kwader trouw] opzet, dolo malo = arglistig, heel streng. Een handeling met dolus praemeditatus [voorbedachte raad] heeft duidelijk met voorbedachten rade plaatsgevonden. Een domeinnaam is aan een IP-adres (internetprotocol, vgl. TCP/IP – gekoppeld – transmission control protocol).

3. Ook Nicolaas Beets was een dominee-dichter. Zijn er ook Dominicaanse dominicanen (dit is geen pleonasme!)? De graaf bezat het dominium directum [het blote eigendom – een ander heeft het vruchtgebruik]. Hoe gaat het eraan toe in een dominocratie [schertsend: gezag ligt bij de dominees]? Het bezoek aan het dogepaleis was veelbelovend. Dolik is een soort raaigras. Die doline [geologie] wordt ook wel cockpit genoemd. Heet dat spelletje nu domineeën of dominoën? Antwoord: allebei goed. De touroperator verhuurde ook toercaravans. De beurt was nu aan Don Pedro en doña (donna) Juanita. De Donaumonarchie is de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie (GB specifiek, ook d, VD: alleen d! – wel: Donaumonarchie!) Döner kebab is aan een verticaal draaiende spies geroosterd.

4. Een donjuan heet tegenwoordig ook dongiovanni. Een don gratuit is een vrijwillige schenking. De donovanosis is een door een bacterie veroorzaakte soa. Dat was je reinste donquichotterie. Wat is nu het wezenlijke verschil tussen de Zwarte Dood (midden veertiende eeuw; voor andere gevallen: kleine letters) [de pest] en de witte dood [door lawine]? Een dooddoener is een machtspreuk. Hij is doodgoed, door en door goed (door- en doorgoed). De shakenbabysyndroombaby (hersenschadebaby, net zo'n onwoord – non-woord – als woordgedrochtwoord) was letterlijk doodgeschud. Je kunt dat wel doodzwijgen en Oost-Indisch doof zijn, maar Joost is de gedoodverfde winnaar. Een dooievisjes(vr)eter is een saaie vent.

5. De doom en gloom [VD – dus ook: doom-en-gloomverhaal, maar GB: doom-and-gloomverhaal] is de onheilsdreiging (als van doomsday). Een doopgeschenk is een pillegift. Een doopschelp is een concha. Wat leert de Doopsgezinde Gemeente nu precies? Hij was doorkoud, door en door koud (door- en doorkoud). Door de week droeg hij zijn doordeweekse kleren. Hij zei het met een donaldduckstem: "De domstad, dat is Utrecht [bij een dictee in Utrecht zelf kun je echter beter Domstad schrijven], maar de koekstad, dat is Deventer." Een donquichot (van: Don Quichot – Frans: + te) beoefent donquichotterie, een donjuan (van Don Juan) het donjuanisme. In 'bemind door zijn vrouw' is 'door zijn vrouw' de door-bepaling ['door' in zelfnoemfunctie].

6. Een doorbitch is een vrouwelijke portier bij een horecagelegenheid. Een doorbraakchristen was een christen in de periode vlak na WO II die zich inzette om de verzuiling in de Nederlandse maatschappij op te heffen. De doorkijkbloes toont vlees dat zwak is. Klasse, Van Dale, dat ook de doorloopbal bij het korfbalspel benoemd wordt! Spinifex is doorngras. De Schone Slaapster is de bijnaam van Doornroosje, met haar doornroosjesslaap. Doorregen spek is met lagen vlees afgewisseld. De regenjas was kleddernat, door- en doornat (door en door nat), doorwaternat. Een doortrapper is een fiets zonder vrijwiel [fixedgearfiets, fixie]. Een percolator is een doorzijgapparaat [voor koffie].

7. Met een schrijfmachine kun je een letter door-x'en. De doowop is verwant met gospel en rock-'n-roll. Johannes de Doper is de wegbereider van de Heer. Het dopjesspel is balletje-balletje. Het dopplereffect betreft geluid [als bron en waarnemer niet stilstaan]. Doppers [dop = doorstroming onderwijspersoneel – dopper] maakten gebruik van een eenmalige VUT-regeling [vervroegde uittreding uit dienstverband] voor leraren vanaf 55 jaar. Een dorknoper [saaie ambtenaar] wordt zo genoemd naar een schepping van Marten Toonder. Wat lijkt je het aardigst: een Eskimodorp of een indianendorp? De kepala kampong (= loerah) is het dorpshoofd van een inlands dorp in Indië. Dorstlessend is de dorst stillend. Een dory is een open roeiboot. Het DOS is een disk operating system, een bepaald computerbesturingssysteem. Ik adoreer die Italiaanse donna (en ook wel die Spaanse doña).

8. Een boek met een vlakke, vierkante rug heeft een dos passé. De dotcom is een verkorting van dotcombedrijf. De dota is de documentatie van tijdschriftartikelen. De double [dubbelganger,
stand-in] had een doublé armband om. Een klysma is een anale douche. Het zachte genot van te leven, dat is plaisir de vivre, douceur de vivre. Double eagle [drie slagen onder par = baangemiddelde] en double bogey [twee slagen boven par] zijn golftermen. Het double Dutch is een erg veilige manier van vrijen. Hij droeg een
double-breasted jasje [met elkaar bedekkende voorpanden en twee rijen knopen]. De Dougalls stern heeft een lange staart en zwarte snavel. De douglasspar is een naaldboom, het doussié afzeliahout, de dourowijn port en douteus [oe] twijfelachtig. Niet-droge wijn is doux of zoet.

9. De afkorting van daaropvolgend is dov. Een dovemansgesprek voeren is als aan dovemans deur kloppen. Een kind een downie noemen is beledigend. Een doyen is het oudste lid van het corps diplomatique ter plaatse. Lekker joh, die doyenné du comice, een geelbruine, zoete en sappige handpeer. De ruimtevaarder was
down-to-earth, en wel letterlijk. Draadwormziekte is filariasis. Een draagvleugelboot is een jetfoil. De Draak is een sterrenbeeld. Wat is het verschil tussen draaksteken [een volksspel] en met iemand de draak steken?

10. Drag-and-drop [met een muisklik een bestand verplaatsen] is een bekende computerterm. Een draai-ijzer is een snijijzer op een draaibank. In 2000 was de drachme nog wettig betaalmiddel in Griekenland (en in 2015 bijna weer …). De draconische maatregelen waren te veel van het goede. Een drakar (drakenboot, drakenschip) is een Vikingschip. Het dralon is een polyacrylonitrilvezel. Het DRAM is het dynamic random access memory (een soort geheugenchip). Een dramady is een kruising tussen drama en comedy. De dramatis personae passeerden de revue bij de reconstructie. Drambuie is Schotse likeur. Geef mij maar twee drambuietjes.

11. Ken je de ironische uitdrukking 'drandus' [doctorandus]? In Calabrië werd aan misdaadorganisatie 'ndrangheta een fikse slag toegebracht. Een drankladder is een drinkebroer. Een drankslot is een alcoslot [alcoholslot op auto]. Draperies d'amour zijn wallen onder de ogen. De dravidologie bestudeert de Dravida's. Een draufgänger is een vechtjas. Op een dreadnought [verouderd: slagschip] vind je meestal geen dreadlocks [haardracht van rastafari's]. Een dreestrekster (AOW'ster) [Algemene Ouderdomswet] trekt van Drees. De Dreigroschenoper is de Driestuiversopera. Met een drejdel [ij] speelt men spelletjes op Chanoeka. Zie voor plaatjes daarvan het internet. Een ileus [darmafsluiting] kan tot drekbraking leiden. Dreksteen is een in de darm verhard stuk drek (coproliet). Een drekvers is een scatologisch gedicht. De drentenier koesterde het drenthelevengevoel (drenthegevoel) en drentelde door Drenthe. De waarde werd gedriedeeld (ook: gedrieëndeeld, getiërceerd).

12. Een dreuzel is in de Harry Potterboeken iemand die niet kan toveren. De WK-voetballer [wereldkampioenschap(pen)] was specialist in dribbel (dribbelen) en tackle (tackelen). Wie waren de Big Three, de Grote Drie van Europa [Churchill, Stalin en Roosevelt]? En wie waren de Grote Drie van de letterkunde [Hermans, Reve en Mulisch] en wie van het cabaret [Sonneveld, Kan en Hermans]? Een Schotse [schottische] drie is een dans in driepas (de écossaise). De drie-ene (drie-enige) God staat voor de Drie-eenheid, de Drie-enigheid [(God) de Vader, de Zoon en de Heilige Geest]. Dat is dus niet voor drieërlei uitleg vatbaar en het is ook geen driegodendom (tritheïsme). Naast de Zuidelijke Driehoek (Zuiderdriehoek) is er ook een noordelijke: de Driehoek, logisch toch? Je hebt platte- en bolvormigedriehoeksmeting. De triceps is de driehoofdige armspier. Hij woonde driehoog-achter. Ze aten drie-in-de-pan. Bij Austerlitz vond de Driekeizersslag(!) plaats.