2639 Dictee dinsdag 22-03-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (520) √

Dictee – dictees [2639]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 337, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (520)

1. Dysthymie [chronische depressieve stemming] is neurasthenie of mal américain, niet te verwarren met filet americain [BE: preparé]. Een nijlgau is een soort van antilope. Wat moet ik daar nu op zeggen: je wilt de krant opzeggen? Gooi geen oude damesschoenen weg, voor je nieuwe oudedamesschoenen hebt … De vrij-katholieken stammen oorspronkelijk uit de oudkatholieke kerk. Met Pasen mocht zij de paazafdeling verlaten. De pappardelle is een Italiaanse pasta. Dat wist u: parfait au café is koffie-ijs. Hoe krijg je peper en zout bij de maaltijd? Per arabier [bij toeval] ontdekten we dat een peper-en-zoutstel niet hetzelfde is als een peper- en zoutvaatje. De drankvoorraad bestond uit persico [likeur, perzikbrandewijn] en pernod [pastis, alcoholhoudende anijsdrank]. Per jocum [uit gekheid] verrasten wij de peritus artis [kunstkenner] met zijn veraste vader in het peristyle [peristilium, zuilengang]. Een piaiman is in SR een indiaanse sjamaan. Het philosophicum is een rooms-katholieke opleiding. Met enig geluk vind je bij het dak philibertspanten. Het pand fungeert niet meer als zodanig. Er zitten nu pico bello [bijwoord. bijv. gebruikt] etablissementen [ook wel: pico-bello-etablissementen] in. Bedwing je nietsontziende eerzucht!

2. Karel was in ongenâ [VD] gevallen. Het waarom, dat zoudt ge wel willen weten, nietwaar? Door zijn harrypotterbrilletje zag hij de wc-bril glanzen. De uitdrukking 'om en om' komt onder andere voor in de lemma's boustrofedon [bij inscripties], schaakbord en de sandwich- of lasagnemethode [elementen om en om presenteren tot één geheel]. Werd er bij die historische reis om de noord of om de zuid gevaren? Mummificatie heeft een mummie tot gevolg. Een naë buur is beter dan een verre vriend. In de negerhut werd Negerengels gesproken. Ze trok haar negligeetje uit. Nematoden zijn rondwormen. Met Bakabusi Nengre (niet in wdb.) werden gemeenschappen aangeduid van ontsnapte slaven en hun afstammelingen in Suriname; later werden deze aangeduid met de term marrons (met het Nengre wordt ook wel het Negerengels aangeduid, GB). Ik heb het gehad met Neolatijnse teksten. Er was een neptweedestuurman aan boord. Ik had het flink te pakken in mijn neus-keelholte, mijn nasofarynx. De drukproef moest per se nog ter perse. De persen draaiden al, toen die Perzen hun perzen nog wilden doen adverteren.

3. In de rioolput ontwaarde hij de ontwaarde cheque. Toen hij niet wist of hij nu poelet (soepvlees) of poulet (kip) moest schrijven, gooide hij in zijn kippendrift het kipptoestel [zuur + vaste stof = gas] aan diggelen. Een klappei is een babbelaarster. De kleptomaan is klem geraakt in de tourniquet. Wil die klinge (niet meer in VD, wel: kleefkruid) niet groeien? Kletsica! De kip was kloekgebouwd. De klojo vindt het klotewijf een klotenbibber. De knip-en-plakgeneratie doet veel
knip-en-plakwerk. Hij sprak vlot koeterwaals en Bargoens (geen Luikerwaals?). Weten wij nog dat een colaatje uiteindelijk van het
kola-extract komt? Voer voor theologen: het verschil tussen een coccejaan (Coccejus) en een koksiaan (De Cock). De koninkrijkszaal [Jehova’s getuigen, getuigen van Jehova, jehova’s] vind je ook buiten Den Haag. Na koppermaandag [verloren maandag, verzworen maandag, raasmaandag, koppertjesmaandag, kopperfeest], komt blikkendinsdag. Als auto's kop aan staart rijden, kun je een
kop-staartbotsing krijgen. Die kortdurende affaire vond kortgeleden plaats. Zij koutten er vanmorgen lustig op los.

4. Of hij na een enthousiasmerende krakowiak [dans, muziek] krawkraw (kraa-kraa – chips van cassave) met een krambamboeli (jenever) genoten had, zo zag de kraprode krankjorume ponem [gezicht] van Apollo die in de lorum [dronken] was na zijn bezoek aan het kraantje-lek (verouderd: tapperij, nog bekend als naam van uitspanningen), eruit. Het kristallijnen hebbedingetje had een kristallijne structuur. De kruidhof bloeide welig. Je zag er onder andere, onder meer, het kruid-aan-den-balk (niet meer in VD: hemelsleutel, ook: kruid-aan-den-zolder). Ik heb me krom gelachen toen de ijzeren staaf, zoals voorspeld, kromtrok. Heerste in de Kultuurkamer ook een kulturkampf? In een kurhaus kun je wel kuren volgen, maar geen küren uitvoeren. Je kunt wel kwaad denken en kwaad vertellen, maar dat is nog lang geen kwaadspreken. Vroeger spelde je het boekformaat kwarto als quarto [nu alleen: ten vierde]: nog steeds is qto. de afkorting. Of ik je daarmee wat op de mouw speldde? Wie hun ei niet kwijt kunnen, kunnen hun humeur wel kwijtraken. Het 'kyrie eleison' staat voor 'Heer, ontferm u'. In de laat-Romeinse periode was het Laatlatijn de norm. Hopfalderiere (hopsasa)!

5. Het dikkerdje is een lieverdje of een stouterdje, maar zeker een lachertje en ook een laconieke lachebek. De stad Rome wordt aangeduid als 'la città eterna'. De prij [kwaadaardige vrouw] zag, hoe een lamprei [jong konijn] tussen de prei dartelde. Deelnemen in Den Haag (GDNT) is een langgekoesterde wens. De land- en zeewind kan verraderlijk zijn. Niksisme (stilstand is immers …) is nog trager dan laxisme.

6. Het is een bekend gezegde: Leentje [ook: Liesje] leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan. Geleewiekte leeuweriken kunnen niet meer wegvliegen. Ik voelde het aan mijn leewater [vocht in gewricht]. Had hij al aleppobuil (oriëntzweer, kala-azar, leishmaniasis, bosyaws), viel hij zich ook nog een buil aan een lekgeprikte en daardoor lek geraakte band. Moet híj aan ons leidinggeven? Kun je te midden van de
lepels-en-vorken (mv., herderstasje) lepeltje-lepeltje [zoals 2 lepeltjes op en in elkaar] liggen? En had le petit caporal [Napoleon] daar al weet van? De lerenlap [vlees] was niet te vreten. De lesbienne pleegde
lèse-majesté [majesteitsschennis] in de leprozerie. Met zijn hond aan de leiband (B.-N.) volgde hij de leylijnen [lie] tussen de historische plaatsen. L'histoire se répète [de geschiedenis herhaalt zich: niets nieuws onder de zon] met die liaison dangereuse [riskante relatie]. Lijf aan lijf vechten wordt een lijf-aan-lijfgevecht genoemd. Wat is een Lieve-Vrouwemeisje [draagt in de processie het Lieve-Vrouwebeeld]? De limbo's komen uit Limbabwe [Limburg]. Ook het linnaeusklokje behoort tot het linneaanse systeem. Die roman is schrijverij van de bovenste plank, Litteratuur met een grote L. De (decadische – grondtal 10) log log van tien biljard is … jazeker, 1!

7. Moet je 'losschroeven' nu los schrijven of niet? In het dagelijks leven was hij bekend als lulleman, bij de brandweer als lullenman. Bij het kunstrijden maak je lutzen [oe]. De macha meid – maar liefst tweeëntwintig lentes jong – met haar macfarlane [lichte overjas over (heren)rok] ging naar McDonald's – kwestie van mcdonaldisering – om een latte macchiato (vergelijk ook: caffè macchiato, caffè latte en caffè lungo) te drinken en een hapje maashagedis te eten teneinde daarmee wellicht maagcarcinoom te voorkomen en in ieder geval het
maag-darmkanaal te plezieren. Twee tijdperken zijn: magdalénien en paleolithicum. Ze had enkele madame-jeanettes [pepers] in haar maewestzakken [mae west: zwemvest, gevoerde jas]. De mahdisten verwachten de Mahdi [Verlosser moslims]. Gemaitriseerde maîtresses zijn heel volgzaam. Hij markette de toiletten volgens plan. Wat is het verschil tussen een marque [merk], een marqué [toneelspeler] en een marquee [ie] [op beeldscherm]? De mecenas [weldoener] schonk aan de mecano, de mecanicien, een meccanodoosje. Werkt een ménagère [huishoudster] voor een gewone menage of een ménage à trois?

8. Zijn tukje op de méridienne [sofa voor de middagslaap (empirestijl)] bleek achteraf een lelijke méprise [dwaling]. Haar vader is haar mesalliance [huwelijk beneden de stand] nog niet te boven. Hij was een méritoire [verdienstelijke] Caïssa-aanhanger [schaker m/v]. In de Michelingids staat ook het michelinmannetje afgebeeld. In de misstwiggyshow [met zeer ranke gestalte] kwam ook een miss
wet-T-shirt voor: ze had de miss-wet-T-shirtverkiezing gewonnen. Door mo A-aktebezitters werd veel met MO-disks [magneto-optisch] gewerkt. Op een ervan stond de afbeelding van een moai [monolithisch beeld], afkomstig van Paaseiland. Na het scheep gaan, ben je scheeps. Je kunt schrap staan. Hij gelooft in dat Schriftwoord. De straat was spekglad, het leek wel een schuifaf (gewestelijk: glijbaan). Zowel met scoliose [zijwaartse verkromming wervelkolom] als met kyfose [achterwaartse] heb je geen goede ruggengraat. Sclerose is weefselverharding. De Samen [Lapland, enk.: Same] spreken samen Samisch. Een rijn is een ijzeren kruis. Een lekker glas rioja [Spaanse wijn, Ebrodal] gaat er altijd in. Rillette(s) zijn varkenspasteien/tjes. In het rissglaciaal [periode] vond de voorlaatste vergletsjering van de Alpen plaats. Welk land gebruikt als betalingsmiddel de riyal? Die vraag bepaalt een eenduidig antwoord! 2020: 2! ? Saoe/udie-Arabië en Qatar!

9. Waar staat het RIZIV-gebouw [in BE Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering]? Je hebt de romaanse bouwkunst en de Romaanse talen. Romanesk slaat inderdaad op romans. Met rombussen [ruiten] kun je romboëders [scheve kubus] uitbeelden. Een romboïde is een scheefhoekig parallellogram. In een römertopf [ovale, aardewerken stoofpot] kun je zonder vet stoven. De Romereis had ten doel, de Romeinsrechtelijke historie te bestuderen. Satsuma is geglazuurd Japans aardewerk. Een sauriër is een uitgestorven hagedisachtig dier. De Slaaf sprak zijn moerstaal goed. Het was een echte Stradivarius, een strad. De Storting is het Noorse parlement. Wat kost een minuut aan STER-reclame in primetime? Een stereotype is een stereotiep beeld van iemand. Een stèle [GB ook: stele] is een
Oud-Griekse grafzuil. Tussen de spelt [graan] lag een speld. Een spécialité is een specialiteit. De spaniël [hond] lag een spadesteek diep begraven. Wil je spa blauw of spa bruis? Is een sotternie gewoon een zotternij? Antwoord: nee, het is een Middelnederlands kluchtspel, gewoonlijk na een abel spel opgevoerd. Een sopropo is een bittere komkommer.

10. De slowfox werd in slow motion, als slowmotionfilm, uitgezonden. Het Slotfeest is een joodse feestdag. Is dit een pullover of een
slip-over? Houden sikhs [gelovige in de Punjab] van sikaherten? Geen idee, wat safaka (niet in wdb.) is (NB Volgens internet een apensoort). Shoyu is dunne sojasaus uit Japan. Hij schreef een short story over shorttrack. Shiatsu is Japanse drukpuntmassage. Shabushabu is een gerecht van groenten, vis en deegslierten in bouillon. Kapot sèvres [Frans porselein] is waardeloos. Een stageopdracht geeft stage-ervaring. Niet elke Stanfries spreekt Stadsfries. Wie gaat de spits afbijten. 'Het' mag hierbij alleen van Van Dale. Wie werd daar staandevoets ontslagen? Is dat state-of-the-artartikel hier nu nog niet te koop? Wist je, dat een hoodoo een rotspilaar is? Honkyoku is meditatieve zenmuziek.